ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༦ རེས་གཟའ་ཟླ་བ།
༄༅། །བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གོ་སྒྲིག་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༦ དང་ ༢༧ བཅས་ཉིན་གྲངས་གཉིས་རིང་གངས་སྐྱིད་གཉའ་ཁྲི་ཚོགས་ཁང་དུ་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཕྲོད་བསྟེན་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
དེ་ཡང་གོང་ཚེས་ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩།༣༠ ཐོག་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་དང་། འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློོན་ཆོས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་མཆོག རྡ་ས་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་སྤྱི་འཐུས་ཟླ་བ་ཕུན་སྐྱིད་ལགས།༸སྐུའི་བླ་སྨན་སྨན་པ་ཚེ་དབང་རྟ་མགྲིན་ལགས་དང་ས་འདུ་ཚང་ཚེ་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ལགས། དེ་བཞིན་འཕྲོད་བསྟེན་དྲུང་ཆེ་སྦྲ་གཉིས་ཚེ་རྒྱལ་ལགས། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་བྱམས་པ་ཕུན་ཚོགས་ལགས། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སྨན་ཁང་ཆེ་ཁག་གི་འགན་འཛིན་དང་། སྨན་པ་སོགས་ཚོགས་བཅར་བ་ཁྱོན་མི་གྲངས་ ༣༥ ཚང་འཛོམས་ཀྱི་ཐོག་མར་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་གིས་སྣང་གསལ་ཞལ་ཕྱེ་གནང་གྲུབ་མཚམས་རྟེན་འབྲེལ་གསོལ་ཇ་འབྲས་སིལ་འདེགས་འབུལ་ཞུས།
དེ་ནས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཚན་པའི་འགན་འཛིན་བྱམས་པ་ཕུན་ཚོགས་ལགས་ཀྱིས་ལས་རིམ་སྒྲོགས་སྦྱང་ཞུས་གྲུབ་བསྟུན་འཕྲོད་བསྟེན་བཀའ་བློན་མཆོག་གིས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཕྲོད་བསྟེན་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་འདུའི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་གནང་དོན། བཙན་བྱོལ་བོོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབ་ཐོག་བསྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་དྲུག་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། ད་རེས་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ནས་ས་གནས་ཁག་ཏུ་འབོད་སྐུལ་ཞུས་པ་བཞིན་ས་གནས་ནས་ཚོགས་འདུ་འདི་གལ་ཆེར་དམིགས་ཏེ་ཕེབས་པ་ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་སྨན་པ་ ༡༣ དང་། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྨན་པ་ ༡ བཅས་ཡོད།
ཕྱི་ལུགས་ཀྱི་སྨན་པ་ཁག ༡༣ ནང་ Johns hopkins གྱི་སྐུ་ཚབ་སྨན་པ་དང་། དེ་བཞིན་དགའ་ལྡན་དང་བྱང་རྩེ་དགོན་པའི་སྨན་པ། སེ་ར་སྨད་ཀྱི་སྨན་པ། མ་སུ་རི་བོད་ཁྱིམ་གྱི་སྨན་པ། སྨན་རྩིས་ཁང་ནས་སྨན་པ་ ༥། བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་ནས་སྨན་པ་ ༣། དེ་བཞིན་གསོ་རིག་ལྷན་ཚོགས་ནས་སྐུ་ཚབ་རྣམ་པ་གཉིས། ས་གནས་ཁག་གི་སྨན་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ ༨ དང་། མངོན་དགའ་སློབ་གྲྭའི་འགན་འཛིན། ཤེས་རིག་དང་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་བཅས་ཕེབས་ཡོད།
