༢༠༡༧ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༥ རེས་གཟའ་མིག་དམར།

༄༅། །རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མཱ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ནང་སྦིར་བོད་ཚོགས་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་བཙུགས་ནས་ལོ་ངོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུའི་ཚོགས་མགོན་དུ་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཇི་ལྟར་སྔོན་ནས་གསོལ་འདེབས་ཞུ་དོན་ལྟར་བཀའ་བཞེས་བཟང་པོ་སྨིན་སྩལ་ཐོབ་སྟེ།   ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ཟླ་ ༩ ཚེས་ ༥ ཉིན་རྡ་ས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་སྦིར་སེར་སྐྱ་མང་ཚོགས་རྣམས་ནས་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེའི་སྐྱབས་འོག་ཏུ་ད་བར་བཙན་བྱོལ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་འདྲ་འདྲའི་ནང་ནས་མི་འདྲ་ཙམ་གྱི་གནས་བབ་འོག་འཚོ་གནས་ཐུབ་པར་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་ཞུ་སླད།   སེར་སྐྱ་མཆོག་དམན་ཀུན་ནས་མ་གྲོས་བསམ་པ་གཅིག་མཐུན་གྱིས་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་དངུལ་འབུར་སྐོས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་གཟེངས་རྟགས་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་འབུལ་ལམ་ཞུས་པར་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་གིས་ཐུགས་དགྱེས་བཞེས་མཛད་རྗེས་ཕོ་བྲང་དུ་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་ཏེ་ཕོ་བྲང་མཇལ་འཕྲད་ཁང་དུ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་བཤེས་ཁག་གཅིག་ལ་མཇལ་ཁ་དང་བཀའ་སློབ་སྩལ་གནང་མཛད།

དེ་རྗེས་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གསུང་རའི་ནང་༸གོང་ས་མཆོག་གིས་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་༩ ཙམ་ལ་སྦིར་བོད་ཚོགས་ཀྱི་གཞིས་མི་ ༤༠༠ ཙམ་ལ་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།

སྦིར་དང་དེའི་ཉེ་འཁོར་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་དེ་དག་ང་ཚོའི་ཁྱིམ་མཚེས་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་སྤྱིའི་ཐོག་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་ནས་ལོ་ ༥༨ ཙམ་འགྲོ་གི་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ཐོག་མ་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་དུས་ཁྱེད་རང་ཚོ་ཕོ་གསར་མོ་གསར་སྐྱེ་རྒྱུ་རེད། སྐབས་དེ་དུས་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་ཕོ་གསར་མོ་གསར་དེ་དག་དེང་སྐབས་མི་རབས་གསུམ་མར་སླེབས་ནས་ཕ་མ་རྒན་རྒོན་ཆགས། དེ་དག་གི་ཕྲུ་གུ་ཕ་མ་ཆགས། དེའི་ཕྲུ་གུ་ཡང་ཕ་མ་ཆགས་ཏེ་ཕལ་ཆེར་མི་ཐོག་གསུམ་བཞི་ཙམ་འགྲོ་གི་ཡོད། ང་ཚོའི་མི་ཚེ་འདི་ལྟར་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་རེད། འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་མི་དུང་ཕྱུར་བདུན་ཅུ་ཙམ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཚང་མ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། མི་རབས་རྒན་པ་རྣམས་རིམ་བཞིན་རྫོགས་བཞིན་དུ་མི་རབས་གཞོན་པ་ཡར་ཡོང་སྟེ་དེ་ལྟར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། ག་རེ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་ཅེ་ན། ང་ཚོ་གསོན་པའི་རིང་མི་ཚེ་འདི་དོན་དང་ལྡན་པ་བྱུང་ཡོད་དམ་མེད། འདི་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས། མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་པ་བྱུང་ཡོད་ན། སོ་སོའི་མི་ཚེ་འདི་འགྱོད་པ་མེད་པ་ཡོང་གི་ཡོད། 

ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བའི་ཐོག་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན། སྒེར་སོ་སོས་ཆོས་ཉམས་ལེན་བྱས་ནས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད་རུང་མེད་རུང་། ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་བ་འདི་དག་བོད་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་གི་ཚབ་བྱས་ཏེ་རང་དབང་ལུང་པའི་ནང་ཐོག་མར་གཞིས་ཆགས་གསར་འཛུགས་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་གཞིས་ཆགས་ཁག་གི་ནང་དགོན་པ་བཙུགས་པ། གལ་ཆེ་ཤོས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ནང་སློབ་གྲྭ་ཁག་བཙུགས་ནས་ལོ་   ༥༧།༥༨  ཕྱིན་པའི་རྗེས་ལ་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་བཙན་བྱོལ་བ་ས་ཡ་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་འདི་དག་ཕལ་ཆེར་ཚགས་ཚུད་ཤོས་དང་གྲ་སྒྲིག་ཤོས་ཆགས་ཡོད།

ང་ཚོ་སོ་སོའི་ལྟོ་གོས་ཁོ་ནའི་སྐད་ཆ་མ་རེད། ང་ཚོས་བོད་པ་ཞེས་པའི་མིང་འདི་འཁྱེར་ཡོད། ང་ཚོའི་གཞིས་ཆགས་ཁག་དང་ཐག་ཉེ་བོ་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་ཡུལ་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས།  བོད་པ་དེ་དག་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག   ཅེས་བསྟོད་བསྔགས་གཏོང་བཞིན་འདུག སྔ་མོ་ངོས་རང་ཨོ་རི་ས་གཞི་ཆགས་སུ་འབྱོར་སྐབས་རྒྱ་གར་ལས་བྱེད་པ་ཚོས་ས་གནས་དེར་བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་ཡོད་སའི་ས་ཁུལ་དུ་ས་གནས་གདོད་མའི་མི་རིགས་དེ་དག་དེ་སྔ་ཚགས་ཚུད་པོ་དེ་ཙམ་མེད་པ་ཡིན་འདུག བོད་མིའི་གཞིས་ཆགས་སླེབས་ནས་ཡུལ་པ་ཚོ་ལའང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཚོའི་གྲས་སྐུལ་འདེད་བྱུང་ནས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་བྱུང་ཞེས་རྒྱ་གར་དཔོན་རིགས་མང་ཆེ་བས་དེ་ལྟར་བརྗོད་ཀྱི་འདུག

རྒྱ་གར་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཙམ་དུ་མ་ཟད། ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོ་ལའང་སྤྱི་ཡོངས་ཐོག་ནས་དྲང་པོ་དང་ལས་ཀ་ཧུར་བརྩོན། གཡོ་ཟོལ་མི་བྱེད་མཁན། བཟོ་གྲྭའི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་དེ་ཚོའི་གྲས་ལ་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག བོད་དུ་ཟིང་འཁྲུག་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་བོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་རྙིང་པ་སྐུ་ཧེན་རིག་ཧེ་རར་ Heinrich Harrer མཆོག་ལྷ་སར་ལོ་འགའ་ཤས་བསྡད་པ་རེད།

ཁོང་མ་ཤི་བར་དུ་བོད་པའི་གྲོགས་པོ་བྱས་ནས་བསྡད་པ་རེད། ཁོང་གིས་ངོས་ལ་བོད་པ་སུད་སིར་  Swiss  ཐོག་མར་སླེབ་སྟེ་བཟོ་གྲྭའི་ནང་ལས་ཀ་བྱེད་སྐབས་ལས་ཀར་ཧུར་བརྩོན་ཆེ་ཞིང་སྐྱག་རྫུན་མི་ཤོད་མཁན།  ཧ་ཅང་ཡག་པོ་འདུག དེར་བརྟེན་སུད་སིའི་བཟོ་གྲྭ་དེ་འདྲའི་ནང་བོད་པ་མང་ཙམ་ལེན་དགོས་འདུག་ཟེར་གྱི་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་མྱོང་། བཟང་ཕྱོགས་ནས་བརྗོད་ན་དེ་ལྟར་ཡིན། 

