༄༅། །འདི་གར་ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་ནས་བཏང་གནས་ནང་འཁོད་དོན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༨ ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༢།༣༠ ཐོག་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་མེ་ཀལ་ བྷ་རེཎཌ་ (Michael Brand) མཆོག་དང་། འཇར་མན་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་དོན་ལས་འགུལ་ཁང་གི་འགན་ཁུར་བ་ཀ་ཡེྰ་མུ་ལར་ (Kai Muller) མཆོག ལས་བྱེད་མེ་ཀལ་ (Micheal Gutsche) ལགས་དང་ལྷན་དུ་སུད་སི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འཕྲིན་ལས་ཆོས་སྐྱིད་ལགས་བཅས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་སུ་ཕེབས་ཡོད་པ་དང་། སྐབས་དེར་དཔལ་ལྡན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གཙོས་སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་རྣམ་པས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྣེ་ལེན་གཟབ་རྒྱས་ཞུས་གནང་ཡོད་པ་དང་། སྤྱི་འཐུས་རྒྱུན་ལས་ཚོགས་ཁང་ནང་དཔལ་ལྡན་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་ནས་ཐོག་མར་ཁོང་རྣམས་ལ་འཚམས་འདྲི་ཞུས་པ་དང་སྦྲགས། འཇར་མན་གཞུང་དང་བློ་མཐུན་གཅིག་པའི་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་རྣམ་པ། དམིགས་བསལ་ཁོང་རྣམ་པ་འདིར་ཕེབས་པ་ཙམ་གྱིས་བོད་འདི་ད་ལྟའང་ཕྱི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་བརྗེད་མེད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཡང་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པས་གཞིས་བཞུགས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་གནང་སོང་།དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་གིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༡༤ ནས་བཟུང་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་འབྱུང་བཞིན་པ་ཞིག་ནི། བོད་ཁམས་སྡེ་དགེའི་ནང་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་ཕ་མེས་ནས་གནས་བཞིན་པའི་གྲོང་ཚོ་དང་གནའ་རབས་ཀྱི་དགོན་པ་ཡོད་སར་གློག་ཁང་ཆེ་གྲས་གསར་རྒྱག་གི་ལས་གཞི་སྤེལ་ཆེད་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་འབྲི་ཆུའི་བཞུར་རྒྱུན་དུ་སྐམ་ཐོག་ཆུ་མཛོད་འཛུགས་སྐྲུན་ལས་གཞི་འདིས་རྐྱེན་པས་འབྲི་ཆུ་ཤར་རྒྱུད་ཀྱི་གྲོང་ཚོ་བཅུ་གཉིས་ཙམ་དང་། འབྲི་ཆུ་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་གྲོང་ཚོ་མང་པོ་ཞིག་གི་མི་གྲངས་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་ཞིག་བཙན་དབང་གིས་གནས་སྤོ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་ཞིང་སྐུ་གདུང་རྩ་ཆེན་རིགས་དང་གནའ་རབས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་ཡོད་པའི་དགོན་པ་མང་པོ་སོགས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་འཆར་ལ་ཁུལ་དེ་དག་ཏུ་གནས་སྡོད་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཞི་བའི་འདུ་འཛོམས་དང་ཞུ་སྐུལ་བྱས་པར། གློ་བུར་དུ་ཉེན་རྟོག་པ་མང་པོ་ཞིག་བསླེབས་ཏེ་བོད་མི་གང་བྱུང་འཇུ་བཟུང་གཅར་རྡུང་བཏང་རྐྱེན་སྨན་ཁང་དུ་བསྐྱལ་དགོས་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། སེར་སྐྱ་མི་མང་སྟོང་ཕྲག་སྡེབས་ལ་འཛིན་བཟུང་བཙན་འཁྲིད་ཀྱིས་མི་མང་གི་འགྲོ་འདུག་ཐོག་དམ་དྲག་ཤུགས་ཆེ་བྱས་པ་སོགས་ཉེ་ཆར་བྱུང་བའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་དང་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་སོགས་སུ་གནས་ཚུལ་ཞིབ་གསལ་དཔང་རྟགས་དང་བཅས་པ་མཐོང་རྒྱུ་འདུག་པ་དེས། རྒྱ་གཞུང་གི་དབུས་དང་ས་གནས་ལས་བྱེད་རྣམས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ངོ་གནོང་དགོས་པའི་གནས་ཚུལ་ཆགས་ཡོད་པས་མ་ཚད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ཀྱི་ཕྱི་སྣོད་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