༄༅། །འདི་གར་ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་ནས་བཏང་གནས་ནང་འཁོད་དོན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ ཟླ་བ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༣ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༡༠།༢༥ ཐོག་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་དུ་ཕེབས་སྐབས་དཔལ་ལྡན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པས་རྒྱུན་ལས་ཚོགས་ཁང་ནང་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་བོད་དོན་སྐོར་བཀའ་བསྡུར་ལྷུགས་པོ་གནང་སོང་།
ཐེངས་འདིའི་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ནང་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་རོ་སི་ ཇོན་ གྷི་རེར་ (Ross John Greer, Member of Scottish Parliament) མཆོག་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆེད་མཁས་མི་སྣ་ལྕམ་སྐུ་ཨི་ལེ་ནོར་ ཇེ་ནི་ བྷེར་ནེ་ རོ་སེན་གྷི་རིན་ (Eleanor Jane Byrne-Rosengren, Human Rights Professional specialising in Tibet) ལགས། སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་ལྗང་ཁུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་། སྲིད་བྱུས་སློབ་སྟོན་ལས་བྱེད་སྐུ་ཞབས་ཁེམ་རོན་ ཨི་ ཝི་ལམ་ གྷ་རེ་ཊི་ (Cameron E. Willan Garrett, Research and Policy Officer, Scottish Green Group) ལགས་བཅས་ཡོད་པ་དང་། ཨིན་ལེན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ལགས་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ལྷན་དུ་མཉམ་བཅར་ཞུས་འདུག
སྐབས་དེར་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ཐོག་མར་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་རྣམ་པ་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་དུ་ཕེབས་པར་འཚམས་འདྲི་དང་། དེ་སྔ་ཚོགས་གཙོས་སྣེ་ཁྲིད་པའི་སྤྱི་འཐུས་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་ནང་ཞུ་སྐུལ་ལ་ཕེབས་སྐབས། ད་ལན་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་ནང་ཕེབས་མཁན་ཚོགས་མི་རྣམས་ནས་མཐུན་འགྱུར་གང་ལེགས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་རྗེས། ཉེ་ཆར་ཉིན་གྲངས་ ༡༣ རིང་ཚོགས་ཟིན་པའི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དགུ་པའི་སྐབས། སྔོན་རྩིས་གཏན་འབེབས་དང་། ཁྲིམས་སྒྲིག་བསྐྱར་བཅོས། གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་གཏན་འབེབས། ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་རྣམ་པ་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་རྩིས་ཞིབ་ལས་ཁང་གི་རྩིས་ཞིབ་སྤྱི་ཁྱབ་པ་འོས་འདེམས་བྱས་པ་སོགས་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་དགུ་པའི་ལས་རིམ་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་སྙིང་བསྡུས་དང་སྦྲགས་གསུང་དོན། རྣམ་པ་ཚོ་བོད་དོན་ཐོག་ཡུན་རིང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་དུས། བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྐོར་མཁྱེན་བསྡད་ཡོད་རེད། ཡིན་ནའང་། སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་རོ་སི་ ཇོན་ གྷི་རེར་ (Ross John Greer, Member of Scottish Parliament) མཆོག་དང་། སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་ལྗང་ཁུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པའི་ཉམས་ཞིབ་པ་དང་། སྲིད་བྱུས་སློབ་སྟོན་ལས་བྱེད་སྐུ་ཞབས་ཁེམ་རོན་ ཨི་ ཝི་ལམ་ གྷ་རེ་ཊི་ (Cameron E. Willan Garrett, Research and Policy Officer, Scottish Green Group) ལགས་རྣམ་གཉིས་ཐེངས་དང་པོར་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཁང་དུ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཆེད་མཁས་མི་སྣ་ལྕམ་སྐུ་ཨི་ལེ་ནོར་ ཇེ་ནི་ བྷེར་ནེ་ རོ་སེན་གྷི་རིན་ (Eleanor Jane Byrne-Rosengren, Human Rights Professional specialising in Tibet) ལགས་དེ་སྔ་མང་པོ་ཕེབས་མྱོང་འདུག རྣམ་པ་ཚོའི་ལས་རིམ་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། དེ་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་སུ་ཕེབས་པ་དང་། སང་ཉིན་བོད་མིའི་སློབ་གྲྭ་ཁག་ལ་ཕེབས་རྒྱུའི་ལས་རིམ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་དམིགས་བསལ་གྱིས་མཁྱེན་རྟོགས་ཡོང་རྒྱུར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞུས་པ་ཡིན་ན། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོར་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མང་གཙོ་གསོལ་སྩལ་གནང་བ་ནས་བཟུང་མུ་མཐུད་ང་ཚོས་མང་གཙོའི་ཐོག་གོམ་པ་མདུས་སྤོས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ནང་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་གཡུང་དྲུང་བོན་དང་བཅས་པའི་ཆོས་ལུགས་རེ་ནས་འཐུས་མི་ ༢ རེ་དང་། ཆོལ་ཁ་རེ་ནས་འཐུས་མི་ ༡༠ རེ། ལྷོ་བྱང་ཨ་རི་ནས་སྤྱི་འཐུས་ ༢ དང་། ཡུ་རོབ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ ༢། རྒྱ་བལ་འབྲུག་གསུམ་ཕུད་པའི་ཨེ་ཤི་ཡ་དང་ཨོ་སེ་ཀྲེ་ལེ་ཤི་ཡ་ནས་སྤྱི་འཐུས་ ༡ བཅས་ཁྱོན་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་ ༤༥ ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ལོ་རེར་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་རེ་འཚོགས་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་སྔོན་རྩིས་གྲོས་ཚོགས་དང་། ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ནང་ལས་བསྡོམས་སམ་སྤྱིར་བཏང་གི་གྲོས་ཚོགས་འཚོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེའི་སྐབས་ཚོགས་མི་སྤྱི་འཐུས་ཚང་མ་འཛོམས་དགོས་ཀྱི་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་མ་འཚོགས་པའི་སྐབས་ཚོགས་གཙོ་སྦྲེལ་པོ་ཚུད་པའི་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ལྷན་ཚོགས་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བྱས་ནས་ལས་དོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ། དེ་བཞིན་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོར་ཆབ་སྲིད་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་སྐུ་དབང་ཡོངས་རྫོགས་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་པའི་འགོ་འཁྲིད་རྣམས་ལ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་བ་དང་། ང་ཚོ་ལོ་ལྔ་རེའི་མཚམས་ལ་སྲིད་སྐྱོང་དང་སྤྱི་འཐུས་ཀྱི་འོས་བསྡུ་གནང་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་སོགས་ངོ་སྤྲོད་གནང་སོང་།
རྣམ་པ་ཚོ་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་དང་། ལྷག་པར་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཐོག་ཐུགས་སྣང་གནང་མཁན་རེད། ལྗང་ཁུ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་བཅས་ཡིན་པའི་ཐོག་ནས་ཁོར་ཡུག་ཐོག་ལ་དམིགས་བསལ་གྱིས་ཐུགས་སྣང་གནང་གི་ཡོད་དུས། བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། ཆོས་དད་རང་དབང་། ཁོར་ཡུག་བཅས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཛ་དྲག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པ། ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༢༨ ཉིན་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཅན་གྱི་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ཟེར་བ་བཏོན་པ་དང་། གཞི་རྩའི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ནས་བཟུང་ད་བར་རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ཟེར་བ་བཅུ་བདུན་བཏོན་ཡོད་པ། ད་རེས་བཏོན་པའི་དེབ་འདིའི་ནང་། ཁོར་ཡུག་དང་། གཏན་འཇགས་སློབ་གྲྭའི་ཐོག་དམིགས་བསལ་གྱིས་ལོག་འགྲེལ་བྱས་འདུག གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་ཕྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་ཡིན་སྟབས། བོད་ནང་དམིགས་བསལ་གྱིས་དམ་བསྒྲགས་དང་། རྒྱབ་ཤ་དཀར་པོའི་དེབ་ཟེར་བ་འདོན་སྤེལ་གྱིས་བོད་དོན་སྐོར་ལོག་འགྲེལ་བྱས་པ་སོགས་མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེར་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་འདུག བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ནི་དངོས་ཡོད་དྲང་བདེན་དང་། རྒྱུ་མཚན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་བསྡད་ཡོད་རེད། རྣམ་པ་ཚོས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། མ་འོངས་པར་མུ་མཐུད་བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྐྱོང་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞེས་གསུངས་སོང་།
སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་རོ་སི་ ཇོན་ གྷི་རེར་ (Ross John Greer, Member of Scottish Parliament) མཆོག་གིས་སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་གྲོས་ཚོགས་སོ་སོ་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་རྒྱུའི་བརྒྱུད་རིམ་འདྲ་པོ་ཡོད་པའི་སྐོར་དང་། སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་དབར་མཉམ་ལས་གནང་ཕྱོགས་སྐོར། ཨ་རིའི་གཞུང་གིས་རོགས་དངུལ་གནང་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་བཀའ་འཁྲོལ་གཏན་འབེབས་ཞུ་སྟངས་སྐོར་ལ་དོགས་འདྲི་ཕུལ་བར། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་ལན་འདེབས་གསལ་བཤད་གནང་བ་དང་། དེ་ནས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་དང་། སི་ཀོ་ཊ་ལན་ཌི་སྐུ་ཚབ་ཚོགས་ཆུང་དབར་ཕན་ཚུན་གནད་དོན་འདྲ་མིན་ཐོག་བཀའ་བསྡུར་ལྷུགས་པོ་གནང་རྗེས། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ནང་གཟིགས་སྐོར་ཕེབས་ཡོད་པ་བཅས། །
