༄༅། །སྐུ་ཞབས་ཇོ་བཱཡེ་ཊན་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་པའི་ཨ་རིའི་སྲིད་གཞུང་གིས་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གི་སྤྱི་དམངས་བདེ་འཇགས་དང་མང་གཙོ། འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཚན་པའི་དྲུང་ལས་ལྕམ་སྐུ་ཨ་ཛི་རཱ་ཛེ་ཡ་ (Uzra Zeya ) མཆོག་ཨ་རིའི་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པར་བསྐོ་གཞག་གནང་བའི་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༠ ཉིན་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་སྐུ་ཞབས་ཨན་ཊོ་ནེ་བྷི་ལིན་ཀེན་ (Antony J. Blinken) མཆོག་གིས་བསྐྱངས་ཡོད་པ་ལྟར། དེ་རིང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༢༡ ཉིན་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཕྱི་དྲིལ་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་དྲན་རྟེན་ཚོགས་ཁང་ནང་དུ་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་ཤིག་བསྐྱངས་ཏེ་ཨ་རི་གཞུང་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུས་གནང་ཡོད། 

དེ་ཡང་གསར་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་སྐབས་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས། ཁ་སང་ཨ་རི་གཞུང་གི་ཕྱི་སྲིད་ལྷན་ཁང་གིས་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་ཀྱི་གནས་རིམ་ཐོག་ལ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་བརྩི་གི་ཡོད། དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་ཀྱི་ལས་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་ནག་དང་ལྷན་དུ་གནད་དོན་མང་པོའི་ཐོག་གླེང་སློང་བྱ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་ཡོང་གི་ཡོད་པས་དྲུང་གཞོན་ལས་རོགས་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་དེ་གནད་འགག་ཆེན་པོ་བརྩི་གི་ཡོད། བསྐོ་གཞག་བྱ་རྒྱུའི་འགན་གཙོ་བོ་དེ་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་ཇོ་བཱཡི་ཊེན་མཆོག་གིས་བཞེས་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་གིས་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་མཛད་འགན་བཞེས་ནས་ལོ་གཅིག་མ་འཁོར་གོང་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་དེ་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་པོ་བརྩི་གི་ཡོད། ལྷག་པར་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་ཞེས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་དེ་ཨ་རི་གཞུང་གཅིག་པུ་མ་གཏོགས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གང་དུའང་མེད། ད་ལན་གྱི་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་དེ་ཐེངས་བདུན་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཐུང་ཙམ་ཞིག་ཞུས་ན། ཨ་རི་དང་ང་ཚོ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦་་་༡༩༥༧ ཙམ་ལ་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་དང་འབྲེལ་བ་བྱུང་ནས་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། འབྲེལ་བ་དེ་ཕྱི་ལོ་༡༩༧༢་་་་༡༩༧༣ ཙམ་བར་གནས་པ་རེད། ལྷག་པར་གློ་མོན་ཐང་དུ་འཇབ་དམག་འགོ་འཛུགས་རྒྱུར་ (ཨ་རིས།) རོགས་རམ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཨ་རིའི་གསང་བའི་ལས་ཁུངས་དང་འབྲེལ་བ་བྱས་ནས་བྱུང་བ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥་་་༡༩༨༦ བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་ནང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོར་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཨ་རིར་ཐེངས་དང་པོ་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱངས་པ་དང་། དེ་རྗེས་ཡང་ཡང་ཆིབས་སྒྱུར་གནང་བའི་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ཙམ་ལ་༸རྒྱལ་བ་རིན་པོ་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་གཟིགས་ནས་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ཐེངས་དང་པོ་ཞི་བའི་དོན་ཚན་ལྔ་འདོན་གནང་མཛད། དེ་ལྟར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཡས་མས་ལ་ང་ཚོ་དང་ཨ་རི་བར་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བྱུང་ཡོད། ལྷག་པར་བོད་རིགས་ཆིག་སྟོང་ཨ་རིར་གནས་སྤོ་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཨ་རི་རླུང་འཕྲིན་ཁང་འཛུགས་རྒྱུར་ཨ་རི་གཞུང་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཙམ་ལ་རོགས་རམ་གནང་ཡོད།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་སྤྱི་ནོར་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཨ་རིར་ཆིབས་སྒྱུར་བསྐྱངས་ནས་ཐེངས་དང་པོ་ཨ་རིའི་ལས་ཐོག་སྲིད་འཛིན་དང་མཇལ་འཕྲད་གནང་། དེ་རྗེས་རྒྱ་རི་རིན་པོ་ཆེས་དམིགས་བསལ་སྐུ་ཚབ་ཀྱི་མཚན་ཐོག་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ནས་བོད་དོན་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་བསྐོ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། སྐབས་དེར་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པ་གི་རི་གོ་རི་ཀེ་རེག (Gregory Craig) ལགས་རེད། ཁོང་བསྐོ་གཞག་གནང་བ་ནས་ད་བར་ཐེངས་བདུན་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། 

