༄༅། །འདི་གར་ཐའེ་ཝན་བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ནས་བཏང་གནས་ནང་འཁོད་དོན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ བོད་མིས་རང་དབང་སྒེར་ལངས་བྱས་ནས་མི་ལོ་ ༦༣ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་ཉིན་མོར་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་སུ་ཐའེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཁྱབ་ཁོངས་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དང་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས། གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་བཅས་ཐུན་མོང་ཐོག་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་ཞུས་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེ་མོ་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་ལགས་ཀྱི་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མ་རེད་ཅེས་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་གསར་པའི་དེབ་ཕྲེང་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཞིག་བསྐྱངས་པ་དང་མཚུངས། གོང་གསལ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་གཉིས་ནས་ཀྱང་ཐུན་མོང་ཐོག་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་རུལ་གཏོང་བཞིན་པར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བའི་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཤིག་བསྐོངས་ཡོད་པ་རེད།

དེ་ཡང་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་དེ་བཞིན་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཚོུད་ ༩ པར་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་ཁང་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ཁང་ ༨༠༢ ནང་འཚོགས་ཡོད་པ་དང་། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་སྐུ་ཞབས་ཝང་ཏིང་ཡུས་ལགས་ཀྱིས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཞིང་། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཙོ་དང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལིང་ཁྲང་ཙོ་ལགས། ཚོུགས་ཆུང་གི་ཚོགས་གཞོན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཝང་དབང་ཡུས་ལགས། ཧྥང་ཡུན་ལགས། ཧུང་ཧྲིན་ཧན་ལགས། ལིའུ་ཧྲི་ཧྥན་ལགས་བཅས་ཡུན་རིང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དྲུང་ཆེ་ཝུ་ཨེར་ཁེ་ཞི་ལགས་བཅས་ཆེད་དུ་ཕེབས་ཏེ་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་བ་མ་ཟད། གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་འགན་འཛིན་ལྕམ་ལའེ་ཡུན་ནིང་ལགས་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལྕམ་ལུག་ཧུའི་ཇོན་ལགས། སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་བཅས་ཀྱང་ཆེད་དུ་བཅར་ཏེ་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གསར་འཛུགས་ཀྱི་དགོས་དམིགས་དང་པར་སྐྲུན་ཞུས་པའི་དེབ་ཕྲེང་ཁག སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་ལགས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཉམས་ཞིབ་ཞུས་ཏེ་དེབ་འདི་འདྲ་ཞིག་བརྩོམས་དགོས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ལོ་རྒྱུས། ཐའེ་ཝན་རྒྱ་ཡིག་སྤྱི་ཚོགས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་། བོད་མིས་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་པའི་དཀའ་སྡུག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་རིམ་པར་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་དགོས་པའི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་བཅས་གཤམ་གསལ་ལྟར་འགྲེལ་བཤད་མཐིལ་ཕྱིན་ཞུས།དང་ཐོག་གཙོ་སྐྱོང་གནང་མཁན་སྐུ་ཞབས་ཝང་ཏིང་ཡུས་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། བོད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མ་རེད་ཅེས་པའི་དེབ་འདི་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་གསར་རྙིང་གཉིས་ཀར་པར་སྐྲུན་ཞུས་འདུག རྩོམ་པ་པོ་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་ལགས་ཀྱིས་དམིགས་བསལ་རྒྱ་ནག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་ལ་གཞི་བཅོལ་བ་དང་། དེའང་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚགས་ལ་ཁུངས་བཅོལ་ཏེ་ཁོ་ཚོའི་སྐྱག་རྫུན་ལ་འགྲམས་ལྕག་ཚ་ཐག་ཆོད་ཅིག་བཞུས་འདུག

