༢༠༡༤ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༠ རེས་གཟའ་ཕུར་བུ།
༄༅། །སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ས་ཝ་ཤིང་ཊོན་དུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་(American Enterprise Institute) ཞེས་པའི་ཚོགས་པས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ཇི་ལྟར་གསོལ་འདེབས་ཞུས་དོན་ལྟར་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་ཐོབ་སྟེ་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༩ ཉིན་བདེ་སྐྱིད་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚོང་དོན་ལས་གཞི། འགྲོ་བ་མིའི་ནུས་སྟོབས་གོང་སྤེལ་ཞེས་པའི་བརྗོད་གཞིའི་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་གི་བགྲོ་གླེང་དུ་དབུ་བཞུགས་ཀྱིས་བཀའ་སློབ་སྩལ་འདུག
དེ་ཡང་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་ཡུལ་གྱི་ཚོགས་ཁང་ནང་༸ཞབས་སོར་འཁོད་སྐབས་ཚོགས་པའི་འགན་འཛིན་མཆོག་གིས་གཙོས་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ནས་དགའ་གུས་ཡི་རང་ཐོག་ནས་ཕེབས་བསུ་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་ཡོད། དེ་ནས་ཚོགས་པ་དེའི་འགན་འཛིན་མཆོག་གིས་ཕེབས་བསུ་དང་འབྲེལ་ངོ་སྤྲོད་གསུང་བཤད་གནང་། དེ་རྗེས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བརྗོད་གཞིའི་ཐོག་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན། དེ་རིང་ངོས་རང་འདི་གར་ཡོང་སྟེ་ཁྱེད་རང་ཚོ་དང་ཐུག་རྒྱུ་བྱུང་བར་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱུང། སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་འདིའི་ནང་ཡོད་པའི་འགྲོ་བ་མི་ཚང་མ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་མཁན་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པ་མ་ཟད། བདེ་སྐྱིད་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡང་གཅིག་མཚུངས་སུ་ཡོད། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་དགོས་སྟབས། ང་ཚོས་འཇིག་རྟེན་སྤྱི་ཡོངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད།
དེར་བརྟེན་ངོས་ཀྱིས་ལས་འགན་དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཁྱབ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་རྒྱུད་ཀྱི་བཟང་སྤྱོད་གོང་མཐོར་སྤེལ་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། གཉིས་པ། ངོས་རང་ནང་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ཆོས་ལུགས་ཕན་ཚུན་བར་མཐུན་སྒྲིལ་གོང་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཡིན། གསུམ་པ། ངོས་རང་བོད་མི་ཞིག་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཚན་གནས་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་བོད་ཀྱི་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་རྩ་བར་གྱུར་པའི་རིག་གཞུང་གཅེས་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་རྣམས་ཆགས་ཡོད། དེ་ཡང་བཟང་སྤྱོད་ནི་ཆོས་ལུགས་རྨང་གཞིར་བཞག་པའི་བཟང་སྤྱོད་ནི་གུ་དོག་དྲགས་པ་རེད། ཆོས་ལུགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ནི་ཆོས་དད་ཡོད་མེད་ལ་མ་ལྟོས་པར་འགྲོ་བ་མི་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད།
