༄༅། །ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་བ་ ༡༢ ཚེས་ ༠༥ ཉིན་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་གོ་སྒྲིག་དང་འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ལས་ཁང་གི་མཐུན་སྦྱོར་འོག་རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་ས་ལྡི་ལིའི་ (Constitution Club) ཞེས་པར་༸པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་མཆོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་བཏང་བའི་གནད་དོན་གོ་རྟོགས་དང་། ལྷག་པར་ཁོང་ཉིད་གློད་བཀྲོལ་ཡོང་ཐབས་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་བགྲོ་གླེང་མཛད་སྒོ་ཞིག་འཚོགས་ཡོད་པ་རེད།
མཛད་སྒོའི་ཐོག་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་དང་། གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་མཁན་པོ་གཟིག་རྒྱབ་རིན་པོ་ཆེ། རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་སུ་ཇིཊ་ཀུ་མཱར་ལགས། བི་ཧཱར་མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་གཞོན་པ་ཟུར་པ་སྐུ་ཞབས་སུ་ཤིལ་ཀུ་མཱར་ལགས། རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་ལགས། རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཅན་དེཤ་བར་པྲ་སཏ་ལགས། རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་སྡེ་ཚན་ནང་མའི་ཚོགས་གཙོ་རིན་ཆེན་མཁའ་འགྲོ་ལགས་སོགས་ཕེབས་ཞུགས་གནང་ཡོད།
དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་བའི་ནང་༸པཎ་ཆེན་སྐུ་གོང་མས་བོད་དང་བོད་མིའི་ཆེད་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་བསྐྱངས་པ་རྣམས་དྲན་གསོ་དང་སྦྲགས། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་༸ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་གུང་གི་ཉི་ཟླ་ལྟ་བུ་ཡིན་པ་གསལ་བཤད་གནང་རྗེས། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་པཎ་ཆེན་ཆུང་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་ན་ཕྲ་དུས་ནས་བཙན་བཟུང་བྱས་ཏེ་གར་སོང་ཆ་མེད་བཏང་བ་ནི་སྡར་མའི་བྱེད་སྟངས་ཡིན་པས་རྒྱ་གཞུང་ནས་ཁོང་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་གཏོང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་གནང་ཡོད། དེ་བཞིན་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་ཚོགས་བཅར་བ་རྣམས་ལ་བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་། བོད་དེ་འཛམ་བུ་གླིང་སྤྱི་དང་། ཡང་སྒོས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ས་ཁམས་ཆབ་སྲིད་ཐོག་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཆགས་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད་པ་རེད།
དེ་རྗེས་བྱེས་ཀྱི་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་མཁན་པོ་གཟིག་རྒྱབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུང་འཕྲིན་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་ཞིང་། གསུང་འཕྲིན་ནང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས། ངས་དེ་རིང་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་མཁན་པོ་མིང་ཐོག་ནས་འཛམ་གླིང་ནང་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་དད་སེམས་ཞུ་མཁན་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་། བྱིས་པའི་རང་དབང་སོགས་ལ་བརྩི་བཀུར་ཞུ་མཁན། ལྷག་པར་བོད་དང་ཧི་མ་ལ་ཡ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེར་དད་པ་ཞུ་མཁན་གྱི་རྗེས་འབྲང་པ་སྐྱེ་བོ་ས་ཡ་མང་པོ་དང་། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་དང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཡོངས་ལ་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་གནས་སྟངས་སྐོར་ཛ་དྲག་གི་རེ་འདུན་ཁག་གཅིག་སྙན་སེང་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
ངས་སྙིང་དབུས་ནས་ཞུ་རྒྱུར་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཧ་ཅང་ཐབས་སྡུག་དང་ཛ་དྲག་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་། ལྷག་པར་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོར་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་མོས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་། བོད་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་དང་བསམ་ཚུལ་མི་མཐུན་པའི་བོད་མི་རྣམས་གང་བྱུང་དུ་འཛིན་བཟུང་བཙོན་འཇུག་བྱས་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་འགྲོ་བཞིན་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཚབས་ཆེན་ལྷག་བཞིན་པའི་ཁར་གནས་སྟངས་ཆེས་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེ་རིང་འདིར་ངས་བོད་མི་མང་གིས་དད་པ་ཞུ་ཡུལ་གྱི་བླ་ཆེན་ཞིག་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་པའི་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་ནས་བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན།
དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་བོད་ལྗོངས་གཞིས་ཀ་རྩེར་བོད་ཀྱི་བླ་ཆེན་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གློ་བུར་དུ་དོགས་པ་ཆེན་པོའི་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་གང་གི་གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོ་དང་བོད་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་བཞིན་བོད་ནག་ཆུ་ལྷ་རི་རྫོང་དུ་འཁྲུངས་པའི་ཁྱེའུ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་སྔར་སྲོལ་རྒྱལ་བ་ཡབ་སྲས་རྣམ་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཡང་སྲིད་ངོས་འཛིན་ཞུ་རེས་སོགས་བླ་སློབ་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཁུངས་ལྡན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་གཞི་རྩར་བཞག་སྟེ་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་འཁྲུལ་མེད་ངོས་འཛིན་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད། འོན་ཀྱང་ཉིན་གསུམ་གྱི་རྗེས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དགུང་ལོ་དྲུག་ལས་མ་སོན་པའི་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་མཆོག་དང་། ཁོང་གི་ཡབ་ཡུམ་སྐུ་འཁོར་དང་བཅས་པ་བཙན་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་ད་བར་མི་ལོ་ ༢༨ རིང་གར་སོང་ཆ་མེད་ཆགས་ཡོད། དེའི་ཚབ་ཏུ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་གཞན་ཞིག་ཁྲི་ལ་བསྐོ་ནས་དུས་ད་ལྟའང་ཁོ་པ་ཚོས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལག་ཆར་བེད་སྤྱོད་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་ཡོད།
ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཐོག་ལ་བོད་ནང་ཡིག་འབྲུ་ཁྲི་བདུན་སོགས་མཛད་དེ་སྐུ་ལས་ཚད་མེད་བསྐྱོན་པ་དང་མཐར་སྐུ་སྲོག་ཀྱང་དེའི་ཆེད་བློས་བཏང་མཛད་ཡོད། པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ནི་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པས་དགོངས་གཞི་རླབས་ཆེན་བསྒྲུབ་དགོས་པ་མང་དག་ཅིག་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་ཀྱང་ཧ་ཅང་གི་གལ་གནད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་བར་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེའི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་འབད་བརྩོན་གནང་ཡང་ལོ་ངོ་ ༢༨ རིང་གང་དུ་ཡོད་མེད་སོགས་དཔང་རྟགས་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མེད་སྟབས་ད་དུང་སྔར་ལྷག་དེ་རིང་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་རྣམས་ནས་འབད་བརྩོན་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེར་བརྟེན་ང་ཚོས་སེམས་འཚབ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་དང་སྲིད་གཞུང་ལ་རེ་འདུན་དོན་ཚན་དྲུག་ཅན་ཞིག་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
༡། རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཡོངས་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ཟླ་བ་ ༥ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ནས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་པའི་ད་ཆ་དགུང་ལོ་ ༣༤ ལ་སོན་པ་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་བསྟན་འཛིན་དགེ་འདུན་ཡེ་ཤེས་འཕྲིན་ལས་མཆོག་གི་གནས་སྟངས་དང་། སྐུ་གཟུགས་འཕྲོད་བསྟེན་སོགས་ཀྱི་ཐོག་རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་པའི་གཞུང་ཚབ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཐུན་གྱི་གསལ་རྟོགས་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
༢། རྒྱ་གར་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྷན་རྒྱས་ནས་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དགུང་ལོ་ ༦ ནས་ད་བར་མི་ལོ་ ༢༨ རིང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་ཆོས་དད་རང་མོས། བྱིས་པའི་ཐོབ་ཐང་སོགས་མདོར་ན་རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་བཙན་འོག་ཐོག་འགྲོ་འདུག་སྤྱོད་གསུམ་ཐོག་གཞི་རྩའི་འགྲོ་བ་མི་རིགས་ཀྱི་ཐོབ་ཐང་རྩ་བ་ནས་མེད་པའི་ངོ་བཞེས་ཀྱི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་ཐབས་ཡོང་བ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
༣། རྒྱ་གར་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྷན་རྒྱས་ནས་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་གར་སོང་ཆ་མེད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་ཐོག་ཐུགས་འཚབ་ཡོད་པའི་ཐུན་མོང་གི་བསྒྲགས་གཏམ་དང་། དེའི་སྟེང་འཐུས་མི་རྣམ་པས་མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ཡོང་བ་ཞུ་རྒྱུ།
༤། རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་འོག་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་དབུས་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་བླ་སྤྲུལ་ངོས་འཛིན་རྒྱ་ནག་རང་ནས་ངོས་འཛིན་བྱ་རྒྱུའི་ལས་གཞི་དེ་དག་བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་པའི་བསྟན་པ་དང་བོད་དུ་དབང་སྒྱུར་བྱ་རྒྱུའི་ཇུས་ངན་འཚམས་འཇོག་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཅིག་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་། ཁོང་གི་ནང་མི་གར་ཡོད་གསལ་བཤད་དགོས་པའི་གྲོས་ཆོད་ཁྲིམས་འཆར་གཏན་འབེབས་ཡོང་བའི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
༥། ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་། ཡང་སྲིད་འཚོལ་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་བྱ་བྲལ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་། བཙོན་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་འཕྲལ་དུ་གློད་བཀྲོལ་དགོས་པ་དང་། བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འོག་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཕུལ་མཁན་གྲངས་བོད་མི་ ༡༥༨ དང་། ལྷག་པར་ཉེ་འཆར་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ཕུལ་མཁན་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་དང་བཀྲ་ཕུན་ལགས་བཅས་ཀྱིས་འབོད་སྒྲ་ནི་བོད་ལ་དྲང་བདེན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོང་དགོས་པ་སོགས་གཙོ་འདོན་ཞུས་ཡོད་པས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཡོངས་ནས་ངེས་པར་དུ་འབོད་སྒྲ་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
༦། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྷན་རྒྱས་ནས་བོད་མི་མང་གི་མངོན་འདོད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་མྱུར་དུ་བོད་ནང་ཕེབས་ཐུབ་ཐབས་དང་། ཁོང་གི་དགོངས་གཞིར་ཡོད་པའི་གཉིས་སྨན་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་བོད་དོན་སྲིད་བྱུས་ལ་མུ་མཐུད་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཞེས་གསུངས།
མཛད་སྒོའི་ནང་གཞན་ཡང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷ་རྒྱ་རི་རྣམ་རྒྱལ་སྒྲོལ་དཀར་ལགས་དང་། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཨ་ཀྲོང་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་ལགས། ལ་དྭགས་རང་སྐྱོང་རི་ལྗོངས་ཡར་རྒྱས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྡེ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་ལགས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཤར་རྩེ་མཁན་ཟུར་བྱང་ཆུབ་ཆོས་ལྡན་རིན་པོ་ཆེ། གཞུང་དང་གཞུང་ཁོངས་མིན་པའི་ཚོགས་སྡེ་ཁག་གི་སྐུ་ཚབ། རྒྱ་གར་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ། གསར་འགོད་པ་སོགས་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་པ་བཅས།།