ད་ལྟ་ཡུ་ཀེ་རན་དུ་འབྱུང་བཞིན་པའི་བཙན་འཛུལ་གྱི་དོན་རྐྱེན་ཡིན་རུང་། བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་ལ་འདས་པའི་དུས་ཡུན་ནང་དུ་འཕྲད་པའི་གསབ་ཐབས་མེད་པའི་དཀའ་སྡུག་བཅས་ལས་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པ་དང་བཙན་འཛུལ་མཚོན་ན་ཁས་ལེན་དང་། ཞི་བའི་ཆིངས་ཡིག་ཟེར་བ་སོགས་ནས་གང་བྱུང་རྩིས་མེད་གཏོང་ཆོག་པའི་སྐྱག་རྫུན་ཡིན་པ་ར་འཕྲོད་གསལ་པོ་བྱུང་ཡོད་ལ། སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པ་དང་བཙན་འཛུལ་པས་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཁྱོག་བཤད་ཇི་ལྟར་བྱས་རུང་དངོས་ཡོད་བདེན་དོན་གྱི་མདུན་དུ་རྫུན་ལྐུབ་བརྡོལ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། ཁོ་ཚོས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་རིགས་ལ་མནར་གཅོད་དང་རྩ་མེད་གཏོང་བཞིན་པ་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རེད། དེར་བརྟེན་དེ་རིང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཕྲེང་གལ་ཆེན་ཞིག་དབུ་འབྱེད་བྱེད་པ་ནི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད་ལ། རྒྱ་ནག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་དེའང་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཁག་གི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིས་མཚན་རྟགས་བསྐྱོད་ཡོད་སྟབས། ད་ལྟའི་ཆར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་ཡིན་ཡང་འདི་གྲོས་ཚོགས་སུ་བསྣམས་ཕེབས་ཏེ་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་ཁག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་ཐབས་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་རང་གི་གྲོས་ཆོད་དུ་འགྱུར་བར་འབོད་བརྩོན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས།གངས་ལྗོངས་དེབ་སྐྲུན་ཁང་གི་སྤྱི་གཉེར་ལྕམ་ལའེ་ཡུན་ནིང་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དེ་བཞིན་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལོ་ནས་བཙུགས་ཏེ་ད་ལྟའི་བར་མི་ལོ་ ༡༣ འཁོར་ཟིན་པ་རེད། གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་ཐའེ་ཝན་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་དད་ལྡན་པ་ཚོས་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། ཚོགས་མིར་ཐའེ་ཝན་བ་དང་བོད་མི་གཉིས་ཆ་ཡོད། ང་ཚོས་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི་བོད་ཀྱི་དངོས་ཡོད་གནས་སྟངས་གསལ་སྟོན་དང་། དངོས་ཡོད་ལོ་རྒྱུས་སྲོང་པོར་བཟོ་ཆེད་ཡིན་ཙང་། དེབ་གང་པར་སྐྲུན་ཞུས་པ་ཐམས་ཅད་སུས་དག་བཤེར་བཏང་ནའང་སྤོབས་པ་ཆེན་པོའི་ཐོག་དང་ལེན་ཞུ་ཐུབ་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་ཞེས་དང་། ཐའེ་ཝན་ལ་མཚོན་ན་འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་རིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཚོང་རྡིབ་ནས་སྒོ་བརྒྱབ་དགོས་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དེ་བཞིན་གུས་མོ་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ། དེབ་གཟུགས་བྱུས་འགོད་པ། མཐའ་ན་རྩོམ་པ་པོ་ཡན་ཆད་ཚང་མ་དང་བླང་ཞབས་ཞུ་བ་ཡིན་སྟབས་ད་ལྟའི་བར་དུ་གནས་ཐུབ་པ་ཆགས་ཡོད་ལ། དེབ་ཕྲེང་ ༤༤ ཙམ་པར་སྐྲུན་ཞུས་ཏེ་ཐའེ་ཝན་ནང་དུ་བོད་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་ཆེད་ལས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་ནི་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་བོད་མི་མང་ལ་ཞབས་འདེགས་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་ལ། ང་ཚོས་མུ་མཐུད་བྱ་གཞག་འདི་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཡིན་སྟབས་ཚང་མས་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་གསུངས།གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་ལྕམ་ལུག་ཧེའུ་ཇོན་ལགས་ནས་གསུང་དོན། བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མ་རེད་ཅེས་དེབ་འདིའི་རྩོམ་པ་པོ་སློབ་དཔོན་ཆེ་མོ་སྐུ་ཞབས་ལིའུ་ཧན་ཁྲིན་ལགས་ཆུང་དུས་ནས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བར་བདེན་པ་འཛིན་མཁན་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གིས་ཨ་རིར་འབུམ་རམས་པའི་ལག་འཁྱེར་རག་རྗེས་མི་ལོ་ ༢༠ ལྷག་ཨ་རིའི་མཐོ་སློབ་ཏུ་དགེ་རྒན་ཆེ་མོ་གནང་བ་དང་། ཕྱིས་སུ་ཧོང་ཀོང་གྲོང་ཁྱེར་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་དང་། ཕྱི་རྒྱལ་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་ཁྲོད་རྒྱ་ནག་ཏུ་ལོགས་ཏེ་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་ལ་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབས་མཁན་དང་པོའི་གྲས་ཡིན། མི་ལོ་ ༢༠ ཙམ་གྱི་སྔ་རོལ་དུ་ནུབ་གླེང་པ་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་རྩེད་གླེང་བྱུང་སྐབས་ཆུང་དུས་ནས་སློབ་སྦྱོང་དང་ཡིད་ཆེས་བྱེད་པའི་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེས་ནུབ་ཕྱོགས་པར་ཡིད་ཆེས་འཕེར་བ་ཞིག་བཟོས་མ་ཐུབ་སྟབས། ནུབ་ཕྱོགས་པ་རྣམས་ཚར་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་ཆེད་དུ་རྒྱ་ནག་གི་བཏོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱུ་ཆ་རྣམས་ཉམས་ཞིབ་བྱེད་མགོ་བཙུགས་པ་དང་། བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ལ་ཇི་ཙམ་ཉམས་ཞིབ་བྱས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་བོད་དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་མི་ཐུབ་པ་ཆགས་པ་དང་། སོ་སོ་ཆུང་དུས་ནས་རྒྱ་དམར་གྱི་སྐྱག་རྫུན་འོག་མགོ་བསྐོར་ཐེབས་ཡོད་པའི་ངེས་ཤེས་ཇེ་ཆེར་གྱུར་དེ་མི་ལོ་ ༡༠ ཙམ་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་སྟེ་དེབ་དེ་བྲིས་པ་དང་། དེབ་དེ་ནི་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་ཞེས་པའི་ལོགས་བཤད་ལ་ཐེར་འདོན་ཚ་ཤོས་ཆགས་ཡོད་ཅེས་གསུངས།ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སྐུ་ཞབས་ལིང་ཁྲང་ཙོ་ལགས་ནས་གསུང་དོན། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཕྱི་ལོ་  ༢༠༡༦ ལོར་བཙུགས་པ་རེད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པར་གདོང་ལེན་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སྐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་མཐོང་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེ་བཞིན་ཐའེ་ཝན་མང་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་མཉམ་དུ་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པར་གདོང་ལེན་བྱ་ཕྱོགས་ཁྲོད་འགན་ཇི་ལྟར་འཁུར་དགོས་པ་ཇེ་གསལ་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ང་ཚོས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་ལ་སྔོན་ཆད་བོད་མི་སྒེར་པར་ཕན་ཇི་ལྟར་འདགས་ཐུབ་པའི་འབད་བརྩོན་བྱ་ཕྱོགས་ལས་ད་ལྟ་སྤྱི་ཡོངས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་འཚམས་པ་དང་། མི་ཆོས་རིང་ལུགས་སོགས་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་ཐོག་རོགས་འདེགས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ་བོད་མི་རྣམས་ཉིན་གཅིག་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་སུ་ལོགས་ཐུབ་པར་རོགས་པ་ཞུ་དགོས་ཞེས་གསུངས། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཞོན་ལྕམ་ཧྥང་ཡུན་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། བོད་དང་ཧོང་ཀོང་། ཡུ་ཀི་རིན། ཡུ་གུར་སོགས་དང་སའི་གོ་ལ་འདིའི་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་དང་ས་ཁུལ་མང་པོ་ཞིག་ལ་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པས་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་མནར་གཅོད་འོག་སྡུག་བསྔལ་མྱང་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་ལ་མནར་གཅོད་བཏང་བ་ནི་ཁྱོན་ཡོངས་དང་ཐམས་ཅད་རྩ་མེད་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ཡིན་ཅིང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་ཡིན་རུང་། བོད་མིའི་རང་དབང་སྒེར་ལངས་ལ་ཁྲག་དྲི་བྲོ་བའི་དྲག་གནོན། བོད་ནང་དུ་ཆོས་ལུགས་དང་རིག་གཞུང་། སྲོལ་རྒྱུན་སོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གཙང་སེལ་བཟོ་བཞིན་པ་སོགས་ཚང་མ་དེ་ལྟར་རེད། བོད་མིར་མཚོན་ན་རྒྱ་དམར་གྱིས་དེ་ལྟ་བུའི་གདུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་གཏོང་མུས་ཡིན་ཡང་ད་བར་མགོ་མི་སྒུར་བ་མུ་མཐུད་ངོ་རྒོལ་བྱེད་བཞིན་པའི་སྙིང་སྟོབས་ལ་ཐའེ་ཝན་མི་མང་གི་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས་འདུག དེ་བཞིན་ཧོང་ཀོང་དང་ཡུ་ཀི་རིན་ལའང་སློབ་སྦྱོང་བྱ་དགོས། ང་ཚོས་དུས་ནམ་ཡང་བོད་མིའི་ཞི་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་བདེན་དཔང་དུ་འཛིན་ཏེ་གོ་སྐབས་ནམ་ཡོད་ལ་བོད་མིའི་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། རྒྱ་དམར་གྱི་དྲག་རྩུབ་ཐེར་འདོན་བྱེད་དགོས། དེ་ནི་ང་ཚོ་མི་རབས་འདིའི་བྱ་ཐུབ་པ་དང་། ངེས་པར་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་འགན་ཞིག་ཡིན། སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་པས་དྲག་རྩུབ་ཀྱི་མདུན་དུ་ང་ཚོ་ཚང་མ་དུས་རབས་གཅིག་གི་མི་རབས་ཡིན་ཞེས་གསུངས།ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཞོན་ལྕམ་ཝང་དབང་ཡུས་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། དེ་རིང་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མ་རེད་ཅེས་པའི་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་གསར་པའི་དེབ་གསར་