དེར་བརྟེན་ཆོས་ལུགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ང་ཚོས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཡོད། ངོས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་བཟང་སྤྱོད་བརྗོད་སྐབས། ཡི་ཤུ་དང་ཁ་ཆེའི་གྲོགས་པོ་ཁག་གཅིག་གི་བློར་དེ་ཙམ་བབ་ཀྱི་མི་འདུག ཆོས་ལུགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་བཟང་སྤྱོད་ཅེས་པ་ནི་ཆོས་དད་མེད་མཁན་ཚོར་ཡང་བརྩི་བཀུར་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། མདོར་ན། ང་ཚོས་ལས་དོན་གང་ཞིག་སྒྲུབ་ཀྱང་གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་བློ་བཅང་ཐུབ་ན་རང་ཉིད་ལ་བདེ་སྐྱིད་ཐོབ་ཀྱི་རེད། རང་གཅེས་འཛིན་གྱི་བསམ་བློས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་ཞིག་ནམ་ཡང་བསྐྲུན་ཐུབ་ཀྱི་མ་རེད། ཅེས་སོགས་ཀྱི་བཀའ་སློ་སྩལ་གྲུབ་མཚམས་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་ལམ་ནས་བགྲོ་གླེང་མཛད་སྐབས།
ན་གཞོན་ཞིག་གིས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་གི་ཨ་རིའི་དམག་མི་ཚོར་བཀའ་སློབ་གང་ཞིག་སྩལ་རྒྱུ་ཡོད་དམ། ཞེས་པའི་དྲི་བར་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་བཀའ་ལན་ཕེབས་དོན། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། དམག་འཁྲུག་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། འདས་པའི་དུས་སྐབས་ནང་རང་ཉིད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ཕམ་པར་འགྱུར་ཐུབ་ན། རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེང་སྐབས་འཛམ་གླིང་འདི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཡིན་པ་མ་ཟད། དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་ཀྱང་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་ཆགས་ཡོད་སྟབས། དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་ཐོག་ནས་གཅིག་ཕམ་པ་དང་གཞན་དེར་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་དེ་འདྲ་མེད། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པ་ནི་དྲག་སྤྱོད་ཀྱི་དུས་རབས་ཤིག་ཆགས་ཡོད།
གང་ལ་ཞེ་ན། དུས་རབས་དེའི་ནང་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་བེད་སྤྱོད་བཏང་སྟེ་སྐར་ཆ་ཁ་ཤས་ནང་མི་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་ཚེ་སྲོག་ཕྲོགས་ཡོད། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་གི་དུས་འགོར་ཡང་དྲག་སྤྱོད་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་དུས་རབས་སྔོན་མའི་ནོར་འཁྲུལ་དབང་གིས་བྱུང་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་འདིའི་ནང་ཐོག་མར་རྡུལ་ཕྲན་མཚོན་ཆ་རྣམས་མེད་པ་བཟོས་ཏེ་དུས་རབས་འདི་གྲོས་མོལ་གྱི་དུས་རབས་ཤིག་དང་ཞི་བདེའི་འཛམ་གླིང་ཞིག་བསྐྲུན་རྒྱུར་ང་ཚོ་ཚང་མས་སྔར་ལྷག་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས།
སྤྱིར་བཏང་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་ག་དུས་ཡིན་རུང་ཡོང་ངེས་རེད། འོན་ཀྱང་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་གང་ཞིག་བྱུང་རུང་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། དེ་བས་དུས་རབས་འདིའི་ནང་དམག་མི་མེད་པ་བཟོས་ཏེ་ཞི་བདེའི་འཛམ་གླིང་ཞིག་བསྐྲུན་རྒྱུའི་རེ་བ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཅེས་བཀའ་ལན་སྩལ་ཡོད།
ཐེངས་འདིའི་བགྲོ་གླེང་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་ལས་བྱེད་ཁག་གཅིག་གིས་གཙོས་ཚོང་ལས་དང་ཁྲིམས། དེ་བཞིན་དཔལ་འབྱོར་ཐོག་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་གཞོན་སྐྱེས་ ༢༠༠ ཙམ་མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག
ལྷག་པར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ (Time magazine) དུས་དེབ་ཀྱི་གསར་འགོད་པ་ཨེ་ལི་ཛ་བེཌ་(Elizabeth Dias) ལགས་དང་། དེ་བཞིན་ཌི་ཝི་རོསི་ (David Rose)ལགས་གཉིས་ཀྱི་ཆེད་དོན་དྲི་བར་བཀའ་ལན་སྩལ།