སྡུག་ས་ནས་བཤད་ན། ཐེངས་ཤིག་ནེའུ་ཡོག་ཏུ་བོད་པ་ཚོ་དང་ཐུག་ནས་ངོས་ཀྱིས་བོད་པས་དངོས་གནས་ལས་ཀ་ཧུར་བརྩོན་དང་ཡ་རབས། ཞི་དུལ་བཅས་ཧ་ཅང་ཡ་རབས་ཡོད། ད་དུང་མུ་མཐུད་བྱེད་དགོས་ཞེས་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་པ་ཡིན།   འོན་ཀྱང་གཏམ་གྱི་དྲོད་མ་ཡལ་གོང་ཉིན་དེའི་དགོང་མོར་བོད་པས་མི་གཅིག་བསད་པ་རེད། ཏཱ་ལའི་བླ་མས་བོད་པ་ཡག་པོ་ཡོད།  ཅེས་འདྲ་ཆགས་པོ་བཤད་པ་རེད། ང་ཚོ་དེ་འདྲ་མིན་ཟེར་མཁན་ལྟ་བུ་མི་གསོད་རེས་བཏང་བ་རེད། སུད་སིར་ཆ་བཞག་ནའང་ཕྱིས་སུ་བོད་པ་བཙོན་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་སྐོར་དེ་འདྲ་ཁ་ཤས་གོ་རྒྱུ་འདུག 

ཐེངས་ཤིག་ཀུ་ལུ་མ་ནཱ་ལིར་རྙོག་དེ་འདྲ་བྱུང་བ་རེད། ཕྱིས་སུ་ཡུལ་པ་ཚོས་སྔ་མོ་ལམ་བཟོ་ལ་ཡོད་མཁན་བོད་པ་དེ་ཚོའི་གྲས་ཧ་ཅང་ཡ་རབས་པོ་དང་དྲང་པོ། ཡག་པོ་ཡོད། ཕྱིས་སུ་ཡོང་མཁན་བོད་པ་དེ་ཚོ་ཕྲན་བུ་སྡུག་ཏུ་ཕྱིན་འདུག ཅེས་བརྗོད་སྲོལ་ཡོད་འདུག མ་གཞི་ནས་ཆོས་ཉིད་རེད། ང་ཚོ་སྤྱི་ཚོགས་འཁྲུག་པོའི་ནང་སླེབ་ནས་ཧམ་པ་དང་སྐྱག་རྫུན་བཤད་རྒྱུ་བཟོ་འདྲ་བོ་མཐོང་ཡོང་དུས་རིམ་པས་དེ་འདྲའི་བག་ཆགས་ཚུར་འགོས་ཡོང་རྒྱུ་དེ་འདྲ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་བོད་པའི་སྒྲིག་འཛུགས་གང་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་། བོད་པའི་ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་། དྲང་པོ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་བོད་པའི་རིན་ཐང་རེད། འདི་ཉམས་ན་བོད་པའི་རིན་ཐང་བརླག་འགྲོ་གི་རེད། ཤེས་སོང་ངམ།  འདི་ཁྱེད་རང་ཚོ་ཚང་མས་ཕྲུ་གུ་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་བསླབ་བྱ་དང་སློབ་སྟོན་བྱོས། མི་ལ་སློབ་སྟོན་དང་བསླབ་བྱ་བྱེད་པར་སོ་སོ་རང་ཉིད་ཡ་རབས་སྤྱོད་པ་བཟང་པོ་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་རེད། སོ་སོ་རང་ཉིད་ཡ་རབས་དང་དྲང་པོ་དྲང་བཞག   སྐྱག་རྫུན་དང་ཧམ་པ་མི་བཤད་པ། མགོ་སྐོར་མི་གཏོང་མཁན་དེ་འདྲ་བྱས་ཏེ་མི་རབས་གཞོན་སྐྱེས་ཚོར་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་ཞེས་བསླབ་དགོས། 

བོད་པའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ཟེར་དུས། ང་ཚོ་ཚང་མ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཐོག་མར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་སླེབས་པ་རེད། དེ་དུས་ང་ཚོ་ངོ་ཤེས་པ་ཧ་ལམ་གནམ་དང་ས་མ་གཏོགས་མེད་པའི་བཟོ་འདྲ་བོ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཧ་ལམ་སྐྱབས་མེད་མགོན་མེད་ལྟ་བུ་རེད། བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཁྲི་འགའ་ཤས་མི་ས་མ་རིར་འབྱོར་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡོང་བའི་སྐབས་སུ་ད་གང་འདྲ་བྱུང་ཡོང་སྙམ་པའི་དངངས་སྐྲག་ཡོང་གི་ཡོད་རེད། འོན་ཀྱང་གཙོ་བོ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་རོགས་རམ་བསམ་པ་རྣམ་དག་བྱས་ཡོད། དེ་ནས་སྐྱོབས་གསོ་ཚོགས་པ་དེ་འདྲ་ཚུགས་པའི་ཐོག་ནས་རོགས་བྱས་ཡོད།