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་བཅར་ཐུབ་པ་ནི་ང་རང་གི་བསམ་ངོར་མཚོན་ན་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན། དེབ་གསར་འདི་པར་སྐྲུན་བྱས་པ་བརྒྱུད་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ལྟ་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་། དམིགས་བསལ་རྒྱ་ནག་སྐམ་སའི་ནང་གི་མི་ཚོས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གསལ་བཟོ་བྱ་བར་ཕན་ཐོགས་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཞུས་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་བསམ་ན་སྐྱག་རྫུན་བྱུང་རབས་སུ་འགྱུར་རྒྱུ་མེད་ལ་བྱུང་རབས་ངོ་མ་དེ་ཚང་མས་མཐོང་ཐུབ་པ་བཟོ་དགོས། བོད་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་རྒྱ་དམར་དང་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་བཞག་སྟེ་མི་ལོ་ ༧༠ བརྒལ་ཟིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་བོད་མིས་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ལས་འགུལ་མཚམས་འཇོག་བྱས་མྱོང་མེད་སྟབས་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་དང་ཤིན་ཅང་སོགས་ལ་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཇི་སྤེལ་མཁྱེན་མཁན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་མང་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད། དེ་འདྲའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་རུལ་བཏང་བའི་བྱ་ངན་ནི་ངེས་པར་དུ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་རེད་ལ། ཐའེ་ཝན་དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེས་མདུན་སའི་འཐབ་རྭར་འགྱུར་དགོས། འདས་པའི་མི་ལོ་བཅུ་ཕྲག་འགའི་རིང་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་ལ་ལག་བསྟར་བྱེད་བཞིན་པའི་གདུག་རྩུབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ང་ཚོས་བརྗེད་མྱོང་མེད། དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དེ་འདྲ་མང་པོ་ཕེབས་ཏེ་མཉམ་དུ་བོད་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་། དེབ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་ནི་སྐྱེ་བོ་དེ་བས་མང་བའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཐོང་ཐུབ་ཆེད་ཡིན། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚོས་ཐུན་མོང་ཐོག་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྡལ་རུལ་བཏང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བ་དེའང་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་མདུན་བསྐྱོད་ཅིག་ཡིན་སྟབས། ང་ཚོ་མུ་མཐུད་བོད་མི་མཉམ་དུ་ལངས་ངེས་ལ། ཁོང་ཚོའི་རྒྱབ་རྩ་ཆེ་ཤོས་དེ་བྱེད་ངེས་ཡིན་ཞེས་གསུངས།གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་སྐུ་ཞབས་ཧུང་ཧྲིན་ཧན་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། མི་ལོ་ ༦༣ འདས་ཟིན་པ་རེད། བོད་པ་གྲོགས་པོ་ཚོས་ད་དུང་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མིན་པར་ཁུངས་བསྐྱེལ་བྱ་དགོས་ཀྱི་ཡོད། འབད་བརྩོན་དེ་ནི་དཀའ་ལས་ཆེ་ཤིང་། སྐྱོ་སྣང་ལྡན་པ་ཞིག་རེད། དེས་ག་རེ་མཚོན་གྱི་འདུག་ཅེས་ཞུས་ན་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་བཙན་བཟུང་བྱས་པ་དང་བཙན་འཛུལ་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ནི་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཇི་ཙམ་ཡིན་པ་དངོས་གསལ་རེད། ཐའེ་ཝན་དང་བོད། ཡུ་ཀི་རིན་གྱི་གནས་བབ་བཅས་འདྲ་མཚུངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ། ང་ཚོ་ནི་རང་བཙན་གྱི་གོང་བུ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་སོ་སོའི་ལས་དབང་སོ་སོས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཆོག་པ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་བ་གཞན་གྱིས་ང་ཚོའི་ཚབ་བྱེད་དགོས་དོན་མེད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་ངེས་པར་དུ་མཐུན་སྒྲིལ་བྱས་ཏེ་བརྙན་བཅོས་ལ་ངོ་རྒོལ་དང་། བཙན་འཛུལ་ལ་ངོ་རྒོལ་ཐོག་དྲག་པོའི་ལས་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་བ་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས།ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ལྕམ་ལིའུ་ཧྲི་ཧྥང་ལགས་ནས་གསུང་དོན། གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ཞིག་གི་ངོ་བོ་ཐོག་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གི་བོད་དེ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་མ་རེད་ཅེས་པའི་དེབ་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་གྲོས་ཚོགས་སུ་འཚོགས