འཕྲོད་བསྟེན་སྐྱར་ཞིབ་ཚོགས་འདུ་དེ་དུས་ཡུན་ཉིན་གྲངས་གཉིས་ལས་མེད། འོན་ཀྱང་བརྗོད་གཞི་མང་པོ་ཞིག་ལ་བསྐྱར་ཞིབ་བྱེད་ཡོང་དུས་བསམ་བློའི་ནང་དཀའ་ངལ་འཚེམས་ལུས་མེད་པར་དགོངས་ཚུལ་བརྗེ་ལེན་ལྷུགས་པོ་ཡོང་རྒྱུའི་རེ་བ་དང་།
བརྗོད་གཞི་གང་མང་དུས་ཡུན་ཐུང་ངུ་ཞིག་ནང་ཟིན་ཐུབ་རྒྱུ་འབད་བརྩོན་ཞུས་ཡོད། ཚོགས་འདུར་༸སྐུའི་བླ་སྨན་པ་གཙོས་པའི་སྨན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་གཞི་འདྲ་མིན་ཁག་ལ་གསུང་བཤད་ཕེབས་ཀྱི་རེད། བརྗོད་གཞི་ཁག་ནང་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་གནས་བབ་ཐོག་གདོང་ལེན་གང་འདྲ་བྱེད་དགོས་མིན་དང་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི། གསོ་བ་རིག་པ་དང་ཕྱི་ལུགས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་ཁེ་ཕན་ལེན་ཆོག་སྐོར་ལམ་སྟོན། དེ་བཞིན་གློ་ནད་ཊི་སྦི་སྔོན་འགོག་དང་། མཆིན་པའི་གཉན་ཚད་སྔོན་འགོག་གི་བརྗོད་གཞི་དང་། སེམས་ཁམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལ་སོགས་པ་བཅས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་ཐོག་ཉིན་གཉིས་རིང་གོ་བསྡུར་ལྷུགས་པོ་ཡོང་བའི་རེ་བ་ཡོད། ཅེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད།
དེ་ནས་སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེངྒེ་མཆོག་གིས་གསུང་བཤད་གནང་དོན། དེ་རིང་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་འདིར་སྨན་པ་མང་པོ་ཞིག་ཕེབས་པ་ཐེངས་དང་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། མང་ཚོགས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་གལ་ཆེན་པོ་བརྩིས་བའི་ཐོག་ནས་བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་བར་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཞུས་ཀྱི་ཡོད། ནམ་རྒྱུན་ནས་སྨན་པའི་སློབ་སྦྱོང་MBBS ཞབས་སྟེགས་ཐོབ་རྒྱུ་ཁག་པོ་ཡོད། མངའ་སྡེ་གཞུང་ནས་ཀྱང་སྨན་པའི་སློབ་སྦྱོང་ཞབས་སྟེགས་ཐོབ་རྒྱུ་དེ་ཡང་ཁག་པོ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་འདུག
སྨན་པའི་སློབ་སྦྱོང་ཞབས་སྟེགས་དཀོན་པོ་ཡིན་ཡང་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་བཀའ་དྲིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཞབས་སྟེགས་འགའ་ཤས་ཞིག་སྤར་ཡོད། ས་གནས་ཁག་གི་སྨན་ཁང་དང་ལས་ཤག་ཉམས་བཟོ་སླད་ད་ལམ་གྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་འབུམ་བརྒྱད་ཅུའི་བཀའ་འཁྲོལ་ཐོབ་ཡོད། ཉམས་བཟོ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བཀའ་ཤག་གི་འགན་དེ་མཐུན་འགྱུར་སྦྱར་རྒྱུ་གཙོ་བོ་དེ་རེད། ང་ཚོའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཁྲག་ཤེད་དང་། མཆིན་པའི་གཉན་ཚད། Hypertension ། ཊི་སྦི། Drug Abuse བཅས་མང་དུ་འགྲོ་ཡི་ཡོད་པ་ཐོས་ཀྱི་ཡོད། འཛམ་གླིང་འཕྲོད་བསྟེན་ཚོགས་པས་(World Health Organisation) འཕྲོས་བསྟེན་ཟེར་ཡོང་དུས་ལུས་(Physical) སེམས་ (Mental) སྤྱི་ཚོགས་ (Social) གསུམ་བཅས་འཕྲོད་བསྟེན་ཟུར་གསུམ་(Health Triangle) ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་འདུག དཀའ་ངལ་སེལ་བ་ལ་ལུས་སེམས་སྤྱི་ཚོགས་གསུམ་གྱི་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་ཐུབ།