་སྐྱོན་དང་། བོད་མི་རིགས་ལ་མནར་གཅོད་གཏོང་མཚམས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་དངོས་ར་གསལ་པོ་འཕྲོད་ཡོད། སྡེ་དགེའི་ཞི་བའི་མི་མང་ཉེས་མེད་འཛིན་བཟུང་བྱས་པ་ཡོངས་རྫོགས་འཕྲལ་མར་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། མི་མང་གི་རེ་འདུན་དང་མངོན་འདོད་ལ་གུས་བརྩི་བྱ་དགོས་པའི་རྒྱ་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་སྤྲོད་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེ་དང་འབོད་སྐུལ་ཞུས་གནང་སོང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་རྡ་རམ་ས་ལར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་དང་བསུན་གཙེར་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་པའི་སྙན་ཐོ་(Chinese Transnational Repression of Tibetan Diaspora Communities 2024) ཞིག་བཏོན་པའི་ནང་། རྒྱ་དམར་གྱི་གསང་ཉུལ་བས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་དང་། རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པའི་སྤུན་ཟླའི་དབར་འབྲེལ་བ་བྱ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་ཏུ་བཏང་སྟེ་འབྲེལ་མཐུད་མི་ཐུབ་པ་བཟོ་རྒྱུའི་ལས་གཞི་ངན་གཤོམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་སྐོར་གསུངས་གནང་སོང་།

བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ཡིན་ལ། བོད་དེ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་འདས་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལྷག་རིང་ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་ཧམ་བཟུང་འོག་ཚུད་པ་ཞིག་ཡིན། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ཁོངས་ཡིན་ཁུལ་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་རྒྱ་ནག་གཅིག་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཁས་ལེན་དགོས་པའི་མགོ་སྐོར་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་འཛམ་གླིང་མི་མང་རྣམས་བསླུ་བྲིད་བྱ་སྤྱོད་དེའི་འོག་ཚུད་ཐབས་མེད་པ་རྒྱ་ནག་གི་དཔོན་རིགས་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཤེས་དགོས། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་འདས་པའི་མི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་འགའ་རིང་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཀྱིས་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་བའི་ཐབས་ལམ་བསྟེན་ཡོད་པ་མ་ཟད། བོད་རིགས་ཡོངས་ལ་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་རང་སྲིད་རང་སྐྱོང་གི་བསམ་འཆར་ཡང་རྒྱ་གཞུང་ལ་སྤྲད་ཟིན་ཡང་རྒྱ་གཞུང་ནས་ད་བར་འགན་ཁུར་ཇི་བཞིན་མ་བླངས་པའི་སྐོར་ལའང་གསུངས་གནང་སོང་།སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ལོ་མང་སྐུ་ལས་བསྐྱོན་པའི་ཐུགས་རྗེའི་བཀའ་དྲིན་ཉག་ཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་ད་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་མི་མང་སོགས་ཀྱིས་བོད་དང་བོད་མིར་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བཞིན་པ་ལྟར། འདི་ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་ནང་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་ ༼Promoting a Resolution to the Tibet-China Dispute Act (HR 533)༽ ལ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀས་ཚད་མཐོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱིས་མང་མོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་གཏན་འབེབས་གནང་ཐུབ་པའི་སྐོར་གསུངས་པ་དང་། འབོད་སྐུལ་དུ་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་དེ་ལྟ་བུའི་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་ཐབས་ཀྱི་ཁྲིམས་འཆར་ཁྱེར་ཐུབ་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས་གནང་སོང་།

