༢༠༡༥ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༤ རེས་གཟའ་མིག་དམར།

༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༣ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་སྤྱིའི་བསྟི་གནས་ཁང་ India International Centre ཞེས་པའི་ཚོགས་ཁང་དུ། ཨེ་ཤི་ཡའི་ནང་མང་གཙོའི་ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་ཡོང་ཐབས། ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་ཇི་ལྟར་གདན་ཞུའི་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར་ཚོགས་མགོན་དུ་ཆིབས་སྒྱུར་གྱིས་བཀའ་སློབ་སྩལ་འདུག

གཞན་ཡང་དེ་ཉིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་ཀྱང་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཆེད་ཕེབས་གནང་ཡོད་པ་དང་། མཛད་སྒོའི་ཐོག་མར་ཨ་རིའི་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་བསྟི་གནས་ཁང་ National Endowment for Democracy ཞེས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ཀལ་གྷར་ཤི་མན་ལགས་ Carl Gershman ཀྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་རྣམ་གཉིས་ལ་ཕེབས་བསུའི་གསུང་བཤད་གནང་འདུག དེ་རྗེས་ཁོང་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་བདེ་སྲུང་བློན་ཆེན་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་ཇོར་ཇི་ཕར་ནེན་ཌེ་སི་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་དང་བྱས་རྗེས་བཅས་སྒྲོགས་སྦྱང་ཞུས།

དེ་རྗེས་ཀོ་རི་ཡ་ནས་ཡིན་པའི་སྐུ་ཞབས་ཨན་སེལ་མོ་ལི་ Anselmo Lee ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། ཨེ་ཤི་ཡའི་མང་གཙོ་འབྲེལ་མཐུད་ཁང་Asian Democracy Network གིས་རྒྱ་གར་ནང་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྷན་ཚོགས་འདི་ལྟ་བུའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་བ་ཐོག་མ་ཆགས་ཡོད། འདི་ལོ་སྟེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འབྲེལ་བའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཐོག་མ་མག་ན་ཀར་ཊ། Magna Carta ཟེར་བ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༢༡༥ ལོར་ཐོག་མར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནས་ད་བར་མི་ལོ་ ༨༠༠ འཁོར་བཞིན་ཡོད་པ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པ་མཇུག་སྒྲིལ་བ་དང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་དབུ་བརྙེས་ནས་མི་ལོ་ ༧༠ འཁོར་བའི་ལོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་གསུངས་རྗེས་འཛམ་གླིང་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་གྱི་ལྕམ་མེ་ལིན་ཌ་ Ms Melinda Quintos de Jesus ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་སྐབས་དུས་ཚོད་འགོར་ངེས་ཡིན། དེར་བརྟེན་བཟོད་བསྲན་དང་ཨུ་ཚུགས་གཉིས་ཀ་ངེས་པར་དུ་དགོས། བུད་མེད་ཀྱི་ནུས་ཤུགས་གོང་མཐོར་བཏང་བ་བརྒྱུད་ནས་ཞི་བདེ་སྐྲུན་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་དེར་ང་ཚོས་དམིགས་བསལ་གྱི་དོ་སྣང་ཞིག་སྤྲད་ནས་དུས་རབས་ ༢༡ འདི་ཁ་ཕྱོགས་ཇི་འདྲ་ཞིག་ལ་འགྱུར་མིན་གྱི་འགན་གཙོ་བོ་དེ་ཨེ་ཤི་ཡས་འཁྱེར་དགོས། ཞེས་གསུངས།

དེ་ནས་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན། དེ་རིང་གི་འདུ་འཛོམས་འདི་ནི་དམིགས་བསལ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཁྱེད་རྣམ་པས་རང་ཉིད་ཀྱི་བདེ་དོན་ཙམ་མ་ཟད། གཞན་གྱི་བདེ་དོན་ཆེད་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དེར་ངོས་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་གི་དམིགས་བསལ་ཉིན་མོ་འདིར་ང་ཚོས་ངོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་རྙིང་པ་སྐུ་ཞབས་ཇོར་ཇི་ཕར་ན་ཌི་སི་ George Fernandes མཆོག་རྗེས་དྲན་ཞུ་བཞིན་ཡོད། ཁོང་བདེ་སྲུང་བློན་ཆེན་ཡིན་སྐབས་སུ་མི་དཀྱུས་མ་རང་བྱས་ནས་འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་དང་། དྲང་པོ་དྲང་ཞག་ཐོག་ནས་བཞུགས་ཡོད། སྤྱིར་ང་ཚོའི་གྲོགས་པོ་འགའ་ཞིག་ཐོབ་གོ་ས་རག་མ་ཐག་ཀུན་སྤྱོད་ལ་ལམ་སེང་འགྱུར་བ་འགྲོ་མཁན་དེ་འདྲ་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་ནི་དེ་འདྲ་མིན། ལྷག་པར་ཁོང་ནི་ཐོག་མ་ནས་བོད་དང་བོད་ཀྱི་རྩ་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེ་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ལ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐོག་འཛེམས་བཟོན་མེད་པར་བཀའ་མོལ་གནང་ཐུབ་མཁན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དེར་བརྟེན་ཁོང་གི་བཞིན་རས་འདི་ངོས་རང་མ་འཆི་བར་སེམས་ནང་དྲན་རྒྱུ་མ་ཟད། ཚེ་རབས་ཕྱི་མར་ཡང་བརྗེད་ཐབས་མེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་སྩལ།

