༢༠༡༨ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༤ རེས་གཟའ་ལྷག་པ།
༄༅། །འདི་ལོའི་ལོ་འགོར་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་ནང་གཞུང་འབྲེལ་འཚམས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་སྐབས་སུད་སིར་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ཐེངས་ལྔ་པའི་མཇུག་སྡོམ་མཛད་སྒོའི་ཚོགས་མགོན་དུ་ཕེབས་ཡོད། སྐད་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་དེ་ནི་ལོ་ལྟར་སུད་སི་ Switzerland དང་ལེག་ཊེན་སི་ཊེན་Liechtenstein བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ཕན་ཚུན་དབར་འགྲན་སྡུར་བྱ་རྒྱུའི་ལམ་སྲོལ་ཞིག་ཆགས་འདུག
སུད་སིར་མཚོན་ན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ སྐབས་ཡུལ་དེའི་ནང་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་ཤས་ལས་མེད་ཀྱང་ད་ཆ་བོད་མི་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་གནས་སྡོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁུལ་དེར་བོད་མིའི་སྐད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོར་གསར་འཛུགས་གནང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་དྲུག་ལས་མེད་ཀྱང་ད་ཆ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་པ་དང་། སློབ་ཕྲུག་གྲངས་བཞི་བརྒྱ་ཙམ་ཡོད་འདུག ལོ་ལྔའི་གོང་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་བྷོལ་ཌེན་ Boldern ནང་དུ་ཡུ་རོབ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་དགེ་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད། ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོ་དེ་ནི་སུད་སི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ནི་ཝར་ Geneva རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་དོན་ཁང་གིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བ་ཞིག་དང་། ལྷན་ཚོགས་དེར་ཨིན་ཡུལ་དང་སུད་སི། ཕ་རན་སི། France བྷེལ་ཇམ། Belgium ཨོ་སི་ཊི་ཡ་Austria བཅས་ནས་དགེ་རྒན་སོགས་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༥༠ མཉམ་ཞུགས་གནང་འདུག དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་དགོངས་ཚུལ་གསུང་པ་གཅིག་ནི། ཡུ་རོབ་ཁུལ་གྱི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ཕན་ཚུན་དབར་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་བྱེད་ཐུབ་ཚེ་དེ་བརྒྱུད་ནས་སློབ་གྲྭ་སོ་སོའི་ནང་གི་གྲུབ་འབྲས་གཡུར་དུ་ཟ་བ་རྣམས་ཕྱི་ལ་གདོན་ཐུབ་རྒྱུ་མ་ཟད། བོད་མི་གཞན་ལའང་སོ་སོའི་ཕ་སྐད་གཙིགས་ཆེར་འཛིན་ནས་སྦྱང་དགོས་པ་གལ་ཆེ་ཡིན་པའི་བརྡ་ལན་ཞིག་ཀྱང་བཏང་ཐུབ་སྐོར་གསུངས།
བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་ཐེངས་ལྔ་པའི་སྐབས་བོད་རིགས་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་འབྲི་རྩལ་འགྲན་སྡུར་དང་། བོད་ཡིག་ཀློག་འགྲན། བོད་སྐད་ནང་སྐད་ཡིག་གཞན་བསྲེས་ལྷད་ཞུགས་པའི་སྐོར་ཟུར་ཟའི་འཁྲབ་སྟོན་གནང་བ་མ་ཟད། བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་དེ་དག་གིས་བོད་ཆས་གཙང་མ་གྱོན་ནས་རིག་གཞུང་གི་གཞས་སྣ་སོགས་འཁྲབ་སྟོན་གནང་བ་བརྒྱུད་ཉིན་གང་པོར་རུ་ངར་ལྡན་པའི་ཐོག་ནས་ཆ་ཤས་བླངས་འདུག
དེ་ཡང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་ལོ་པཎ་རྣམས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོགས་དེང་འཛམ་གླིང་ནང་གཅེས་ནོར་དུ་བརྩི་བཞིན་པའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཧ་ཅང་ཕྱུག་པ་དེ་དག་བོད་ཀྱི་མེས་པོ་གོང་མ་ཚོས་སྐུ་ལས་ཧ་ཅང་བསྐྱོན་པའི་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་སྐད་རང་གི་ནང་ཆ་ལག་ཚང་བ་ཞིག་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནུར་བུ་རང་ལག་ཏུ་ཡོད་པ་ངོ་འཕྲོད་པའི་ཐོག་ནས་རང་གི་སྐད་ཡིག་ལ་ངེས་པར་དུ་དགའ་ཞེན་དང་སྤོབས་པ་བྱེད་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཡང་ཡང་སྩོལ་བཞིན་ཡོད།