་པར་དགའ་པོ་བྱུང་། དེབ་དེའི་མིང་གཅིག་པུར་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་རྒྱ་ནག་ཏུ་པར་སྐྲུན་བྱེད་མི་ཐུབ་པ་ནི་མངོན་གསལ་ཡིན་པ་དང་། དེབ་དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོས་རྒྱ་ནག་གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆར་ཁུངས་བཅོལ་ཏེ་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་བདག་དབང་སྐོར་གྱི་ལངས་ཕྱོགས་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་པའི་གྲགས་ཅན་དཔེ་དེབ་ཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། རང་དབང་དང་མང་གཙོར་དད་པ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་བོད་མི་མང་ལ་བརྗོད་པར་དཀའ་བའི་གཉའ་གནོན་མྱང་བཞིན་པར་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་ཐའེ་ཝན་ལ་བཙན་འཛུལ་བྱེད་འཆར་ལ་ང་ཚོས་ནུས་པ་གང་ཡོད་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་བོད་མི་དང་མཉམ་དུ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་རང་དབང་ཆེད་ཤུགས་རྒྱག་གི་ཡིན་ཞེས་གསུངས།  གྲོས་ཚོགས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་དྲུང་ཆེ་ཨུ་ཨེར་ཁའེ་ཞི་ལགས་ (ཡུ་གུར་བྱ) ཀྱིས་གསུང་དོན། རྒྱ་གར་དུ་མེས་པོ་དམ་པ་གན་དྷི་མཆོག་གིས་མཉམ་ལས་མི་བྱེད་པའི་ལས་འགུལ་དབུ་འཁྲིད་འོག དེ་དུས་ཨིན་ཇིའི་གཞུང་གི་མི་སེར་སྤེལ་བའི་ལམ་ལུགས་ནི་དཔལ་ཡོན་ཁྱབ་བསྒྱུར་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་རྦད་དེ་རྩ་སློག་ཏུ་བཏང་སྟེ། མི་སེར་སྤེལ་བ་དེ་བཞིན་དཔལ་ཡོན་དར་བ་མིན་པ་གྷན་དྷི་མཆོག་གིས་འཛམ་གླིང་དང་ཨིན་ལེན་བཙན་འཛུལ་གཞུང་ལ་ར་འཕྲོད་གསལ་པོ་བཟོ་ཐུབ་ཡོད། ཉེ་བའི་ཆར་ལོ་ན་གཞོན་ལ་མདུན་ལམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་ཆེད་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་བ་རེད། བོད་ནང་དུ་བོད་མི་ ༡༥༦ ཙམ་གྱིས་རང་ལུས་མཆོད་མེར་ཕུལ་བ་དེས་ང་ཚོར་ཐུག་བཞིན་པའི་རྒྱ་དམར་དྲག་པོའི་གཞུང་དེ་གདུག་རྩུབ་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་བཟོས་མ་ཐུབ་པ་ནི་ང་ཚོ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ཞབས་འདྲེན་རེད་ཅེས་གསུངས།ཐའེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་འབའ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་གསུང་དོན། དེ་རིང་རླབས་པོ་ཆེ་བའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྡིངས་ཆ་འདིའི་ནང་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུབ་ཁང་གི་དེབ་གསར་པ་དབུ་འབྱེད་ཀྱི་མཛད་སྒོ་བསྐྱང་ཐུབ་པ་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆུང་གཉིས་ཐུན་མོང་ནས་རྒྱ་ནག་གིས་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་རུལ་བཏང་བར་སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བར་སེམས་འགུལ་ཆེན་པོ་ཐེབས་བྱུང་། གངས་ལྗོངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནི་འཛམ་གླིང་འདིའི་ནང་རྒྱ་ཡིག་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆེད་དུ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གཞུང་། ཆོས་ལུགས། ཆབ་སྲིད་བཅས་པར་སྐྲུན་བྱེད་སའི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ཉག་གཅིག་དེ་ཆགས་ཡོད། དེའི་འགན་གཙོ་བོ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡོངས་རྫོགས་སྦས་སྐུངས་བྱས་པའི་ལྕགས་སྒྲོག་ལས་བརྒལ་ཏེ་འཆར་གཞི་ལྡན་པའི་ངང་དངོས་ཡོད་ཀྱི་བོད་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་འཛམ་གླིང་གི་མདུན་དུ་བཤམས་ཆེད་ཡིན་པ་རེད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་འདི་ནས་པར་སྐྲུན་ཞུས་པའི་ཟུངས་ཁྲག་དྲོད་མོ་གངས་རིའི་ལྗོངས་ལ་མཆོད། ནག་ཚང་ཞི་ལིའི་སྐྱིད་སྡུག། བོད་ཀྱི་གནས་བབ། མི་ལོ་ ༦༠ རིང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྩ་མེད། རི་མོའི་ལམ་ནས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འགྲེལ་བརྗོད། སྦས་བསྐུངས་བྱས་པའི་བོད། བོད་མི་མང་འཆིང་བྱེད་ཀྱི་ལྕགས་སྒྲོག་སོགས་དེབ་ཕྲེང་ ༤༤ ཙམ་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་པ་རེ་རེ་བཞིན་བོད་མི་མང་གི་ཁྲག་ཐིག་ཟག་པའི་མི་རིགས་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཟིན་ཐོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།