གཞན་ཡང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་མང་གཙོའི་གལ་གནད་སྐོར་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན། དུད་འགྲོ་ཚུན་ཆད་ནས་རང་དབང་འདོད་ཀྱི་ཡོད། ངོས་ཀྱི་སྡོད་ཁང་དུ་ཁྱི་ཕྲུག་གཅིག་དང་ཞིམ་ཕྲུག་གཅིག་ཡོད། དེ་གཉིས་ཁང་པའི་སྒོ་ཕྱེ་མ་ཐག་ལམ་སེང་ཕྱི་ལ་རྒྱུག་ནས་འགྲོ་འདོད་བྱེད་ཀྱི་རེད། འདུ་ཤེས་དེ་གཞི་རྩར་འཛིན་ནས་ང་ཚོས་མིའི་རྣམ་སྤྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བཀའ་སློབ་སྩལ་བ་དང་སྦྲགས། ཚོགས་བཅར་བའི་ཁྲོད་དུ་གཟིགས་ཞིབ་མཛད་ནས་ཨ་ཕི་རི་ཀ་དང་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུ་ནས་སྐུ་ཚབ་ཕེབས་མེད་པར་ཐུགས་ཞིབ་མཛད་རྗེས་འབྱུང་འགྱུར་ས་ཁུལ་དེ་དག་ནས་སྐུ་ཚབ་མགྲོན་འབོད་ཞུ་ཐུབ་ན་དགེ་ཚན་ཆེ་སྐོར་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་མཛད་དོན།

ད་ལྟའི་དུས་སྐབས་འདིར་དཀྱིལ་ཤར་ཡུལ་གྲུའི་ནང་འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པའི་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་འཕྲད་བཞིན་ཡོད། འཇིགས་སྐུལ་རིང་ལུགས་པ་ཁོང་ཚོ་ཡང་ང་ཚོ་དང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མི་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་དྲན་པ་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་ཁོང་ཚོ་གཉེན་དུ་བཀུག་ནས་ཡིད་ཆེས་སྐྲུན་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་ལས། དྲག་ཤུགས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་པ་ནི་ཐབས་ལམ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ནོར་བ་ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་མ་འོངས་པར་ཨ་རབ་དང་ཨ་ཕི་རི་ཁའི་གླིང་ཕྲན་ནས་སྐུ་ཚབ་གདན་ཞུ་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། དེང་སྐབས་ང་ཚོས་ཆོས་ལུགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་སོགས་ཕན་ཚུན་མི་འདྲ་བའི་གནས་སྟངས་ཐོག་བསམ་བློ་ཤུགས་ཆེ་བཏང་ནས་ང་ཚོ་ཚང་མ་འགྲོ་བ་མི་གཅིག་འགྱུར་གྱི་འདུ་ཤེས་འཛིན་རྒྱུ་དེར་དོ་སྣང་བྱེད་ཀྱི་མེད།

རྒྱ་གར་ནང་ལ་མཚོན་ན་རིགས་མཐོ་དམན་བརྩི་རྒྱུའི་ལམ་སྲོལ་དེས་རང་དབང་དང་མང་གཙོ་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བཞིན་ཡོད། ལོ་ངོ་ ༢༦༠༠ གོང་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིགས་རུས་དབྱེ་འབྱེད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དེར་ངོ་རྒོལ་གནང་ཡོད། མང་གཙོའི་རིང་ལུགས་ནང་རང་དབང་ཙམ་མ་ཟད། འདྲ་མཉམ་ཡང་དེ་མཚུངས་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད།

