༄༅། །འདི་གར་ཚོགས་དྲུང་ལས་ཁུངས་ནས་བཏང་གནས་ནང་འཁོད་དོན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༡ ནས་ ༢ བར་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་ཅེག་སྤྱི་ མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་པ་རག་ ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་པའི་ཅེག་གྲོས་ ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་སུ་རྒྱལ་སྤྱི འི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་མཉམ་འབྲེ ལ་ཚོགས་པའི་ (Inter-Parliamentary Alliance on China (IPAC)) ལྷན་ཚོགས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་ཐོག་ བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཞོན་ སྒྲོལ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག་གདན་ཞུས་ལྟ ར་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད་འདུག་པ་དང་། ཐེངས་འདིའི་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་རྒྱལ་ སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་ མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ནང་ཧྥི་ལི་ ཧྥན་ (Philippines) དང་། ཀེན་ཡ་ (Kenya) པཱེ་རཱ་ཀོའེ་ (Paraguay) བཅས་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་ཚོགས་མིའི་ཁོ ངས་གསར་ཞུགས་གནང་འདུག
དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་མཆོག་ ཕྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༢༩ ཉིན་བཞུགས་སྒར་རྡ་ས་ནས་ལྡི་ལི་ བརྒྱུད་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ ཀྱི་རྒྱལ་ས་པ་རག་ཏུ་ཕེབས་ཐོན་ གནང་ཡོད་པ་རེད།
ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༡ ནས་ ༢ བར་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༠ ཙམ་ནས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཁྱོན་ མི་གྲངས་ ༥༠ ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོ ས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་སུ་ལྷན་འཛོ མས་ཐོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ འཐུས་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ ངོས་ནས་འདས་ལོའི་ནང་གི་ལས་དོན་ ཐོག་གྲུབ་འབྲས་ཇི་བྱུང་དང་། གདོང་ལེན་ཇི་བྱས་ཐོག་བསམ་ཚུལ་ བརྗེ་ལེན་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་རྒྱ ་སྐྱེད་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ ཐོག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ཁྲིམས་ དང་། ཞི་བདེ། བདེ་འཇགས། རང་དབང་། མང་གཙོ་བཅས་ལ་ཉེན་ཁ་འདྲ་མིན་བཟོ ས་དང་བཟོ་བཞིན་པར་གདོང་ལེན་བྱེ ད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐབས་བྱུས་ཐོག་བགྲོ་ གླེང་གནང་ཡོད་འདུག
ཐེངས་འདིའི་ཚོགས་འདུ་དེར་གཙོ་བོ ་རྒྱ་ནག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྗོད་གཞི ་དྲུག་གི་ཐོག་བགྲོ་གླེང་གནང་ཞི ང་། དེ་ཡང་ཐའེ་ཝན་དང་། བསྐྱར་གསོ་རུང་བའི་ཐོན་ཁུངས་ གཞན་རྟེན། རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་དྲག་གནོ ན། ཧོང་ཀོང་། རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བཅས་ཡིན་འདུ ག
རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི འི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ལྷན་ཚོ གས་གསུམ་པ་དེ་བཞིན་ཚོགས་པའི་ཟུ ང་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་ཅེག་སྤྱི་མཐུ ན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་འོག་ མའི་འཐུས་མི་ལྕམ་སྐུ་ཨི་ཝ་ ཌི་ཁོ་རོག་སི་ (Rep. Eva Decroix) མཆོག་དང་། ཚོགས་པའི་ཟུང་འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་ཅེ ག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ ཚོགས་གོང་མའི་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ པ་ཝེལ་ ཧྥི་སི་ཆར་ (Sen. Pavel Fischer) མཆོག་རྣམ་གཉིས་ནས་གཙོ་སྐྱོང་ གནང་ཞིང་། དེ་ཡང་ཐོག་མར་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱ ལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་སྲིད་བློན་ཆེན་ཇན་ ཨི་པ་ཝི་སི་ཀཡེ་ (Jan Lipavsky, Foreign Minister of Czech Republic) མཆོག་གིས་ཕེབས་བསུའི་གསུང་བཤད་ དང་སྦྲགས། ཅེག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲི ད་འཛིན་ཐོག་མ་སྐུ་ཞབས་་ཝི་སི་ ལབ་ ཧཱ་ཝིལ་ (Vaclav Havel, first President of Czech Republic) མཆོག་དང་། བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲི ད་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ ཆེན་པོ་མཆོག་གཉིས་དབར་གྱི་འབྲེ ལ་བའི་སྐོར་ལ་གསུངས་རྗེས། ཚོགས་བཅར་བ་རྣམ་པ་སྡེ་ཚན་གསུམ་ ལ་ཆ་བགོས་ཀྱིས་གོང་གི་བརྗོད་གཞི ་དང་པོ་གསུམ་པ་བར་གྱི་ཐོག་གྲོས་ བསྡུར་དང་། ཉིན་རྒྱབ་བརྗོད་གཞི་ལྷག་མ་གསུམ་ གྱི་ཐོག་གྲོས་བསྡུར་གནང་ཡོད་འདུ ག
ཕྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢ ཉིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུ ས་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ཟུང་ འབྲེལ་ཚོགས་གཙོ་ཅེག་སྤྱི་མཐུན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་ འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་པ་ཝེལ་ཧྥི་སི་ཆར་མཆོག་གིས་ཐེངས་འདིའི་ ཚོགས་འདུའི་པ་རག་གི་བསྒྲགས་གཏམ་ (Prague IPAC communique) གཏན་འབེབས་མ་གནང་བའི་སྔོན། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ དང་། ཧོང་ཀོང་རང་དབང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཡུ་གུར་ལྷན་ཚོགས་ བཅས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པའི་དགོངས་ འཆར་ཁག་གསན་ཡོད་ཅིང་། མཐར་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ གཙོ་སྐུ་ཞབས་ཡུ་ཤིས་ཀུན་ (You Si-Kun, President of the Legislative Yuan of the Republic of China) མཆོག་གིས་དྲྭ་ཐོག་ནས་གསུང་བཤད་ གནང་འདུག
སྐབས་དེར་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་སྒྲོ ལ་མ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་བོད་མི་མང་ སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ ཏེ། བོད་ནང་གི་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གནས་སྟ ངས་ཐོག་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད་ཅིང་། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་གསུང་དོན། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གིས་བོད་ཀྱི ་དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་ལ་རྒྱུས་ མངའ་དང་གོ་རྟོགས་མེད་པའི་ཐོག་ ནས་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གི་ལོག་འགྲེ ལ་ལ་ཡིད་ཆེས་བྱས་པ་དེས། རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་ལོ་རྒྱུས་ ལ་འཁྱོག་བཤད་བྱས་ཏེ་བོད་ས་བཙན་ བཟུང་བྱས་པ་ལྟར་ཉེ་འཁོར་ཁྱིམ་ མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ས་ཁོངས་ཀྱང་ དེ་ལྟར་ཧམ་བཟུང་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་ རྐྱེན་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད། དེང་གི་དུས་སུ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ ཁབ་ཚང་མས་རྒྱ་དམར་གཞུང་ནི་མང་ གཙོར་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པ་དེ་ཤེ ས་དགོས་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ཧ་ཅང་གི་གལ་ འགངས་ཆེན་པོ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཀྱི་ཡོ ད། དེར་བརྟེན། བོད་ནང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ གི་གནས་སྟངས་དེ་བཞིན་ཡུན་རིང་སེ ལ་མ་ཐུབ་པར་ལྷག་པའི་བོད་རྒྱའི་ དཀའ་རྙོག་གི་ངོ་བོའི་ནང་འཇུག་རྒྱུ འི་འབོད་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་ གསུངས་པ་དང་། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྤྱིའི་དབུ་ཁྲིད་ རྣམ་པས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ལ་མཐོ་སྒ ང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་གནད་ རང་བཞིན་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པར་མ་ ཟད། མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནས་འཛམ་གླི ང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་མཐོ་སྒ ང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གལ་གནད་ དང་། ཤུགས་རྐྱེན་ཐོག་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ པའི་ཉམས་ཞིབ་གནང་དགོས་པའི་འབོད་ སྐུལ་ཞུས་གནང་འདུག
