༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༨ རེས་གཟའ་ཟླ་བ།
༄༅། །བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ལྔ་པ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༡༨ ནས་ཚེས་ ༢༨ བར་ཉིན་གྲངས་བཅུ་གཅིག་རིང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་བསྟི་གནས་རྡ་ས་གངས་སྐྱིད་བཀའ་ཤག་ཚོམས་ཆེན་དུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཡོད།
དེ་ཉིན་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༩།༣༠ ཐོག་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་དབུས་ཚོགས་གཞོན་མཁན་པོ་བསོད་ནམས་བསྟན་འཕེལ་མཆོག་དང་། སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་གཙོས་ཕྱག་སྦྲེལ་བཀའ་བློན་རྣམ་པ། ཆོལ་གསུམ་ཆོས་ལུགས་དང་བཅས་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ། ལྷན་ཁང་ཁག་གི་དྲུང་ཆེ་རྣམ་པ། གསར་འགོད་པ་དང་ཟུར་ཉན་པ་བཅས་ཚང་འཛོམས་ཐོག་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ལྔ་པ་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་ཐོག་མར་རྟེན་འབྲེལ་གསོལ་ཇ་དང་འབྲས་སིལ་ཕུལ་རྗེས་ཚང་མ་སྐུ་བཞེངས་ཀྱིས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོའི་རྒྱལ་གླུ་བཏང་མཚམས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ཚོགས་གཙོ་སྤེན་པ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་གྲོས་ཚོགས་དབུ་འཛུགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་དོན།
སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུས་བཀའ་བློན་རྣམ་པ་དང་། དཔལ་ལྡན་ཚོགས་གཞོན་གྱིས་གཙོས་བོད་བོ་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་རྣམ་པ་ཚང་མ་ལ་དེ་རིང་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་འདུ་ལྔ་པའི་སྟེང་། སྐུ་ཁམས་བདེ་ཐང་ཐོག་ནས་འབྱོར་ཐུབ་པར་ཚོགས་གཙོ་སྦྲེལ་པོའི་ངོས་ནས་འཚམས་འདྲི་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ཕྱི་ཟླ་དགུ་པའི་གྲོས་ཚོགས་སྐབས་བཅོ་ལྔ་པའི་བོད་མི་མང་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་འདུ་བཞི་པ་ནས། ད་ལྟ་བར་དུ་གནད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས། ད་རེས་གྲོས་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་ཚོགས་གཙོས་དབུ་འཛུགས་ཐོག་ལ་གཏམ་བཤད་ཅིག་ཞུས་ན་བསམ་བྱུང་། བོད་ནང་དུ་གནད་དོན་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ་རེད། ཁ་སང་རང་གནས་ཚུལ་འབྱོར་བར་གཞིགས་ན། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣།༣།༡༣། ཉིན་རང་ལོ་ ༣༠ ལ་སོན་པའི་རྔ་པ་ཁུལ་ནས་ཡིན་པའི་དཀོན་མཆོག་དབང་མོ་ལགས་ཀྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་འདུག ད་ལྟ་བོད་མི་ ༡༠༩ ནས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་ཡོད་ཁོངས་ནས་ ༩༡ འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་ཡོད། ཁོང་རྣམ་པས་གཙོས་ཁོང་རྣམ་པའི་ནང་མི་སྤུན་མཆེད་ཚང་མའི་ཆེད་དུ་ང་ཚོས་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེ་ཞུ་སླད་མྱ་ངན་གུས་འདུད་ཞུ་ཆེད། དེ་རིང་ང་ཚོས་ལས་རིམ་ཁག་གཅིག་དང་། དེ་བཞིན་བཙན་བྱོལ་ནང་དུ་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་བའི་གནད་དོན་ཐོག་ལ་གྲོས་འཆར་གཅིག འདས་པའི་ལོ་གཅིག་ཙམ་ལྷག་གི་རིང་ལ་ང་ཚོས་བཙན་བྱོལ་རང་ནང་ལ་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་ལ་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་དཀའ་ངལ་སྐྱོན་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་ཕྱིན་པ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད། དེའི་སྐབས་ཀྱི་བཀའ་བློན་བགྲེས་པ་འཇུ་ཆེན་ཐུབ་བསྟན་མཆོག་གིས་གཙོས་ཨ་ལགས་འཇིགས་མེད་རིན་པོ་ཆེ། ཉེ་ཆར་སྐུ་ངོ་ཏ་ར་ལགས་དང་སྐུ་ངོ་བྱམས་པ་སྐལ་ལྡན་ལགས། ད་རེས་གྲོས་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པས་རྗེས་དྲན་དུ་གྲོས་འཆར་འཁྱེར་ཡོང་དགོས་པ་ཁྲི་ཟུར་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱལ་ལགས།
