༢༠༡༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ རེས་གཟའ་ལྷག་པ།
༄༅། །བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ནས་ ༢༤ བར་ཉིན་གྲངས་བཅུའི་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བསྟི་གནས་གངས་ཅན་སྐྱིད་གཤོངས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཁང་དུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
དེ་ཡང་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༤ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩།༣༠ ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་། ཚོགས་གཞོན་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་དབུས་བཀའ་བློན་རྣམ་པ། ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ། ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ། ཟུར་ཉན་པ། གསར་འགོད་པ་དང། གཞན་སློབ་ཕྲུག་ཟུར་ཉན་བཅས་ཚང་འཛོམས་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པ་དབུ་འཛུགས་ཀྱིས་ཐོག་མར་རྟེན་འབྲེལ་གསོལ་ཇ་དང་། འབྲས་སིལ་ཕུལ་གྲུབ་རྗེས་ཚང་མ་སྐུ་བཞེངས་ཀྱིས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་རྒྱལ་གླུ་བཏང་སྟེ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་དོན། དེ་རིང་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་བོད་མི་མང་གི་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གསུམ་པ་དེ་ཆགས་ཡོད། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བཀའ་བློན་རྣམ་པ། བཀུར་འོས་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་གིས་གཙོས་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ། གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་གཉིས་པ་ནས་གསུམ་བར་བདེ་ཐང་དང་སྤྱི་འཐུས་གཅིག་ཙམ་མ་གཏོགས་ལྷན་འཛོམས་གནང་ཐུབ་པ་དེར་ཚོགས་གཙོའི་ངོས་ནས་ཚང་མར་འཚམས་འདྲི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་རིང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་འདི་དང་དེའི་གོང་གི་ཚོགས་དུས་གཉིས་ཀ་བོད་ནང་རང་ལུས་ཞུགས་འབུལ་དང་རྒྱ་ནག་གིས་ཉེན་རྟོག་པས་གང་བྱུང་མེ་མདའ་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་མི་དམར་གསོད་བཏང་བའི་ཛ་དྲག་མང་དག་ཅིག་ཐོན་དང་འཐོན་བཞིན་ཡོད། ནམ་རྒྱུན་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་ན་ཕྱི་ཟླ་གསུམ་པ་དེ་དངུལ་རྩིས་ཀྱི་མིང་འདོགས་སྲོལ་ཡོད། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་དངུལ་རྩིས་ཡོང་རྫོགས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། མི་མང་གི་འཐུས་མི་རྣམ་པས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གི་ལས་འཆར་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ཚང་མ་མཁྱེན་རྟོགས་ཐུབ་པའི་ཐོག་འཛིན་སྐྱོང་གི་ལས་དོན་ལ་སྟངས་འཛིན་ཞུ་རྒྱུའི་ལས་གནས་གལ་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ལྷག་པར་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ས་གནས་སོ་སོར་ཆ་བགོས་བྱས་ཡོད་པར་བརྟེན། སོ་སོའི་ས་ཁུལ་ནང་ལས་ཁུངས་བྱེ་བྲག་གི་ལས་གཞི་གང་དང་གང་ཡོད་མེད་དངོས་རྩིས་བརྒྱུད་ནས་རྟོགས་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་རེད། གཏན་འབེབ་སྐབས་ཐུགས་སྣང་གནང་བ་ཡིན་ན་རྗེས་སུ་མཇུག་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚོས་ས་གནས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་ཡོད་ས་ཡིན་ན་ས་གནས་འཐུས་ཚབ་ཚོར་སྟངས་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་སྟོན་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཆགས་རྒྱུའི་གནས་སྟངས་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་འདིའི་ལས་རིམ་དང་པོ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟང་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་བགྲོ་གླེང་བྱ་རྒྱུ་ཉིན་གང་བཞག་ཡོད། ཚོགས་གཙོའི་དབུ་འབྱེད་གསུང་བཤད་ནང་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྐོར་ལ་མང་པོ་ཞིག་ཞུ་གི་མིན། སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་དང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ནས་ཆ་ཤས་བླང་ནས་གནད་དོན་དེའི་ཐོག་བཀའ་མོལ་གནང་བ་ཡིན་ན་འདི་ལོའི་ལོ་གསར་ཚེས་ ༡ ཉིན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ངོས་ནས་ཚོགས་གཙོའི་གཏམ་བཤད་སོགས་ཆ་ཚང་ཞུས་ཟིན་པ་ཡིན། རྒྱ་ནག་སྲིད་གཞུང་གིས་བོད་ནང་སྲིད་བྱུས་གང་འདྲ་འཛིན་གྱི་ཡོད་མེད་ཆ་ཚང་མཁྱེན་ཐུབ་རྒྱུའི་ལམ་ཞིག་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་ལྟ་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་འོག་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་མུན་ནག་གི་དུས་ཚོད་ཅིག་ཆགས་ཡོད། ལྷག་པར་འདས་པའི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོའི་ནང་གྲྭ་བཀྲ་བྷེ་ལགས་རྩིས་པའི་བོད་མི་ ༢༦ ཙམ་གྱིས་རང་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་ཡོད། མཐའ་མ་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཉིན་རྔ་པར་དགེ་པེ་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་ཞུགས་འབུལ་གནང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གིས་གང་བྱུང་མེ་མདའ་བརྒྱབ་སྟེ་དམར་གསོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནང་སྟངས་དེའི་འོག་ང་ཚོ་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་པའི་ཉིན་དང་པོར་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གནད་དོན་ཐོག་བགྲོ་གླེང་བྱ་རྒྱུ་མ་ཟད། སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པས་དཔུང་རྟགས་ནག་པོ་ཞིག་བཏགས་ཏེ་མཚོན་དོན་བོད་མི་ཚོས་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པ་དེ་ང་ཚོས་དཀའ་སྡུག་མཉམ་མྱོང་ཡིན་པ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུར་བོད་སྐྱོབས་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་དཔུང་རྟགས་དེར་བཀོད་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་འདི་བརྒྱུད་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་ཡོངས་ལ་རྣམ་འགྱུར་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་བསྟན་ཐུབ་ན་བསམ་ཏེ་ཞུས་ཡོད།
རྗེས་དྲན་གྲོས་འཆར་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད། འདས་མ་ཐག་པའི་ཟླ་དྲུག་ནང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཤུགས་ཆེན་དང་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཛའ་བཤེས་ཤུགས་ཆེན་པོ་གནང་མཁན་ཅེཀ་སྲིད་འཛིན་ཟུར་པ་ཝ་ཁེ་ལབ་ཧ་ཝེལ་མཆོག་(Vaclav Havel)འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེ་བཞིན་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་ཟུར་པ་བྱ་རྒོད་ཚང་སྲས་དོན་ཡོད་ལགས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེ་མཚུངས་སོག་པོའི་ནང་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་ཁལ་ཁ་རྗེ་བཙུན་རིན་པོ་ཆེ་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་ཚུལ་བསྟན་པའི་གནས་ཚུལ་ཐོན་ཡོད། ང་ཚོ་གཞུང་འབྲེལ་རྗེས་དྲན་གྱི་གྲོས་གཞི་གྲོས་འཆར་ཁག་རིམ་བཞིན་ཡོང་རྒྱུ་དང་། སྤྱི་འཐུས་གཅིག་གི་རྗེས་དྲན་གྲོས་གཞི་གྲོས་འཆར་ལྷག་ཡོད་འདུག སང་ཉིན་རྗེས་དྲན་གྲོས་འཆར་ནང་བཅུག་ཆོག་གི་རེད། ད་རེས་གྲོས་ཚོགས་འདིའི་ནང་སྤྱི་འཐུས་ཚོས་རིག་པ་སྒྲིམ་དགོས་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་དངུལ་རྩིས་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དངུལ་རྩིས་ཐོག་དུས་ཚོད་གང་ཙམ་བཏང་དགོས་པ་ཡོང་སྲིད། དེ་བཞིན་ཁྲིམས་བཟོའི་ལས་དོན་གྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེ་བ་འགའ་ཤས་ཤིག་གྲོས་ཚོགས་ཕྱི་ནང་གཉིས་གནས་སྟངས་འོག་ནས་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། ང་ཚོ་གྲོས་ཚོགས་ནང་བགྲོ་གླེང་བྱེད་སྐབས་མང་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཐོག་ཤར་སྐྱོད་བྱེད་དགོས་ཀྱི་ཡོད། གཏན་འབེབས་ཀྱི་དགོས་ངེས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་ག་རེ་ཡིན་ནམ། དེ་ཚོ་ལོང་མ་ལོང་གནས་སྟངས་འོག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཆེ་མཐོང་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་གྲོས་ཚོགས་ནང་བཀའ་མོལ་གནང་རྒྱུ་དང་། དགོངས་པ་བཞེས་ཕྱོགས་དེ་ཚོ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཁྲིམས་བཟོའི་ལས་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་ཚོགས་ཆུང་གི་སྙན་ཐོ་ཞིག་ཡོང་གི་ཡོད། དྲི་བ་དྲིས་ལན་དང་ཐུགས་སྣང་ཞེན་སྐུལ་ཁག གལ་སྲིད་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུས་ཚོད་ཕྲན་བུ་བྱུང་བ་ཡིན་ན། སང་ཉིན་ཁྲིམས་བཟོའི་ལས་དོན་ཐོག་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུའི་ནང་བཀའ་མོལ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ད་ལྟའི་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདིའི་ཐོག་སྤྱི་འཐུས་ཟུར་དུ་ཚོགས་པ་དང་། བཀའ་ཤག་ཟུར་དུ་ཚོགས་པ། བཀའ་སྤྱི་ལྷན་རྒྱས་ཟུར་དུ་ཚོགས་ཏེ་ད་ལྟ་བར་དུ་ལས་རིམ་གོ་རིམ་སྒྲིག་པ་དང་སྒྲིག་རྒྱུ་ཡིན་པ་དེ་ཚོའི་ཐོག་ཕྱོགས་མཐའ་ཁག་ནས་ཕེབས་པའི་སྤྱི་འཐུས་ཚོའི་དགོངས་ཚུལ་ག་རེ་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་གསུང་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཤིག་དང་། ལས་རིམ་ཚད་ལྡན་ཞིག་མཇུག་སྐྱོང་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་སྤྱི་འཐུས་ཚང་མས་ཆ་ཤས་ལེན་ཆེད་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཟུར་དུ་གོ་སྒྲིག་ཞུ་ཐུབ་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་ཞུ་གི་ཡིན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་བ་དང་ཆབས་ཅིག་ཚོགས་གཙོའི་ལས་ཚབ་དང་། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་བསྐོ་གཞག་གནང། དེ་ནས་སྤྱི་འཐུས་མཁན་པོ་ནོར་བུ་ཚེ་རིང་ལགས་དང་། སྤྱི་འཐུས་འཇུ་ཆེན་དཀོན་མཆོག་ཆོས་སྒྲོན་ལགས། སྤྱི་འཐུས་ཨ་ཀྲུག་ཚེ་བརྟན་ལགས་བཅས་ནས་གཞུང་འབྲེལ་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཀྱི་རྗེས་དྲན་གྲོས་འཆར་རིམ་བཞིན་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་ཡོད་པ་བཅས། །