དེ་ནས་རྒྱ་གར་རྡ་རམ་ས་ལར་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། མང་གཙོ་འཕེལ་རྒྱས་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༤ ལོའི་རྒྱ་ནག་གིས་རྒྱལ་མཚམས་བརྒལ་བའི་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་དྲག་གནོན་དང་། བསུན་གཙེར་གཏོང་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད་པའི་སྙན་ཐོ་(Chinese Transnational Repression of Tibetan Diaspora Communities 2024) ཞིག་བཏོན་པའི་སྐོར། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བོད་ནང་བྱིས་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གི་བཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭའི་ནང་བཙན་ཤེད་ཐོག་སློབ་འཇུག་བྱེད་བཅུག་སྟེ། བོད་རིགས་རྣམས་རྒྱ་རིགས་སུ་བསྒྱུར་ཐབས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་སྒྲིག་ཁག་ལ་རྩིས་མེད་རྡོག་རོལ་བཏང་ནས་བོད་ནང་གི་བོད་མིའི་རིགས་རྫས་ (DNA) བསྡུ་རུབ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་སོགས་ད་ལྟའི་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་སྐོར། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གི་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་མི་བཟོད་པར་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ནས་བཟུང་ད་བར་བོད་མི་གྲངས་ ༡༥༧ གྱིས་བོད་དོན་ཆེད་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཕུལ་བའི་སྐོར་བཅས་གསུངས་གནང་སོང་།གཞན་ཡང་བོད་མཐོ་སྒང་དེ་འཛམ་གླིང་ལ་གལ་གནད་ཆེ་ཚུལ་དང་འབྲེལ་ཏེ་གསུང་བཤད་གནང་སྐབས་བོད་ནི་ཡོངས་གྲགས་སུ་འཛམ་གླིང་ས་ཡི་མཐོ་སྒང་ངམ་སྣེ་གསུམ་པ་ཞེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར། བོད་ཀྱི་མཐའ་བཞིའི་གངས་རི་དེ་དག་ནས་ཨེ་ཤི་ཡའི་སྲོག་རྟེན་དུ་གྱུར་བའི་ཆུ་བོ་མང་པོ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ཆུ་བོ་དེ་དག་ལ་མི་མང་ས་ཡ་མང་པོའི་འཚོ་བ་བརྟེན་ཡོད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་།  རྒྱ་ནག་གིས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཁོ་ནར་དམིགས་ཏེ་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡོད་པ། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་ཆུ་མཛོད་བརྒྱབ་སྟེ། ཉེ་འཁོར་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཉེན་ཁ་བཟོ་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་ཡོང་ཐབས་སུ་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བྱ་སྤྱོད་རྣམས་འགན་ཁུར་ལྡན་པ་བཟོ་དགོས་སྐོར། རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཐོག་ནས་མཐོ་སྒང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་གནད་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་ཚད་ལྡན་གནང་དགོས་སྐོར་གསུངས་གནང་སོང་།

དེ་རྗེས་འཇར་མན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་མེ་ཀལ་ བྷ་རེཎཌ་མཆོག་ནས་ཀྱང་བོད་མི་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེད་ཡོད་སྐོར་དང་། ཁོང་ནས་བོད་དོན་ཐོག་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་བོད་དོན་ཐོག་གོ་རྟོགས་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་གནང་སོང་ལ། དམིགས་བསལ་གྱིས་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་མི་ཚོར་མང་གཙོ་གསོལ་རས་གནང་བ་འདི་ཧ་ཅང་གིས་ཡིད་འཕྲོག་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་གསུངས་གནང་སོང་།

དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་ནས་ཁོང་རྣམ་པ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་ནང་གཟིགས་སྐོར་སྣེ་ཁྲིད་དང་སྦྲགས། བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་དང་། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་གནང་སོང་བ་བཅས། །