དེ་སྔ་ཨུ་རུ་སུའི་ནང་བྷོལ་ཤེ་ཝིཀ་གསར་བརྗེའི་(Bolshevik Revolution)སྐབས་རྒྱལ་པོའི་ལམ་སྲོལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་མཐར་ཨུ་རུ་སུའི་ཙར་རམ་རྒྱལ་པོ་ Tsar གོ་གནས་ནས་མར་ཕབ་ནས་ཕྱིར་འབུད་བཏང་ཐུབ་ཡོད་ཀྱང་། གསར་བརྗེའི་འགོ་ཁྲིད་ལེ་ཉིན་ཟེར་བ་ཁོང་རང་ཉིད་སླར་ཡང་དེ་སྔའི་རྒྱལ་པོ་ལྟར་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་མཚུངས་རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་ཚོགས་པས་ཀྱང་དེ་སྔ་རྒྱལ་པོ་དང་སྡེ་དཔོན་བཅས་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུས་པ་ཚོར་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་། ཕྱིས་སུ་གུང་ཁྲན་ཏང་རང་ཉིད་དེ་སྔའི་རྒྱལ་པོ་ལྟར་དབང་ཆ་གཅིག་བསྡུས་པ་ཆགས་ནས་བསྡད་ཡོད། དེང་སྐབས་མང་གཙོའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་ཚང་མའི་མི་མང་ཚུད་པ་བྱས་ནས་གཅིག་བསྡུས་དབང་འཛིན་པ་བློ་སྦུག་དོག་པོ་དང་། མིག་རྒྱང་ཐུང་ཐུང་བྱས་ནས་སྡོད་མཁན་ཚོར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་དགོས། ཞེས་བཀའ་སློབ་སྩལ་རྗེས།

བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། ༸གོང་ས་མཆོག་གིས་བློ་བཟང་སེང་གེ་ད་ཆ་ངོས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རེད། ཅེས་ཞལ་ཤོབ་དང་སྦྲགས་བཀའ་སློབ་སྩོལ་བཞིན་ཡོད། ངོས་ཀྱིས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་ཡུན་འདི་དུས་ཚོད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་༸གོང་ས་མཆོག་ནི་ངོས་ཀྱི་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོའི་རིང་གི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་དང་སྦྲགས། སྐུ་ཞབས་ཇོར་ཇི་ཕར་ནན་དེ་སི་མཆོག་གིས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་ནས་བོད་དོན་ལ་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བ་དེ་དག་རྗེས་དྲན་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུས་འདུག

ལྷན་ཚོགས་དེ་ནི་རྒྱ་གར་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་གི་ཚོགས་པ་ Institute of Social Science དང་ཀོ་རི་ཡ་མང་གཙོ་འཕེལ་་རྒྱས་ཚོགས་པ། Korea ADN འཛམ་གླིང་མང་གཙོ་གོང་འཕེལ་ལས་འགུལ་ཚོགས་པ། World Movement for Democracy བཅས་ཚོགས་པ་གསུམ་ཐུན་མོང་གིས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པ་ཞིག་ཡིན་འདུག

ཉིན་གུང་ལྗགས་སྨིན་གྲུབ་བསྟུན་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སོག་པོའི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་ MNB ཞེས་པའི་གསར་འགོད་པའི་དྲི་བར་བཀའ་ལན་སྩོལ་སྐབས། ཞི་བདེ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་མི་ཚང་མར་ཁེ་ཕན་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། མཐུན་སྒྲིལ་ཟེར་བ་དེ་དངུལ་དང་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་མི་ཐུབ་པར་གཞན་ལ་བྱམས་བརྩེའི་བསམ་བློ་བཅངས་པའི་ཐོག་ནས་གཞན་གྱི་ཡིད་ཆེས་ཐོབ་པ་བྱེད་དགོས། དེ་འདྲ་བྱུང་ན་གྲོགས་པོ་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་རྒྱུ་རེད། སོག་ཡུལ་འདི་ནང་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ཆགས་ཡོད། བོད་དང་མཚུངས་པར་སོག་པོས་ཀྱང་དཔལ་ནཱ་ལེནྡྲའི་སྲོལ་རྒྱུན་ནས་དར་བའི་ནང་ཆོས་ཉམས་ལེན་གྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་མཁན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཅེས་བཀའ་ལན་སྩལ་བ་དང་སྦྲགས། ཕྱིས་ཉིན་ལྡི་ལིའི་གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་དུ་སེམས་དང་སྲོག་གི་བགྲོ་གླེང་ནང་སོག་པོའི་སྐུ་ཚབ་མཉམ་ཞུགས་གནང་གི་ཡོད་པ་དེར་བསྔགས་བརྗོད་མཛད།
དེ་རྗེས་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཇིམ་ཁ་ན་ཀ་ལབ་ Gymkhana Club ཅེས་པའི་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་ཡོད།