ལྷག་པར་ཕྱི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་ཙམ་ནས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་མཁན་རྣམས་ལ་མཆོད་འབུལ་དང་བསྔོ་སྨོན་བྱེད་མཁན། དེའི་ཕྱོགས་ལ་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་མཁན་ཚང་མ་ལ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཉེས་གཡོག་དང་ཁྲིམས་ཆད་བཏང་བ་དེ་འདྲ་བྱུང་ཡོད། ད་དུང་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བ་དང་བཙོན་ཁང་ནང་དུ་ལྷག་པ། ཁོང་རྣམ་པའི་ནང་མི་དཀའ་སྡུག་ཚད་མེད་མྱོང་བཞིན་པ་དང་། རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་ནས་མ་གྲོངས་མཁན་དེ་ཚོའི་གནས་སྟངས་ཀྱང་ཤེས་མ་ཤེས་གང་རུང་ཡོང་གི་ཡོད། ཐེངས་མང་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་དང་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བརྡ་ལན་གསལ་པོ་སྤྲད་ཡོད་ནའང་། ད་ལྟའི་བར་དུ་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་ལན་ཞིག་སྤྲོད་རྒྱུ་ཕར་གཞོག་ད་དུང་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས། བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་ཚོར་ཁ་བྲལ་བ་ཞེས་མིང་བཏགས་ནས་རྒྱུད་སྐུལ་བྱེད་བཞིན་འདུག་ཅེས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། སོ་སོས་ནོར་འཁྲུལ་བྱས་པ་དེ་ཡོ་སྲང་བྱ་རྒྱུ་ཕར་བཞག བོད་ནང་གི་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཅི་ཞིག་ལ་ཐུག་ཡོད་མེད། དེ་དག་གི་སྟེང་ལ་བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་ཐོག་ནས་རྟོག་ཞིབ་དང། འཛིན་བཞིན་པའི་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དེ་ཚོར་ནོར་བཅོས།
དེ་བཞིན་བོད་ནང་གི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱོན་ལ་ཤེས་རྟོག་ཐུབ་པའི་གནས་སྟངས་བཟོ་རྒྱུ་ལས་ལྡོག་སྟེ། ད་དུང་དམག་མི་དང་སྐོར་སྲུང་བ་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ། དམ་བསྒྲགས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྲིད་བྱུས་ཁོ་ན་བཟུང་ནས་བོད་ནང་གི་གནས་སྟངས་ཛ་དྲག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དེའི་སྐོར་འདི་ནས་བཤད་དགོས་རྒྱུ་མི་འདུག དེ་རིང་གྲོས་ཚོགས་འདིའི་ནང་དུ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེའི་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་ཆོད་གྲོས་འཆར་ཞིག་བསྣམས་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད།
དེ་རིང་གི་ཉིན་གང་བོར་དེའི་སྒང་ལ་ང་ཚོས་གྲོས་བསྡུར་བྱེད་རྒྱུ་དང་། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཐོག་ནས་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་གིས་དབུས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་བོད་དོན་སྐོར་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་པ་དང་། མི་དམངས་སྣེ་ཁྲིད་ནས་ལས་འགུལ་མང་པོ་ཞིག་སྤེལ་ཡོད། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་འདས་པའི་ལོ་གཅིག་གི་ནང་ལས་འགུལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་ཁག་གཅིག་སྤེལ་ཡོད་པ་དེ་ཚོ་བསྐྱར་ཞུ་མ་དགོས་པའི་ཐོག་ནས། དེ་ཚོ་སྤེལ་སྐབས་མི་དམངས་ཀྱི་ངོས་ནས་ཡིན་ནའང་མཉམ་ཞུགས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་གནང་སོང་། བཀའ་སྤྱི་གཉིས་ཀྱིས་ལྡི་ལིར་ལས་འགུལ་སྤེལ་བའི་སྐབས་སུ་མི་དམངས་ཀྱིས་འདོད་པ་ཁེངས་པ་གནང་གི་འདུག