དེ་དུས་རྒྱ་གར་གཞུང་ནེ་རུ་ཡོད། ནེ་རུ་ Nehru ལ་ང་ཚོའི་བདེ་སྡུག་བཤད་ས་ཡོད་པ་དང་ཁོ་རང་ཡིན་ནའང་། ཁོ་རང་ཡིན་ནའང་ཤ་ཚ་ཆེན་པོ་ཡོད་མཁན་ཞིག་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོར་རྒྱ་གར་དུ་སངས་རྒྱས་མྱང་འདས་ཀྱི་དུས་ཆེན་ཐོག་ང་ཚོ་འདིར་སླེབས་པ་རེད། དེ་དུས་ངོས་ཀྱིས་ནེ་རུ་ལ་ད་བོད་ནང་གནས་ཚུལ་ཡག་པོ་ཁྱོན་ནས་མི་འདུག ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ནང་སྡོད་ཀྱི་ཡིན། བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་ནས་ཕན་ཐོགས་བྱེད་ཐུབ་རྒྱུ་མི་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོ་ནས་ལི་ཐང་ནས་ཟང་ངི་ཟིང་ངི་བྱེད་རྒྱུ་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། དེ་འདྲའི་ཉེན་ཁ་གང་ཙམ་བྱུང་ཡོང་སྟབས་བོད་ལ་ཕར་ཕྱིན་ནས་བོད་རྒྱ་ཆེ་མི་མང་ལ་ཞབས་འདེགས་བསྒྲུབ་ཐུབ་རྒྱུ་ཕལ་ཆེར་ཁག་པོ་ཆགས་མི་ཡོང་ངམ་དྲན་ནས་དེ་དུས་ནེ་རུ་ལ་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་ལ་སྡོད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་ཞུས་པ་རེད།

སྐབས་དེར་ངོས་རང་ལྡི་ལི་ Hyderbad House ནང་བསྡད་ཡོད། ནེ་རུས་ཐུགས་འཁུར་ཆེན་པོ་བཞེས་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་གྱི་ཡིག་ཆའི་ངོ་བཤུས་ཤིག་ཕྱག་ཏུ་བསྣམས་ནས་ང་ཐུག་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་ད་ཆ་བོད་ལ་ཕར་ལོག་ན་ཡག་གི་རེད། བོད་ལ་ཕར་ལོག་ནས་གྲོས་མཐུན་དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་གྱི་དོན་ཚན་འདི་དང་འདིའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་རྩོད་པ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡོང་གི་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཡག་གི་རེད། ཅེས་ནེ་རུས་འཁུར་ཧ་ཅང་བཞེས་སོང་། དེ་བཞིན་ངོས་ཀྱིས་ཟན་རྟགས་དང་མོ་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་འདྲ་ཧ་ཅང་བྱས་པ་རེད། 

