༢༠༡༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༨ རེས་གཟའ་མིག་དམར།

༄༅། །ཨུ་རུ་སུའི་རྒྱལ་ས་མོ་སི་ཁོའི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ (Moscow State Museum) གིས་གོ་སྒྲིག་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༡༩ ནས་ ༢༦ བར་ཨུ་རུ་སུའི་རྒྱལ་ས་མོ་སི་ཁོའི་ནང་བོད་ཀྱི་ཉིན་མོ་སྲུང་བརྩི་ཞུས་ཡོད།  དེ་ཡང་ཕྱི་ཚེས་ ༡༩ ཉིན་གྱི་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོའི་སྐབས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཨུ་རུ་སུའི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ངག་དབང་རབ་རྒྱས་ལགས་ཀྱིས་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་ངོ་སྤྲོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས།
བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་སྐོར་དང་ལྷག་པར་ཨུ་རུ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་བྷུར་ཡ་(Buryatia,Kalmykia,Tuva) དང་ཁལ་མུཀ། ཐུ་ཝ་བཅས་དང་བོད་མིའི་དབར་བྱུང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཇི་ཡོད་གསལ་བཤད་གནང་། དེ་རྗེས་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་གི་མཛད་འཕྲིན་སྐོར་གྱི་བརྙན་འཕྲིན་ཨུ་རུ་སུའི་སྐད་ནང་ཡོད་པ་དེ་མང་ཚོགས་ལ་བསྟན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་དངོས་བྱུང་གློག་བརྙན་ཁག་གཅིག་དང་བོད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་ལས་གྲུབ་པའི་བཟོ་བསྐོས་འདྲ་མིན་དང་སྐུ་ཐང་སོགས་ཀྱང་འགྲེམས་སྟོན་གནང་ཡོད།
སྐབས་དེར་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་དབྱངས་ཀྱིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་དགེ་འདུན་པ་བདུན་གྱིས་སྒྲོལ་ལྗང་གི་རྡུལ་མཚོན་དཀྱིལ་འཁོར་བཤམས་པ་དེར་མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་དོ་སྣང་དང་དགའ་མོས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད། ལྷག་པར་ཉིན་བརྒྱད་པ་དེར་སྒྲོལ་ལྗང་གི་རྡུལ་མཚོན་དཀྱིལ་འཁོར་བཤིག་སྐབས་མི་མང་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་འདུ་འཛོམས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཁལ་མུཀ་ནང་པའི་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་འཛིན་ཏེ་ལོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཀྱང་ཕེབས་ཏེ་མཛད་སྒོའི་གཏམ་བཤད་གནང་སྐབས་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་གལ་ཆེ་ཚུལ་དང་ལྷག་པར་བོད་ནང་གི་ད་ལྟའི་གནས་སྟངས་རྣམས་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་སྐབས་དེར་ཁོང་གིས་འདས་པའི་བྱུང་རབས་ལོ་རྒྱུས་ཁྲོད་ཨུ་རུ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་པ་ཚོ་དང་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གཉིས་དབར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་ལུགས་རྣམས་ཞིབ་ཕྲ་འགྲེལ་བཤད་གནང་། ཐེངས་འདིར་འབྲས་སྤུངས་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་དབྱངས་ཀྱིས་གཙོས་དགེ་འདུན་པ་བདུན་གྱིས་རྒྱལ་ས་མོ་སི་ཁོ་ཙམ་མ་ཟད། ཨུ་རུ་སུའི་གྲོང་ཁྱེར་ཨོམ་སིཀ་(Omsk) དང་ནོ་ཝོ་སི་བྷི་རི་སི་ཀི (Novosibirsk) བྷར་ན་ཡུལ། (Barnayul) བྷེ་ཡག་སི། (Biysk)  ཀེ་མེ་རོ་ཝ་(kemerova) སོགས་ལའང་ཕེབས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གཞུང་གོ་རྟོགས་རྒྱ་ཆེ་སྤེལ་གནང་ཡོད་པ་བཅས།།