ཕྱིའི་མིས་མཐོང་པ་ཡིན་ནའང་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྟངས་དང་མི་དམངས་ཀྱིས་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་སྟངས་འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་ནས་ལམ་སྟོན་བྱས་པ་ནང་བཞིན་ཞི་བ་དང་འཚེ་བ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་ཡག་ཐག་ཆོད་བྱུང་སོང། ཕྱི་མི་དེ་ཚོས་ཀྱང་གུས་བརྩི་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཉེ་ཆར་སྦེལ་ཇེམ་ལ་ཆ་བཞག་ན་ཐེངས་དང་པོར་བོད་རིགས་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་ཞུགས་བྱས་ནས་བོད་མིའི་ཚོགས་པ་རང་གིས་སྣེ་ཁྲིད་ཐོག་མི་དམངས་ལྔ་སྟོང་ལྷག་འདུ་འཛོམས་བྱུང་ཡོད། གསུམ་བཅུའི་དུས་དྲན་གྱི་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཡོད་པའི་བོད་རིགས་ཚོས་ལས་འགུལ་སྤེལ་པ་རེད། ང་ཚོས་ལས་འགུལ་ག་རེ་སྤེལ་བ་ཡིན་ན་ཡང་སྤྱིར་བཏང་མིའི་ནུས་པ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ནུས་པ་གང་ཅིའི་ཐད་ནས་ང་ཚོ་ཞན་པོ་ཡིན་ནའང་། གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ནུས་པ་བཏོན་སྐབས་དེའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཞིག་འཛམ་གླིང་གང་སར་ཐེབས་ཐུབ་པ་དེ་ང་ཚོས་ངོས་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་ངོས་ནས་ཡ་ལན་ཚུལ་མཐུན་བྱེད་མ་བྱེད་དེ་ང་ཚོའི་ངོས་ནས་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་གཟིགས་ཀྱི་ཡོད། ཅེས་སོགས་དང་།
ལྷག་པར་ཚོགས་གཙོ་མཆོག་གིས་གསུང་དོན། ང་རང་ཚོའི་གནས་སྟངས་ལ་དཔག་པས་གང་ཡག་ཡག་གྲུབ་སོང་སྙམ་པ་དྲན་གྱི་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་བཀའ་ཤག་གིས་འགན་ཁྱེར་ནས་གཙོ་བོ་དཔལ་ལྡན་སྲིད་སྐྱོང་མཆོག་རེད། སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་མི་མང་གིས་འོས་འདེམས་བྱས་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་རྒྱ་ནག་གི་ཚོགས་ཆེན་ཞི་ཅིན་ཕིང་རང་གིས་འགན་ཁྱེར་བའི་ཐོག་ནས་རྒྱ་ནག་གི་ཚོགས་ཆེན་འཚོགས་སྟངས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ནའང་འདྲ། ཁོང་གིས་བཀའ་མོལ་གནང་སྟངས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ནའང་རེད། སྔར་དང་མི་འདྲ་བའི་འགྱུར་བ་ཞིག་བཏང་བ་རེད། ཚོགས་འདུ་འཚོགས་སྟངས་དང་། ཁྲིམས་འཆར་བཟོ་སྟངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འགྱུར་བ་ཞིག་བཏང་ཞིང་། སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་ལ་བལྟས་པ་ཡིན་ན་ཡང་། ཕྲན་བུ་གུ་ཡངས་བ་མེད་དམ་བསམ་པའི་བསམ་བློ་ཞིག་བསླེབས་ཀྱི་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱ་ནག་ནང་ལ་ཡིན་ན་ཡང་། རྒྱ་ནག་ཕྱེད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མང་པོ་ཞིག་གཏོང་དགོས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་སླེབ་ཀྱི་ཡོད
འོན་ཀྱང་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གནས་སྟངས་དབང་གིས་འགྱུར་བ་མི་འགྲོ་ཐབས་མེད་ཅིག་གི་གནས་སྟངས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་ནང་འགྱུར་བ་འགྲོ་བ་ཟང་ཟིང་ཞིག་གི་ངང་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་གི་རེད་དམ། ཞི་བའི་ཐོག་ནས་འགྱུར་བ་འགྲོ་མིན་རྒྱ་ནག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཚོའི་ལག་པར་ཡོད། དུས་ཚོད་ག་ཚོད་ཅིག་འགོར་མིན་སུ་གཅིག་གིས་ཞུ་ཤེས་ཀྱི་མ་རེད། ཡིན་ན་ཡང་རྒྱ་ནག་མང་གཙོར་འགྱུར་དགོས་རྒྱུ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་གསར་གཞུང་དང་། མི་འབོར་ལ་གཞིགས་པ་ཡིན་ན། རྒྱལ་ཞེན་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་སྲིད་གཞུང་ཞིག་ལ་འགྱུར་ཐུབ་པ་ཡིན་ན། (federalism) ཚང་མར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་རེད་ཅེས་རེ་བ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཞུ་གི་ཡོད།
ཅེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་རྗེས་ཚོགས་གཙོའི་ལས་ཚབ་དང་། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་བསྐོ་འཛུགས་གནང་གྲུབ་བསྟུན་སྤྱི་འཐུས་ཀརྨ་ཆོས་འཕེལ་ལགས་ཀྱིས་གཞུང་འབྲེལ་རྗེས་དྲན་དང་མྱ་ངན་གྲོས་ཆོད་ཀྱི་གྲོས་འཆར་སྒྲོགས་སྦྱང་གནང་ཡོད་པ་བཅས།