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོར་འཛམ་གླིང་མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་རང་དབང་ལྡན་པའི་ཆེད་ལས་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་གིས་བརྒྱ་ཕྲག་འདིའི་མཇུག་ཙམ་བར་འཛམ་གླིང་སྐད་ཡིག་ ༦༠༠༠ རྩ་མེད་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད། འཛམ་གླིང་མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ “ཤི་ཚར་བའམ་འཆི་ལ་ཉེ་བ། འཆི་ཉེན་ཡོད་པའི་སྐད་ཡིག་ ” ཅེས་གྲངས་ཐོ་བཏོན་ཡོད། མི་རིགས་གང་ཞིག་གི་སྐད་ཡིག་དེ་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཁྲོད་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ཉུང་དུ་སོང་བའམ། ཡང་ན་མི་རིགས་གྲངས་མང་གཞན་གྱི་སྐད་ཡིག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་འོག་སོང་བ་ཡིན་ན་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁར་བརྩི་བཞིན་ཡོད། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་འགྲོ་རྒྱུའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་དང་དམག་དོན། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གི་ཤུགས་རྐྱེན། དེ་བཞིན་ཤེས་ཡོན་སོགས་ཕྱིའི་གནོན་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ་རྟོག་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་དེས་གསལ་འདོན་གནང་ཡོད། དེ་ནི་དངོས་ཡོད་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། དཔེར་ན་ད་ལྟ་བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་བཙན་དབང་འོག་གོང་གི་གནོན་ཤུགས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འཕྲད་བཞིན་ཡོད།
དཔེ་མཚོན་ཡག་ཤོས་གཅིག་ཞུ་ན། ཉེ་ལམ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་མི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་འགུལ་བ་བཀྲ་ཤིས་དབང་ཕྱུག་ལགས་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཁ་བྲལ་གྱི་ཉེས་མིང་འོག་འཛིན་བཟུང་བཀག་ཉར་བྱས་རྗེས་ལོ་ལྔའི་རིང་བཙོན་འཇུག་གི་ཁྲིམས་ཐག་བཅད་པ་རེད། དེ་ཡང་ཁོང་གི་ནག་ཉེས་གཙོ་བོ་ནི་བོད་ནང་གི་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ཏུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དེ་ཡིན། བོད་མིར་མཚོན་ན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་ཕན་ཚུན་གོ་བརྡ་སྤྲོད་བྱེད་ཀྱི་བརྒྱུད་ལམ་ཙམ་ཞིག་མ་རེད། སྐད་ཡིག་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་མི་རྣམས་རང་གི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་པ་མ་ཟད། མི་རིགས་ཀྱི་ཆིག་སྒྲིལ་ཡོང་རྒྱུའི་ཤུགས་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཆགས་ཡོད། དེར་བརྟེན་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བླ་ན་མེད་པའི་མགོན་དཔུང་དམ་པར་གྱུར་བ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་དབྱིངས་དཔྱད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ལམ་སྟོན་འོག་བཙན་བྱོལ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བོད་མི་ཚོས་ཡུལ་དུས་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མུས་ཡིན། བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་མུ་མཐུད་བོད་མིའི་ངོ་བོ་མཚོན་ཐུབ་པའི་རིག་གཞུང་ཞིག་གནས་དགོས་ན་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྦྱང་བརྩོན་དང་། ཁྱབ་སྤེལ་གང་ཐུབ་བྱ་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་ཤུགས་ཆེ་ཞིག་ངེས་པར་དུ་དགོས། དེ་འདྲ་ཡོང་བར་བོད་མི་རྒན་པ་ཚོས་སློབ་གསོ་ཙམ་མིན་པར་དངོས་སུ་ལག་ལེན་ཐོག་ནས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ཞིག་བསྐྲུན་ཐུབ་དགོས།