གཞན་ཡང་འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་དང་། རང་དབང་། ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་སུ་ རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གི་འགོ་ཁྲིད་རྣ མ་པ་འགན་ཁུར་ལྡན་པ་བཟོ་རྒྱུ་ནི་ རྒྱ་དམར་འོག་སྡུག་སྦྱོང་མནར་གཅོ ད་མྱོང་མཁན་གྱི་ཁེ་ཕན་ཙམ་མ་ཡིན་ པར། རྒྱ་རིགས་མི་མང་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ཁེ་ཕན་ལའང་ཐུག་ཡོད་སྟ བས། རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ འཛམ་གླིང་དེ་བཞིན་ཞི་བདེ་དང་། འཆམ་མཐུན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡོང་ཐབས་ གནང་དགོས་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་དམར་གཞུང་གིས་བོ ད་མིའི་ངོ་བོ་དང་། ཆོས་དང་རིག་གཞུང་། སྐད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་སོགས་ཀྱི་ཐོ ག་དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེ་བྱེད་བཞིན་ ཡོད་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་གསུངས་རྗེ ས། མཐར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་དང་། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་རྣམ་པ། མི་མང་བཅས་ནས་བོད་ཀྱི་བདེན་པའི་ འཐབ་རྩོད་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་ བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་འདུག
ཚོགས་འདུའི་ཞོར་དུ་དཔལ་ལྡན་ཚོ གས་གཞོན་མཆོག་གིས་ཅེག་གྲོས་ཚོ གས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོ ར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་པེ་རིམ་སི ལ་ ར་བྷ་སེ་ (Senator Premysl Rabas, Chair of Czech Parliament Tibet Group) མཆོག་དང་། ཚོགས་མི་གྲོས་ཚོགས་འོག་མའི་འཐུ ས་མི་ཧ་ཡ་ཊོ་ ཇོ་སིབ་ ཨོ་ཀ་མུ་ར་ (Hayato Josef Okamura, Member of Chamber of deputies) མཆོག དྲུང་ཆེ་གྲོས་ཚོགས་གོང་མའི་འཐུ ས་མི་ཀེ་ཊི་རི་ནཱ་ ཇེ་ཁུ་སི་ (Senator Katerina Jacques, Secretary of Czech Parliamentary Tibet Support Group) མཆོག བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་སྐུ་ཞབས་ མར་ཊིན་ བྷུར་སིག་ (Mr. Martin Bursik, Supporter of Tibet) མཆོག བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་ཨི་ཌི་ཊ་ ཀེ་ལེག་ཀེ་རོ་ཝ (Edita Kleckerova Director of Lungta) མཆོག བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་བ་གྷ་བྷེ་རི ་ལ་ གྷ་ཛ་ཌི་ཀོ་ཝ་ (ProTibet Gabriela Gazdikova) མཆོག་བཅས་དང་ལྷན་མཇལ་འཕྲད་ཀྱིས་ བོད་ནང་གི་ད་ལྟའི་ཛ་དྲག་གནས་སྟ ངས་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་དང་། བོད་དོན་ཐོག་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་ ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་འདུག
དེ་བཞིན་དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་མཆོ ག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་ འཐུས་མིའི་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ ཚོགས་གཙོ་དང་། འཛིན་སྐྱོང་གནང་མཁན་གྱི་ཚོགས་མི ་རྣམ་པས་ཁོང་ཉིད་བོད་མིའི་སྐུ་ ཚབ་ཏུ་གདན་ཞུས་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ ཆེ་ཞུས་པ་དང་། འབྱུང་འགྱུར་ཡང་དེ་ལྟར་བོད་མིའི ་སྐུ་ཚབ་མགྲོན་འབོད་གནང་རྒྱུའི་ འབོད་སྐུལ་ཞུས་གནང་འདུག་ཅིང་། སྐབས་དེར་ཚོགས་པའི་འཛིན་སྐྱོང་ གནང་མཁན་ཚོགས་མི་དང་། གཞན་ཚོགས་མི་རྣམ་པས་དཔལ་ལྡན་ཚོ གས་གཞོན་མཆོག་ད་རེས་ཚོགས་བཅར་དུ ་ཕེབས་པར་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་གནང་ འདུག