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོར་བོད་དུ་ལོག་པ་རེད། དེ་དུས་ཁམས་ཕྱོགས་ནས་ཟང་ངི་ཟིང་ངི་གང་ཙམ་བྱུང་ཚར་འདུག གང་ལྟར་ནེ་རུས་སྐབས་དེར་ཞེ་ས་མ་ཞུས་ན་ངོས་རང་ཕར་ལོག་དགོས་རེད། ཅེས་བསམ་འཆར་བཤད་གནང་བ་ཡིན་སྟབས། ཁོ་རང་ལ་འགན་ཡོད་པའི་བཟོ་འདྲ་ཞིག་ཆགས་འདུག ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ང་ཚོ་འདིར་ཚུར་ཡོང་དུས་ཁོ་རང་གིས་སློབ་སྟོན་གང་བྱས་པ་ནང་བཞིན་ང་ཚོས་བྱས་པ་རེད།  བྱས་ནས་བོད་ནང་ཁྱོན་ནས་འབ་སུ་མ་འདུས་པ་ཆགས་ཏེ་མཐར་བྲོས་དགོས་བྱུང་བ་རེད།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་བ་ ༣ པའི་ནང་ལྷ་སར་ཟང་ངི་ཟིང་ངི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་གྱི་དགོང་མོར་ངོས་རང་ནོར་བུ་གླིང་ཁ་ནས་བྲོས་ཡོང་བ་རེད། དེ་དུས་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་སུ་འབྱོར་དུས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གཏང་ཡོང་ངམ་མི་ཡོང་ཐེ་ཚོམ་ངང་གནས་ཡོད། དེར་བརྟེན་གཞུང་ཞབས་གཉིས་གསུམ་ཞིག་རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་མོན་ཁུལ་དུ་བཏང་བ་དང་།  གཞུང་ཞབས་གཉིས་གསུམ་ཙམ་འབྲུག་ས་མཚམས་སུ་བཏང་བ་རེད། གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སྣེ་ལེན་གནང་བ་ཡིན་ན་རབ་དང་། རྒྱ་གར་དུ་ཐད་ཀར་འགྲོ་རྒྱུ་དང་གལ་ཏེ་རྒྱ་གར་གྱིས་མ་བཏང་བ་ཡིན་ན། འབྲུག་ནང་འགྲོ་རྒྱུའི་བང་དེ་ལྟར་སྒྲིག་པ་རེད། རྒྱ་གར་ནང་ཕྱིན་པའི་གཞུང་ཞབས་ཚོས་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་སྣེ་ལེན་ཨང་གསར་རེད། ཅེས་ལན་དེ་འདྲ་འབྱོར་བྱུང་། དེ་འདྲ་བྱས་ནས་རྒྱ་གར་དུ་འབྱོར་བ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ཟླ་ ༣ པའི་ཟླ་མཇུག་ཏུ་རྒྱ་གར་ས་མཚམས་སུ་སླེབས། མཚོ་སྣ་ཁུལ་དུ་འབྱོར་སྐབས་ངོས་རང་ཕྲན་བུ་ན་བ་རེད། གཟུགས་པོ་རྦད་དེ་ཐང་ཆད་ཡོད། འབུམ་སྡེ་ལར་ཕལ་ཆེར་ཉིན་མ་བཅུ་གྲངས་ངལ་གསོ་ལྟ་བུ་བརྒྱབ་ནས་བསྡད་པ་ཡིན། དེ་ནས་ངོས་རང་མ་སུ་རིར་འབྱོར་ནས་ཉིན་ཤས་རྗེས་ནེ་རུ་མ་སུ་རིར་རྒྱ་གར་གཞུང་གི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་གཟིགས་སྐོར་ཕེབས་པའི་བཟོ་འདྲ་བོ་བྱས་ནས་གང་ལྟར་ངོས་རང་ཐུག་ཏུ་ཕེབས་པ་རེད། ངོས་རང་ Birla House  ནང་བསྡད་ཡོད།  ལྷ་སར་གང་བྱུང་བ་རྣམས་ཞིབ་ཕྲ་ནེ་རུར་ཞུས་པ་ཡིན། ཁོ་རང་ཤ་ཚ་དང་སེམས་འཁུར་ཧ་ཅང་གནང་གི་འདུག དེ་བཞིན་མི་ས་མ་རིར་བོད་པ་ཧ་ཅང་མང་པོ་སླེབས་པ་རེད། དེ་དག་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ས་སིལ་སར་བཏང་བ་དང་། ལམ་བཟོ་བརྒྱུག་རྒྱུ་ལས་གཞན་ང་ཚོས་བྱེད་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་སྟབས་ཅམ་པ་ Chamba  དང་ཀུ་ལུ་ Kullu ཁུལ་དུ་གནས་སྐབས་རིང་ལམ་བཟོར་ཕྱིན། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་རྒས་འཁོགས་དང་དགེ་བཤེས་གང་ཙམ་ཞིག་ཌལ་ཧོར་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་དེ་ལྟར་ང་ཚོ་གཞི་ཚུགས་པ་རེད།

