༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་བ་ ༠༩ ཚེས་ ༠༩ ཉིན་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་དུ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཨན་དྲིའུ་ཝ་ལེ་སི་ (Andrew Wallace) ལགས་ཀྱིས་བོད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོས་གཞི་ཞིག་བཏོན་གནང་ཡོད།
གྲོས་གཞི་དེས་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། ངོ་བོ་བཅས་པ་རྩ་མེད་གཏང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་དང་། བོད་མི་རྣམས་ལ་ཕྱིའི་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་ཐེ་བྱུས་མེད་པར་རང་དབང་གི་སྒོ་ནས་དཔལ་འབྱོར་དང་། སྤྱི་ཚོགས། རིག་གཞུང་། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་རྣམས་སྤེལ་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་ཡོད་པ་བསྐྱར་ནན་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྷག་པར་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གནང་སྒོ་དེ་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གཞིར་བཟུང་ངོས་འཛིན་གནང་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་དགོས་པ་ནན་བརྗོད་གནང་ཡོད། གཞན་ཡང་གྲོས་གཞི་དེ་རྒྱུད་ཉེ་ཆར་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་རྩོད་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡིག་དང་། ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་བོད་མིའི་རང་ཐག་རང་གཅོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གྲོས་ཆོད་གཏན་འབེབས་གནང་ཡོད་པ་ཁག་གསལ་བཤད་གནང་ཡོད།
གྲོས་གཞི་དེ་འདོན་སྐབས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཝ་ལེ་སི་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། རྒྱ་ནག་དམར་ཤོག་གཞུང་གིས་བོད་དང་བོད་མིའི་རིག་གཞུང་རྩ་མེད་གཏོང་ཐབས་བྱེད་པ་ཙམ་མིན་པར། ཁོང་ཚོས་བོད་མིའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱང་མེད་པ་བཟོ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། དེ་མ་ཟད་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་ལའང་ཐེ་བྱུས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་ནས་བོད་མི་རྣམས་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། ང་ཚོས་བྱ་སྤྱོད་ངན་པ་དེ་རིགས་ཀྱི་མདུན་དུ་ཁ་རོག་སྡོད་མི་རུང་། ཞེས་གསུངས།
ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཟུང་སྦྲེལ་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སུ་སན་ཊེམ་པལ་མན་ (Susan Templeman) ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། ངའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རོགས་རྣམ་པ་དང་མཉམ་དུ་ངས་རྒྱ་ནག་གི་དབང་འཛིན་པ་ཚོར་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པའི་རེ་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ང་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་གང་གིས་ཀྱང་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་གནང་སྒོར་ཐེ་བྱུས་བྱེད་པ་མཐོང་འདོད་མེད། རྒྱ་ནག་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གནས་བབ་ཐོག་དུས་བཀག་བསྐྱར་ཞིབ་གནང་བའི་སྐབས་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་གཞུང་གིས་རྒྱ་ནག་ལ་བོད་མིར་དབྱེ་འབྱེད་བྱེད་པའི་ཁྲིམས་ཡིག་ཕྱིར་འཐེན་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དེ་ལྟའི་ལག་བསྟར་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་འབོད་སྐུལ་བྱས་ཡོད། ངས་འབོད་སྐུལ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་ཞུ་གི་ཡོད། ང་ཚོས་མུ་མཐུད་བོད་མི་དང་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་ནང་གི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྐད་གསང་མཐོན་པོས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་ཡོད།
གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཌེ་ནི་ཡལ་མུ་ལི་ནོ་ (Daniel Mulino) ལགས་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཌེ་ཝིཌ་གྷིལ་ལེ་སི་པི་ (David Gillespie) ལགས་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་གཞུང་གིས་བོད་ཕྲུག་རྣམས་བཙན་དབང་གིས་རྒྱ་རིགས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་། བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལ་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་པའི་གནད་དོན་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་གྲོས་གཞི་དེར་བསྔགས་བརྗོད་གནང་ཡོད། ད་དུང་ཁོང་རྣམ་པས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་དང་། བོད་མིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་། དེ་བཞིན་སྨྲ་བརྗོད་རང་དབང་། ཚོགས་པ་འཛུགས་པའི་རང་དབང་། ཆོས་དད་རང་དབང་སོགས་ལ་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཡོངས་རྫོགས་མཚམས་འཇོག་དགོས་པའི་རེ་འདུན་བཏོན་ཡོད།
གྲོས་འཆར་དེ་ནི་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱ་བོད་དོན་ལྷན་ཚོགས་དང་ཨོསྟྲེ་ལི་ཡཱའི་བོད་མི་ཟུང་སྦྲེལ་གྱིས་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་བོད་དོན་འབོད་སྐུལ་ཉིན་མོར་བཏོན་གནང་ཡོད་པ་བཅས།། 