དེར་བརྟེན་སུད་སི་དང་ལེག་ཊེན་སི་ཊེན་ནང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་ཐེངས་ལྔ་པ་དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ལས་འགུལ་གལ་ཆེ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ལས་འགུལ་དེའི་ནང་སློབ་དགེ་དང་དང་བླངས་ཞབས་ཞུ་བ། ཕ་མ། བྱིས་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་སོགས་མཉམ་རུབ་ཐོག་ནས་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པ་ཙམ་མ་ཟད། རང་དབང་ལྡན་པའི་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་བོད་མི་ཡིན་པའི་ལས་འགན་དེའང་སྒྲུབ་བཞིན་ཡོད།
དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་ཐེངས་ལྔ་པའི་མཇུག་སྡོམ་མཛད་སྒོའི་ཐོག་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གཟའ་འཇུག་སློབ་གྲྭ་དང་ལོ་འཁོར་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་ཐོག་བསྔགས་བརྗོད་རྒྱ་ཆེ་གནང་ཡོད། ལྷག་པར་ཁོང་གིས་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིད་དང་ཕ་མ། ཕྲུ་གུ་བཅས་ཀྱི་བརྩོན་པར་བསྔགས་བརྗོད་གནང་བ་དང་སྦྲགས། འཛམ་གླིང་ཁྱོན་དུ་གནས་པའི་བོད་མི་ཚང་མས་དེ་མཚུངས་མིག་དཔེ་ཡར་ལྟ་གནང་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་གནང་དོན། ངའི་རེ་བར་ཡུ་རོབ་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ཕན་ཚུན་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་གནང་ཐུབ་ཚེ་རིམ་བཞིན་བྱང་ཨ་རི་དང་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་བཅས་ཀྱི་ནང་དུའང་དེ་མཚུངས་ལག་བསྟར་ཐུབ་རྒྱུ་རེད། ཅེས་གསུངས།
དེ་ཡང་སྐད་ཡིག་འགྲན་སྡུར་ནང་མཉམ་ཞུགས་གནང་མཁན་བོད་མི་གཞོན་སྐྱེས་གཅིག་ལ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྦྱང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདྲི་སྐབས་གཞོན་སྐྱེས་དེས་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ནས་སྐད་ཤུགས་དམའ་བོའི་ཐོག་ནས་ལན་དུ། “མ་འོངས་པར་བོད་ལ་རང་དབང་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་མཚམས་བོད་ནང་ལོག་དགོས། སྐབས་དེར་བོད་མི་ཚང་མས་བོད་སྐད་བརྒྱག་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས་ང་རང་གཅིག་པུ་བོད་སྐད་མ་ཤེས་པར་ལུས་པ་ཡིན་ན་ཁ་སྐྱེངས་པོ་ཡོང་བ་འདུག ” ཅེས་ལན་འདེབས་བྱས། ལན་འདེབས་བྱེད་སྟངས་དེས་བོད་མི་ཚོའི་བསམ་བློའི་ནང་ངང་གིས་བོད་ཡུལ་ཡིད་ལ་འཆར་བ་དང་དུས་མཚུངས་ཕ་ཡུལ་དང་བྲལ་བའི་ཡིད་གདུང་གི་ཚོར་བ་ཞིག་ཀྱང་སྐྱེ་ངེས་ཡིན།
སྤྱིར་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་བོད་སྐད་དང་བོད་ཡིག་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཕེབས་བཞིན་དུ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མ་ཐུབ་ཚེ་བོད་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་ངོ་ཚ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། གཞིས་ལུས་བོད་མི་རྣམས་ལ་མཚོན་ན་བཙོན་ཁང་ནང་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བ་ཙམ་མ་ཟད། དེ་ལས་ལྷག་པའི་བློས་གཏོང་མང་པོ་ཞིག་བྱེད་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
མི་རིགས་གཞན་ཞིག་གིས་གཉའ་གནོན་བྱེད་སྐབས་གཉའ་གནོན་བྱེད་ཡུལ་མི་རིགས་དེའི་སྐད་ཡིག་ལ་ཆེད་མངགས་རྩ་མེད་བཟོ་ཐབས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ལས་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ།
སྐད་དང་ཡི་གེ་ནི་མི་རབས་གོང་མ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་བང་མཛོད་དང་བརྒྱུད་ལམ་ཡིན་པ་ཙམ་མ་ཟད། རིག་གཞུང་གི་མཚོན་བྱེད་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་སྟབས་སྐད་ཡིག་བརླག་པ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ནམ།
སུད་སི་དང་ལེག་ཊེན་སི་ཊ་ཡིན་བོད་རིགས་ཚོགས་པས་ལྷག་བསམ་དང་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོའི་ཐོག་ནས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་པ་དེས་གཞན་ལའང་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་གདོན་ཐུབ་པའི་རེ་བ་ཞུ་བཞིན་ཡོད།