དེ་ནས་གཞོན་སྐྱེས་མང་པོ་སླེབ་ཡོང་དུས་ང་ཚོའི་གཞིས་ཆགས་འཛུགས་རྒྱུ་ནེ་རུར་ཞུས་ནས་དེ་ལྟར་གཞིས་ཆགས་ཁག་དེ་དག་ནེ་རུས་རྒྱ་གར་མངའ་སྡེ་ཁག་གང་ཙམ་ཞིག་ལ་ཕྱག་བྲིས་གནང་སྟེ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་གང་ཙམ་ཞིག་སླེབས་ཡོད་པ་དེ་དག་གཞིས་ཆགས་བྱེད་རྒྱུར་ས་ཆ་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་འབོད་སྐུལ་གནང་ནས་སྐབས་དེའི་མེ་སོར་ Mysore མངའ་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བློན་ཆེན་སྐུ་ཞབས་ནི་ཅི་ལིང་གྷ་པ་ Nijalingapa མཆོག་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ནས་ངོ་ཤེས་ཀྱི་ཡོད། ངོ་ཤེས་སྟངས་དེ་ཡང་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོར་ང་ཚོ་རྒྱ་གར་དུ་གནས་སྐོར་ཡོང་སྐབས། ངོས་དང་མཉམ་དུ་རྒྱ་མིའི་གཞུང་ཚབ་ཀྱི་མི་རྟག་པར་མཉམ་དུ་ཡོང་གི་ཡོད། ནི་ཅི་ལིང་གྷ་པ་སྦེང་ལོར་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གླིང་ག་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་ནང་གསོལ་སྟོན་བཤམས་ནས་ངོས་དང་པཎ་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ། ནི་ཅི་ལིང་གྷ་པ། དེ་བཞིན་རྒྱ་མིའི་ལས་བྱེད་པ་མཉམ་དུ་ཡོད། ནི་ཅི་ལིང་གྷ་པས་ངོས་ལ་བོད་རང་བཙན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་གསུངས་བྱུང་། འགྲམ་དུ་རྒྱ་མི་སྡོད་ཡོད་སྟབས་ངོས་རང་ཕྲན་བུ་སྐྲག་བྱུང་། ཁོ་རང་བོད་པའི་ཐོག་དམིགས་བསལ་སེམས་འཁུར་དང་ཤ་ཚ་ཡོད་མཁན་ཞིག་བྱས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་ལ་སླེབས་པ་ཡིན་སྟབས་ནེ་རུས་རྒྱ་གར་མངའ་སྡེ་ཁག་ཁ་ཤས་ལ་ཕྱག་བྲིས་གནང་བའི་ནང་ནས་མེ་སོར་མངའ་སྡེས་ལམ་སང་ང་ཚོར་ས་ཆ་ཡོད་ཅེས་ལན་འབྱོར་འདུག བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོར་གཞིས་ཆགས་བྱེད་རྒྱུའི་ས་ཆ་ང་ཚོས་གྲ་སྒྲིག་ཨང་གསར་ཡོད་ཅེས་དེ་ལྟར་གཞིས་ཆགས་ཚུགས་པ་རེད། འདི་ལོ་རྒྱུས་རེད།

གང་ལྟར་རིམ་པས་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གཞིས་ཆགས་འཛུགས་རྒྱུ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སློབ་གྲྭ་འཛུགས་རྒྱུ་དེ་དག་ངོས་ཀྱིས་ནེ་རུར་ཞུས། སློབ་གྲྭ་དེ་ཡང་ང་ཚོ་བོད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཟུར་དུ་དགོས་ཀྱི་འདུག གང་ལ་ཞེ་ན། བོད་ཡིག་བསླབ་དགོས་ཀྱི་འདུག དེ་ལྟར་ནེ་རུ་ལ་ཞུས་ཏེ་ཐེངས་ཤིག་ནེ་རུས་ཉིན་དགུང་གསོལ་ཚིགས་གནང་ནས་རྒྱ་གར་དབུས་གཞུང་གི་ཤེས་རིག་བློན་ཆེན་ཡོད། ང་ཚོ་ཁ་ལག་ཟ་བཞིན་པའི་སྐབས་ནེ་རུས་ Tibetan School Society ཞེས་ཚོགས་པ་བཙུགས་དགོས་པའི་བཀའ་མངགས་གནང་བ་དང་ལྷན་ཁྱེད་རང་ཚོགས་པ་དེའི་ཚོགས་གཙོ་བྱེད་དགོས་རེད་ཅེས་གསུངས་སོང་། དེ་ལྟར་སློབ་གྲྭ་དེ་དག་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཇར་མན་ཡུལ་གྱི་ SOS ཚོགས་པས་རོགས་རམ་ཧ་ཅང་ཤུགས་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད། གང་ལྟར་ལོ་ ༥༨ ཕྱིན་འདུག