རྒྱ་ནག་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་པའི་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་གསར་པའི་དེབ་གཟུགས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཆེད་དུ་བཟོ་བཅོས་དང་། འཁྱོག་འགྲེལ་གྱི་ཤུལ་རྗེས་ཡོད་པ་ནི་ཧ་ཅང་གསལ་པོ་རེད། དེབ་འདི་དེ་སྔོན་རྒྱ་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་རྙིང་པའི་ཐོག་པར་སྐྲུན་ཞུས་ཟིན་ཀྱང་། རྒྱ་ཆེའི་ཡིག་གཟུགས་གསར་པ་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་སྟབས་བདེ་དང་བདེན་དཔང་གི་ལོ་རྒྱུས་འདི་གཞན་གྱི་བལྟ་ཀློག་བདེ་བ་ཡོང་ཆེད་ཡིག་གཟུགས་གསར་པའི་ཐོག་པར་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་རྒྱུའང་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།

ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་ལྟར། རྒྱ་དམར་གཞུང་དེའི་ཁྱད་ཆེས་ཆེ་ཤོས་ནི་ཁོ་པས་གནས་ཚུལ་གང་རྫུན་བཟོ་བྱ་འདོད་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་རྫུན་བཟོ་བྱས་ཐུབ་པ་དང་བྱེད་མཁས་ཤོས་དེ་ཡིན་ཅིང་། དུས་ཡུན་རིང་པོའི་རིང་རྒྱ་གཞུང་གིས་མི་རྒྱུ་གཉིས་ཀྱི་འགྲོ་སོང་ཕེན་ཆེ་བཏང་སྟེ་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཞེས་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་དང་། ཞིབ་འཇུག་ཁང་ཆེད་བཙུགས་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་དཔུང་སྡེ་ཆེན་པོ་ཞིག་གསོ་ཡོད། མན་ཇུའི་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་ཀུང་ཙེ་ཀྲིན་ལགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་མེད་པ་བཟོ་དགོས་ན་དང་ཐོག་རྒྱལ་ཁབ་དེའི་བྱུང་རབས་མེད་པ་བཟོ་དགོས་ཤིང་། བྱུང་རབས་མེད་པར་འགྱུར་ན་རྒྱལ་ཁབ་མེད་པར་གྱུར་ཞེས་བཤད་མྱོང་ཡོད་པ་ལྟར། རྒྱ་དམར་ནི་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱུང་ནང་དུ་ལྟ་གྲུབ་དེ་ལག་བསྟར་མཁས་ཤོས་ཀྱི་དྲག་པོའི་གཞུང་ཞིག་ཆགས་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བྱུང་རབས་ནི་རྒྱ་ཡིག་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་ཟིན་ཐོ་གཅིག་པུའམ་རྒྱ་རིགས་གཙོ་བོ་བཟུང་བའི་ལྟ་ཕྱོགས་ལ་གཞིར་བཟུང་མི་རུང་། བོད་མིའི་དཀའ་སྡུག་མྱངས་པའི་བྱུང་རབས་དེ་དུར་ས་ལྟ་བུར་འགྱུར་ཆེད་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཉམས་དམན་པའི་སྨྲེ་ངག་དེའང་གཞན་གྱི་མཐོང་ཐུབ་པ་དང་གོ་ཐུབ་པ། ཁུངས་བསྐྱེལ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་པ་ལས། བྱུང་རབས་དེ་བཞིན་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མཁན་དེར་གང་བྱུང་ཆིག་ལབ་དང་བཅད་གཏུབ་བྱ་མཇུག་མི་རུང་།

མི་ལོ་བདུན་ཅུའི་སྔོན་དུ་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་ཆ་ཤས་ཡིན་ཞེས་ཁ་གཡར་ཏེ་བོད་ལ་བཙན་འཛུལ་དཔུང་འཇུག་གི་བོད་ས་ཡོངས་རྫོགས་ཧམ་བཟོས་བྱས་ཡོད། མི་ལོ་བདུན་ཅུའི་རྗེས་ཀྱི་དེ་རིང་གི་ཉིན་མོ་དེར། ཨུ་རུ་སུས་ད་དུང་རྫིག་མདོག་ཁ་པོས་ཡུ་ཀེ་རན་དེ་ཨུ་རུ་སུའི་ཆ་ཤས་ཡིན་ཞེས་ཁ་གཡར་ཏེ་བློ་ཡུལ་ལ་གཤོངས་དཀའ་བའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ང་ཚོའི་མདུན་སར་ལྷག་ཡོད། འོ་ན་སང་ཉིན་ག་འདྲ་ཞིག་ཡོང་གི་རེད། རྒྱ་དམར་གཞུང་གིས་ཀྱང་ཁ་གཡར་གཅིག་མཚུངས་ཐོག་ཐའེ་ཝན་ལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་སྲིད་དང་མི་སྲིད། ཐའེ་ཝན་ནས་བོད་དང་ཡུ་ཀུ་རན་གྱི་ཡ་ང་བའི་ཉམས་མྱོང་ལས་བསླབ་བྱ་ལེན་ཏེ་དཔའ་ངར་ཆེར་བསྐྱེད་ཀྱིས་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་། ཐོབ་པར་དཀའ་བའི་མང་གཙོ་དང་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྒང་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་རྐྱེན་མི་ཡོང་བ་བྱ་ཐུབ་དགོས།

ང་ཚོ་ད་ལྟ་གནས་སའི་ལུང་པ་དེ་ནི་རང་དབང་མང་གཙོའི་བགོ་བསྐོལ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་ཐའེ་ཝན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཡིན་ཞིང་། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་གང་ལྗོངས་དེབ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཀའ་ངལ་ཁག་ཁྱད་དུ་སེལ་ཏེ་བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་ཁྲག་དང་མིག་ཆུ་ལས་གྲུབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུ་རུབ་བྱས་ཐུབ་པ་དང་དེབ་གཟུགས་སུ་པར་སྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་ཐའེ་ཝན་གཞུང་དང་མི་མང་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། བོད་ལ་རོགས་རམ་གནང་མཁན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་བཅད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཞེས་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་དེ་རིང་ཐའེ་ཝན་རང་དབང་ཡོད་པར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་དང། སང་ཉིན་བོད་པའང་རང་དབང་ཐུབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་སྨོན་འདུན་ཞུས་ཞེས་གསུངས།མཇུག་བསྡོམས་སུ་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