ད་ལན་བདེ་ལེགས་སྨན་ཁང་དང་ Johns Hopkins གཉིས་ཀྱིས་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཊི་སྦི་རྩ་མེད་ཀྱི་ལས་གཞི་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། དེར་ང་ཚོས་མཐུན་འགྱུར་གནང་གི་ཡོད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་གལ་ཆེན་པོ་ལའང་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ནང་ཚུད་ཊི་སྦི་མེད་པར་བཟོ་སླད་ཀྱི་ལས་གཞི་ཡོད། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༥ ནང་ཚུད་ཊི་སྦི་ནད་གཞི་དེ་མེད་པ་བཟོ་སླད་ལས་གཞི་འགོ་འཛུགས་གནང་ཡོད།་ བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྔོན་ལ་སློབ་གྲྭའི་ནང་ཊི་སྦི་ནད་གཞི་རྩ་མེད་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན། ཉེ་ཆར་༸སྐུ་བླ་སྨན་པ་ཡེ་ཤེས་དོན་ལྡན་མཆོག་ལ་རྒྱ་གར་ཆེ་བསྟོད་གཟེངས་རྟགས་དང་། ༸སྐུའི་གཅུང་མོ་བཀའ་ཟུར་ཨ་མ་རྗེ་བཙུན་པད་མ་མཆོག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་བུད་མེད་ཉིན་མོར་བུད་མེད་ནུས་སྟོབས་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་ལམ་ཞུས་ཡོད། དེར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དེ་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ངོས་འཛིན་གནང་གི་ཡོད་པ་གསལ་པོ་རེད། རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་གྱི་གཟེངས་རྟགས་མཐོ་ཤོས་དེ་སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མི་ལ་གནང་ཡོད། རྒྱ་གར་གཞུང་དངོས་གནས་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོ་རེད།
དེ་སྔོན་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ནད་གཞིའི་སྔོན་འགོག་ཐོག་བཀའ་སློབ་གལ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཕེབས་ཡོད། དེར་ང་ཚོས་ཚོགས་ཆུང་ཞིག་བཙུགས་གནང་ཡོད། དེར་ཁོང་རྣམ་པའི་རྟོག་ཞིབ་ཟབ་པོ་གནང་ཡོད། ས་གནས་གཞིས་ཆགས་ཁག་མང་པོ་ཞིག་ལ་བསྐྱོད་ནས་སྙན་ཐོ་གཞིར་བཟུང་ལག་བསྟར་གནང་དང་གནང་བཞིན་པ་ཡིན། སྙན་ཐོ་གཞིར་བཟུང་ལག་བསྟར་གནང་ཐུབ་པ་དང་མི་ཐུབ་པ་དང་། གནང་མི་ཐུབ་པ་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གནང་ཐུབ་མེད་པ། གལ་སྲིད་གནང་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན་པ་རྣམས་ང་ཚོར་སྙན་གསེང་ཞུས་ཐུབ་ན་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་ཁུངས་དང་བཀའ་ཤག་དགོངས་པ་བཞེས་སླད་ཕན་གྱི་རེད་བསམ་གྱི་འདུག ཅེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་།
མཐའ་མ་འཕྲོད་བསྟེན་དྲུང་ཆེ་སྦྲ་གཉིས་ཚེ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་གསུང་བཤད་དང་སྦྲགས་དབུ་འབྱེད་མཛད་སྒོར་གྲུབ་ཡོད་པ་བཅས།།