དེའི་རིང་ལ་ང་ཚོ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཚོས་བོད་པའི་མཚན་དོན་ལ་རྒྱར་གོང་སྤེལ་སླད་མི་རབས་རྒན་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོ་ཕོ་གསར་མོ་གསར་ཚོས་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད་མེད་་མི་ཤེས། མི་རབས་རྒན་པ་དེ་དག་གིས་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་བརྒྱབ་ཡོད། དཔེར་ན། གཞིས་ཆགས་ཁག་དེ་དག་གསར་འཛུགས་སྐབས་གཞི་ནས་ཤིང་གཅད་རྒྱུས་མཚོན་མི་རབས་རྒན་པ་དེ་དག་གིས་དངོས་གནས་དཀའ་ལས་བརྒྱབ་ཡོད། དེ་བཞིན་ལམ་བཟོ་ཁག་ལ་འགྲོ་བ་སོགས་གང་ལྟར་ང་ཚོ་བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཞེས་མིང་འབུར་དུ་ཐོན་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད། དེང་སྐབས་བོད་དང་པེ་ཅིང་ནང་རྒྱ་མི་དེ་འདྲས་ང་ཚོས་ཏཱ་ལའི་ལོག་སྤྱོད་པ་དང་ཏཱ་ལའི་ཁ་བྲལ་བ།  ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་ཧ་ཅང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བོད་ནང་ཡིན་ནའང་ང་ཚོས་དྲག་གནོན་བྱས་ནས་བོད་པ་ཚོ་མགོ་བཀྱག་རྒྱུ་མེད་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ནའང་བོད་པ་དེ་དག་ཐུབ་ཀྱི་མི་འདུག བོད་མི་བཙན་བྱོལ་བ་ཕྱི་ལོག་ལ་ཡོད་མཁན་དེ་དག་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་གི་འདུག ཅེས་དེ་འདྲ་བརྗོད་འདུག འདི་ང་ཚོས་བྱས་རྗེས་རེད། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་རེད། ཅེས་དང་།

  བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་མང་གཙོའི་འཕེལ་རིམ་སྐོར་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།  འདིར་ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་ཆ་བཞག་ན། དེ་སྔ་ཡིན་ན་༸རྒྱལ་དབང་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་༸གོང་ས་ལྔ་པའི་སྐབས་ནས་དེ་ལྟར་ཆགས་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་མི་མང་གིས་འོས་བསྡུ་བྱས་ནས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་ཡར་བསྐོས། དེ་ནས་ངོས་རང་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་བྱས་ནས་བསྡད་པ་ཡིན།   

ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལོ་ནས་རྒས་ཡོལ་ཆ་ཚང་བྱས་པའི་མཛད་སྒོ་འདིར་ཐེག་ཆེན་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་ཚོགས་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོ་ཁ་ཤས་དེ་དུས་འདིར་སླེབས་ཡོད་དམ། དྲན་གྱི་འདུག་གམ། ངོས་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་སྟག་བྲག་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་དབང་ཆ་ཚུར་ཞུས་པ་ཡིན།   ད་ཆ་མི་མང་གིས་འོས་བསྡུ་བྱས་ནས་དེང་དུས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཡོད་པ་བློ་བཟང་སེངྒེ་ལགས་ལ་ཕར་རྩིས་སྤྲད་རྒྱུ་བྱུང་།  ཞེས་ངོས་ཀྱིས་དེ་དུས་དེ་ལྟར་བཤད་རྒྱུ་བྱུང་།  ང་ཚོའི་ཆབ་སྲིད་གནས་སྟངས་མང་གཙོའི་ཐོག་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་ལ་ཆ་བཞག་ན་དཔུང་དང་དཔལ་འབྱོར་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཡོད། འོན་ཀྱང་མང་གཙོའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་ང་ཚོ་ཧ་ཅང་ཡར་རྒྱས་ཆེ་བ་ཕྱིན་ཡོད།  རྒྱ་ནག་ལ་གང་ཡང་མེད། གཅིག་སྡུད་བྱས་ནས་མི་གཅིག་གིས་དབང་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་འཛིན་ནས་ཡོད།   དེའི་རྒྱབ་ཏུ་དམག་མི་བྱས་ནས་དེ་ལྟར་སྡོད་ཀྱི་འདུག  ང་ཚོ་ནི་བཙན་བྱོལ་བ་ཡིན་ནའང་འདིར་སྒྲིག་འཛུགས་ཡོད་པ་འདི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་མཚུངས་ཀྱི་མང་གཙོའི་འགྲོ་སྟངས་ལྟར་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་ནས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་སྲིད་སྐྱོང་དེ་ལྟར་སླེབས་ཡོད།