ཝང་ཏིང་ཡས་ལགས་ཀྱིས་སྲིད་དབང་དྲག་སྤྱོད་པས་ག་དུས་ཡིན་ནའང་སོ་སོའི་དྲག་སྤྱོད་དེ་ཚུལ་མཐུན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་ཐབས་དང་། བཙན་འཛུལ་པར་མཚོན་ན་ཞི་བའི་གྲོས་ཆོད་ཅེས་པ་རྩིས་མེད་རྡོག་རུལ་བཏང་ཆོག་ཆོག་ཡིན་པ་འདས་པའི་ཉམས་མྱོང་ལས་གསལ་པོ་མཐོང་ཐུབ། དེར་བརྟེན་གྲོས་ཚོགས་ནས་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་རུལ་བཏང་བའི་སྐྱོན་བརྗོད་བསྒྲགས་གཏམ་དུ་ཨ་རིའི་མང་གཙོ་འཐབ་རྩོད་པའི་དབུ་འཁྲིད་མཱ་ཊི་ལུ་ཌི་ཀིང་གིས་ས་གནས་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་དྲང་བདེན་མ་བྱུང་བ་དེ་ས་གནས་གཞན་ཚང་མའི་དྲང་བདེན་གྱི་ཉེན་ཁ་ཡིན་ཞེས་པའི་གསུངས་ཚིག་གྲགས་ཅན་ལུང་འདྲེན་ཞུས་ཡོད།

བསྒྲགས་གཏམ་ནང་དུ་དམིགས་བསལ་བོད་མི་མང་གི་ཁྲག་གི་ཉམས་མྱོང་ལས་ང་ཚོར་རྒྱ་དམར་གུང་ཁྲན་ཏང་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་བྱ་མི་རུང་བ་དྲན་བསྐུལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། ཡུ་ཀེ་རན་མི་མང་གིས་དཔའ་ངར་ཆེན་པོས་ཕར་རྒོལ་གྱིས་ང་ཚོར་བློ་ཁོག་ཆེན་པོས་ངོ་རྒོལ་བྱས་ན། གཞི་ནས་ང་ཚོར་ཐོབ་པར་དཀའ་བའི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དྲན་བསྐུལ་ཞུ་ཡི་ཡོད། ང་ཚོས་ཀྱང་དེ་རིང་རང་དབང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དེ་རང་དབང་བཙན་འཕྲོག་འོག་སྡུག་བསྔལ་མྱང་བཞིན་པའི་མི་རྣམས་ལ་སེམས་ཤུགས་སྤར་བ་དང་རོགས་པ་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས།

གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཀྱི་མཇུག་ཏུ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱིས་འབྲེལ་ཡོད་རེ་རེ་བཞིན་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་ཏེ་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་མཇུག་སྒྲིལ་ལེགས་པར་བྱུང་བ་དང་ཐའེ་ཝན་གྱི་གསར་འགྱུར་བརྒྱུད་ལམ་འདྲ་མིན་ནང་དུ་གནས་ཚུལ་ཡག་པོ་ཐོན་ཡོད། གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་སྤེལ་ཚར་བའི་རྗེས་སུ་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ཀྱིས་ཐའེ་ཝན་ཧ་ཧྲི་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གྲགས་ཅན་ལེ་ཚན་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་གཙོ་སྐྱོང་བ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་མཁས་པ་སྐུ་ཞབས་ཝན་ཧའོ་ལགས་དང་། ཉི་ཧོང་གྲགས་ཅན་གསར་འགོད་པ་ཧྲི་པང་མིང་ཧྥུང་ལགས་གཉིས་ཀྱི་དྲི་བ་ཚོུད་གཅིག་ཙམ་རིང་སྤྱི་ཡོངས་བིད་ཀྱི་གནད་དོན་སྐོར་ལན་འདེབས་མཐིལ་ཕྱིན་གནང་ཡོད་པ་དང་། ཐའེ་ཝན་ཧཱ་ཧྲི་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱལ་གསུམ་གཏམ་རྒྱུད་ལེ་ཚན་ནི་དེང་སང་ཐའེ་ཝན་དང་རྒྱ་ཡིག་སྤྱི་ཚོགས་སུ་སྐད་གྲགས་ཆེན་པོ་འགྲོ་བཞིན་པའི་ལེ་ཚན་ཞིག་ཡིན་ཙང་། གསར་འགོད་པའི་དྲི་བ་ནང་དུ་ཐའེ་ཝན་མང་ཚོགས་ཀྱི་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་གནང་བཞིན་པའི་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཐའེ་ཝན་དུ་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་ཐུབ་རེ་ཡོད་མེད་དང་། ༸སྐུའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐོར། གསུམ་བཅུ་ཞི་བའི་སྒེར་ལངས་ཀྱི་བྱུང་རྐྱེན་དང་རྒྱབ་ལྗོངས་ལོ་རྒྱུས། བོད་མིའི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་དང་གཏོང་བཞིན་པའི་གནས་ཚུལ། བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་དང་ལས་དོན་བྱེད་ཕྱོགས། ཞི་ཅིང་ཕིང་སྐབས་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་གདོང་ཐུག་གི་གནས་སྟངས་ལ་གཟིགས་ཚུལ་དང་། གནས་བབ་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་བོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལ་ལངས་ཕྱོགས་འཛིན་སྟངས། ཡུ་ཀི་རན་གྱི་དོན་རྐྱེན་དང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོར་རྒྱ་དམར་གྱི་བོད་ཞི་བའི་བཅིང་འགྲོལ་ཟེར་བ་བར་གྱི་ཁྱད་པར། ཐའེ་ཝན་སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཉིན་རེའི་ལས་དོན་དང་ཐའེ་ཝན་ཕྱོགས་ནས་བོད་མིར་དོན་དམ་རོགས་རམ་གང་དང་གང་བྱེད་ཐུབ་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ཧ་ལམ་ཚོུད་གཅིང་རིང་བགྲོ་གླེང་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། ད་ལྟའི་ཆར་གཟིགས་མཁན་བཞི་ཁྲི་ལས་བརྒལ་ཟིན་པ་རེད་འདུགཐའེ་སྡོད་བོད་རིགས་ཚོགས་པ་དང་གཞོན་ལྷན་ཐུན་མོང་ནས་གསུམ་བཅུ་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་དང་། ཉེ་ལམ་རང་ལུས་མེེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོང་སུ་གྱུར་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་ཚེ་དབང་ནོར་བུ་ལགས་ཀྱིས་གཙོས་བོད་ཀྱི་དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣམས་ལ་མྱ་ངན་ཞུས་ཆེད་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༠ མཚན་མོར་ཐའོོ་ཡོན་ ཀ ཁ ག ང ཚོགས་ཁང་དུ་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་ཞུས་ཡོད་པ་དང་། ཚོགས་མགོན་དུ་ཐའེ་ཝན་ཧཱ་ཀ་ལྷན་ཁང་གི་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ཡང་ཁྲང་ཀྲིན་ལགས། ཐའོ་ཡོན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་གཞོན་པ་སྐུ་ཞབས་ལི་ཞན་མིང་ལགས། གཞན་ཡང་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་དང་། ཐའོ་ཡོན་ས་གནས་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས། སྐུ་ཚབ་དོན་གཅོད་སོགས་སྐུ་མགྲོན་མང་པོ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཏེ། སྐུ་མགྲོན་ཚོས་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་སྐུ་པར་མཐོང་གྲོལ་རིན་པོ་ཆེར་མཇལ་དར་སྒྲོན་འབུལ་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་མྱ་ངན་གི་མཆོད་མེ་སྤར་རྗེས། ཚང་མས་བོད་མིར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གསུང་བཤད་སེམས་འགུལ་ཐེབས་དགོས་པ་གནང་རྗེས། ཚོུད་ཕྱེད་ཙམ་རིང་སྨོན་ལམ་འདོན་ཏེ་གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་འཚོགས་ཡོད།

གཞན་ཡང་ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་ལྕམ་ལིང་ཁྲུའུ་དབྱིངས་ལགས་དང་། ལེའེ་ཕིང་ཡུས་རྣམ་གཉིས་གསར་འགོད་ལྷན་ཚོགས་ཐོག་བཅར་ཐུབ་མེད་ཀྱང་བོད་དོན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་མཚོན་ཆེད་ཕྱག་ཏུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་དར་དང་དེབ་བསྣམས་པའི་པར་ངོ་དེབ་ཐོག་བཞག་སྟེ་འགྲེལ་བཤད་འདི་ལྟར་བྲིས་ཡོད། གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལྕམ་ལིང་ཁྲུན་དབྱིངས་ལགས་ཀྱིས། བོད་དེ་རྒྱ་དམར་གྱི་བཙན་དབང་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་མི་བཞག་ཀ་མེད་བྱུང་བ་རེད། དེ་ནི་ད་ལྟ་གོ་མིང་ཏང་གི་འཐུས་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་བཤད་བཞིན་པའི་ཞི་བའི་གྲོས་མཐུན་ཞེས་པ་དེ་རེད། མཇུག་འབྲས་ནི་ཞི་བདེ་སླེབས་མེད་པ་མ་ཟད་བོད་ལ་རྩ་མེད་རང་བཞིན་གྱི་ཆག་སྒོ་ཆེན་པོ་ཞིག་བསླངས་པ་རེད། ལོ་མང་རིང་ཏཱ་ལའི་བླ་མས་དབུ་འཁྲིད་པའི་བཙན་བྱོལ་བོད་མི་དང་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཚོས་རང་དབང་དང་ལ་རྒྱ་བརྩོན་ལེན་ཞུས་ཆེད་བློས་བཏང་ཆེན་པོ་གནང་ཡོད་པ་རེད། དུས་མཚུངས་ད་ལྟའི་ཆར་ཨུ་རུ་སུས་ཡུ་ཀི་རན་ལ་བཙན་འཛུལ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་དེ་མི་མང་ས་ཡ་བརྒལ་བ་བཙན་བྱོལ་དུ་གྱར་དགོས་ཆགས་ཡོད། ཨུ་ཀི་རན་དང་བོད་གཉིས་ཀར་དྲག་པོ་སྲིད་དབང་སྒེར་གཅོད་གཞུང་གིས་ཡ་ང་སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་གདུག་རྩུབ་མནར་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱང་བཞིན་ཡོད་སྟབས། རང་དབང་མང་གཙོའི་ཆེས་མདུན་སར་ཡོད་པའི་ཐའེ་ཝན་ལ་མཚོན་ན་ཁོ་ཚོར་གདུང་སེམས་མཉམ་བསྐྱེད་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་རོགས་ཞེས་འབོད་བསྐུལ་ཞུས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་གུས་མོས་མུ་མཐུད་བོད་པ་དང་། ཡུ་ཀི་རིན་མཉམ་དུ་ལངས་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་ཞུ་འདོད་བྱུང་ཞེས་གསུངས།གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་ལའེ་ཕིང་ཡུས་ལགས་ཀྱིས་བོད་དེ་རྒྱ་ནག་གི་ཆ་ཤས་གང་ཡང་མ་རེད། ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་བརྡལ་རུལ་བཏང་བའི་བྱ་ངན་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་དགོས། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུའང་རྒྱ་གཞུང་གི་བོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་བརྡལ་རུལ་བཏང་བ་སྐྱོན་བརྗོད་བསྒྲགས་གཏམ་སྤེལ་བར་ཆབ་སྲིད་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་གྱི་འཐུས་མི་མཉམ་ཞུགས་གནང་ཡོད། ཐའེ་ཝན་གྲོས་ཚོགས་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པར་མཚོན་ན་ཐའེ་ཝན་དུ་གནས་སྡོད་བོད་མིར་རོགས་སྐྱོར་ཞུ་བཞིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཁག་དང་རྒྱུན་མཐུད་མེད་པར་འབྲེལ་ལམ་བཟོས་ཏེ་བོད་དོན་ཆེད་སྐད་རྒྱག་གི་ཡོད། ང་ཚོའི་རེ་བ་ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་མཐུན་གྲོགས་ཚང་མ་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེས་ཏེ། རྒྱ་དམར་དྲག་པོའི་གཞུང་གིས་བོད་མི་མང་ལ་གཉའ་གནོན་དང་གནོད་འཚེ་བཏང་བ་གང་མགྱོགས་མཇུག་སྒྲིལ་བར་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས་ཞེས་གསུངས། །