དེ་དང་མཉམ་དུ་ཞུ་རྒྱུར་ཉིན་ཤས་སྔོན་ལ་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་འཐུས་མི་དྲུག་ཅུ་ལྷག་གིས་ལྕམ་ཨ་ཛི་རཱ་ཛེ་ཡ་ལགས་དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པར་བསྐོ་གཞག་གནང་གཏན་འཁེལ་བའི་གནས་ཚུལ་མཁྱེན་ཡོད་པས་ཁོང་རྣམ་པ་ཚོས་ཁོང་མོར་དྲན་གསོའི་ཚུལ་དུ། དམིགས་བསལ་འབྲེལ་མཐུད་པའི་ལས་འགན་གྱི་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་བོད་དོན་ཐོག་ལ་ད་བར་གྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་གང་གནང་ཡོད་མེད་དང་། གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ལས་གཞི་གང་བཙུགས་གནང་ཡོད་མེད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་སྲིད་ལས་ཁུངས་ནས་ལས་དོན་གང་བྱེད་དགོས་མིན་ཐད་གནས་ཚུལ་ཞིབ་ཅིང་རྒྱས་པ་འཁོད་པའི་ཕྱག་བྲིས་ཤིག་གནང་འདུག་ལ། དེ་བཞིན་ཨ་རི་གྲོས་ཚོགས་གོང་མིའི་འཐུས་མི་རུ་བྷི་ཡོ་ལགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཕྱག་བྲིས་ཕུལ་འདུག ཁོང་རྣམ་པ་ཚང་མར་དེ་རིང་གི་གསལ་འགོད་གསལ་བསྒྲགས་འདི་བརྒྱུད་ནས་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་འདོད་བྱུང་། 

ཨ་ཛི་རཱ་ཛེ་ཡ་མོ་རང་སྒེར་གྱི་སྐུ་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན། མོ་རང་གི་ཕ་མ་གཉིས་རྒྱ་གར་བི་ཧཱར་ནས་ཡིན་པ་དང་། མོ་རང་ཨ་རིའི་བྱང་ཁེ་རོ་ལི་ན་ (North Carolina) མངའ་སྡེའི་ནང་འཁྲུངས་འདུག ཁོ་མོས་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་ཨ་རིའི་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་ཡོད་པ་དང་། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ནས་ ༢༠༢༡ བར་ལོ་ངོ་གསུམ་ཙམ་ལས་མཚམས་བཞག་པའི་རིང་ལ་ཡིན་ནའང་འཛམ་གླིང་ནང་རྙོག་གྲ་ཡོད་སའི་ཡུལ་ལུང་ཁག་ཏུ་རྙོག་གྲ་ཞི་འཇགས་ཡོང་བའི་ཚོགས་སྡེ་ (Institute for Peace Building) ཞེས་པའི་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་འདུག་པས། ཁོ་མོས་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་དང་། ཞི་བདེའི་བསྐྲུན་རྒྱུའི་ཐད་དགོངས་ཚུལ་གང་ཡོད་པ་ང་ཚོ་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་རེད། དེའི་སྒང་ལ་གཙོ་བོ་སྲིད་འཛིན་བཱཡེ་ཊན་གྱིས་རྒྱ་ནག་དང་བོད་ཐོག་འཛིན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་དགོས་དུས། ང་ཚོས་རེ་བ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། སླར་ཡང་ཨ་རིའི་སྲིད་འཛིན་བཱཡ་ཊེན་མཆོག་དང་ཕྱི་སྲིད་དྲུང་ཆེ་ཨན་ཊོ་ནེ་བྷི་ལིན་ཀེན་མཆོག་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་རྗེས་གསར་འགོད་པའི་དྲི་བར་ལན་འདེབས་གནང་ཡོད་པ་བཅས།།