ངོས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་གང་སར་ང་ཚོ་འདི་ལྟར་ཡིན།  ཞེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད། ངོས་རང་གཅིག་པུའི་ཆབ་སྲིད་ལས་ཀ་བཞག་པ་མིན། དེ་སྔ་༸གོང་ས་ལྔ་པའི་སྐབས་སུ་བཙུགས་པ་འདི་༼དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་སྲིད་དབང་།༽གཞུང་འབྲེལ་ཐོག་ནས་མཇུག་སྒྲིལ་བ་ཡིན། ཞེས་ངོས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བཤད་ཀྱི་ཡོད།   མི་མང་པོས་འདི་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད།   ཧ་ཅང་རླབས་ཆེན་རེད། ཅེས་མང་པོས་དགའ་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག   ཆོས་ཕྱོགས་ཐོག་ནས་ང་ཚོ་ཡག་ཐག་ཆོད་ཡོད། ཆབ་སྲིད་ཐོག་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ན། ང་ཚོའི་འགྲོ་སྟངས་དེ་དངོས་གནས་ཡང་དག་པའི་མང་གཙོའི་སྒང་འགྲོ་གི་ཡོད། དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས་མི་མང་ནང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་སྐོར་གོ་རྟོགས་ཕྲན་བུ་ཡོད་དགོས་པ་དང་།  ཁྱེད་རང་ཚོ་མི་མང་གིས་དོ་སྣང་ཤུགས་ཆེ་ཙམ་བྱེད་དགོས། 

དེ་སྔ་བོད་ལ་སྡེ་པ་གཞུང་གིས་ཇུས་གཏོགས་སྡེ་སྲིད་མགོ་ལེབ་ཀྱིས་བྱེད་ཀྱི་རེད། དེ་ལས་གདན་ཁྲི་འོག་གི་ཆང་དེ་ཚུར་འཁྱེར་ཤོག  ཅེས་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། དེ་ལྟར་མིན་པར་སྡེ་པ་གཞུང་གི་ཇུས་གཏོགས་རྡ་རམ་ས་ལས་བྱེད་ཀྱི་རེད་ཅེས་མ་གཡུག་པར་ཁྱེད་རང་ཚོས་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། མཁྱེན་སོང་ངམ། གནས་ཚུལ་འདྲ་མིན་ཐོས་པའི་སྐབས་སུ།  ཨོ་དེ་འདྲ་ཡིན་པ་རེད། ཅེས་རི་བོང་ཅལ་འདྲོགས་མ་བྱས་པར་བརྟག་དཔྱད་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དགོས།  ང་ཚོའི་སྤྱི་འཐུས་ཡོད་པའི་ཐོག་ནས་མི་མང་གི་བསམ་ཚུལ་གྲོས་ཚོགས་ནང་དུ་སླེབས་ཐུབ་པ་སོགས་མང་གཙོ་ཚད་ལྡན་ཡོང་ཐུབ་པ་ཞིག་དང་། བསམ་ཚུལ་དང་བསམ་འཆར་འདྲ་མིན་ཡོང་གི་རེད།   དེ་དག་རི་བོང་ཅལ་འདྲོགས་ལྟར་མིན་པར་བརྟག་དཔྱད་དངདཔྱད་བསྡུར་བྱེད་དགོས། མཁྱེན་སོང་ངམ། དེ་ཙམ་ཡིན། བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། ཐུགས་རྗེ་ཆེ།།