༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༨ རེས་གཟའ་ཕུར་བུ།
༄༅། །བོད་མིའི་སྒྲིག་འཛུགས་བཀའ་ཤག་གི་བཀའ་འབྲེལ་འོག་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༧ ཉིན་ཆོས་རིག་ལས་ཁུངས་ནས་གོ་སྒྲིག་ཞུས་པའི་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་དུ་སྲིད་སྐྱོང་བློ་བཟང་སེང་གེ་མཆོག་གིས་མཆོད་འབུལ་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་བཤད་གནང་དོན། མཁན་ཟུར་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་དབུས་སྐྱབས་གནས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ། མང་གཙོའི་ཀ་བ་གསུམ་གྱི་མཛད་གཙོ་རྣམ་པ། སྲི་ཞུ་བ་རྣམ་པ། མི་མང་དང་སློབ་ཕྲུག་རྣམ་པ། ང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་གསལ་རེད། ཡིད་སྐྱོའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༤ ཉིན་བོད་ནང་གི་ཉིན་རྒྱབ་ཆུ་ཚོད་ ༣།༣༠ ཙམ་ལ་མདོ་སྨད་ཛམ་ཐང་རྫོང་བར་བ་ཡུལ་ཚོ་ནས་ཡིན་པ་རང་ལོ་ ༣༣ ལ་སོན་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་སྐལ་སྐྱིད་ལགས་དང་ཕྱི་ཚེས་ ༢༥ ཉིན་མདོ་སྨད་ཀན་ལྷོ་བླ་བྲང་བསང་ཆུ་རྫོང་དམེ་ཤུལ་ཤང་མཁར་དམར་སྡེ་བ་ནས་ཡིན་པ་རང་ལོ་ ༤༣ ལ་སོན་པའི་རྒྱལ་གཅེས་པ་ལྷ་མོ་སྐྱབས་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་མིའི་ཐོག་འཛིན་བཞིན་པའི་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལ་ཞི་རྒོལ་ཆེད་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་འདུག གནས་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༦ བོད་ཚེས་ ༡༥ ཉིན་རང་ལོ་ ༤༥ ལ་སོན་པའི་མཁན་ཆེན་ཁྲི་ཟུར་ཡིན་པ་མི་ཉག་ལྷ་སྒང་བྲག་དཀར་དགོན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཨ་ཐུབ་བམ་༼མཚན་གཞན་ལ་ཐུབ་བསྟན་སྙན་གྲགས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང༌།༽ ཁོང་གི་ཚ་མོ་རང་ལོ་ ༢༣ ལ་སོན་པའི་བཙུན་མ་ཨ་ཚེ་ལགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གཞུང་ལ་ཞི་རྒོལ་གྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་འདུག
ད་ལྟའི་ཆར་གྲོས་ཚོགས་འཚོགས་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་དུས་ཉིན་དང་པོ་ཉིན་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེའི་གྲོས་ཆོད་བཞག་ཡོད། སང་ཉིན་གྲོས་ཚོགས་ཉིན་མཐའ་མ་ཆགས་ཡོད་སྟབས། གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེའི་གཞུང་འབྲེལ་གྲོས་གཞི་གྲོས་འཆར་འདོན་གནང་རྒྱུ་རེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་གནས་ཚུལ་ཁ་ཤས་ཞུས་ན་སྙམ་བྱུང། སྔ་ལོ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ དེ་བཞིན་ལོར་ཞུ་གཏུག་གི་ལོ་དང་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེའི་ལོར་སྲུང་བརྩི་ཞུ་རྒྱུ་དང་སྦྲགས་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་གྲོས་ཚོགས་ཁག་ལ་ཞུ་གཏུག་འབུལ་མུས་ཡིན། ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་ཉེ་ཆར་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་ཐོག་ (Motion) བཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག དེའི་སྔོན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་ཐོག་གྲོས་ཆོད་འཇོག་རྒྱུའི་འབད་བརྩོན་བྱས་ཀྱང་འཇོག་ཐུབ་མེད། ད་ལན་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་གྲོས་ཚོགས་ནང ་(Motion) བཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་ཨོ་སི་ཊོ་ལི་ཡའི་ནང་ཡོད་པའི་བོད་མི་དང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་འགྲམ་དུ་བཅར་བའི་ཐོག་ནས་ (Motion) བཞག་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། གནས་ཚུལ་འདི་གསར་པ་ཞིག་རེད། དེའི་ནང་བོད་དོན་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་རེད་ཅེས་ཁ་གསལ་འཁོད་ཡོད།
དེ་བཞིན་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་གཅིག་གིས་རྒྱ་ནག་གི་སྲིད་འཛིན་གསར་པ་ཞི་ཅིན་ཕིང་ལ་ཁེ་ན་ཌའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་ནང་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་ཡོད་པ་དེ་གྲོས་མོལ་གྱི་ལམ་ནས་སེལ་རྒྱུར་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས། ཞེས་འབོད་སྐུལ་ཞུས་འདུག གཞན་ཡང་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ནང་ལའང་ཞུ་གཏུག་ཕུལ་སྐབས་མི་འབོར་ཡིན་ཡང་ཨ་རིའི་ས་ཁུལ་ཁག་ནས་བཅར་མཁན་མང་ཤོས་ཤིག་བྱུང་འདུག གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་རྣམ་པའི་ལས་ཁུངས་མང་ཆེ་བར་ཁོང་རྣམས་བཅར་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་འགྲམ་དུ་དངོས་སུ་བཅར་བ་དང་གལ་ཏེ་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མིའི་འགྲམ་དུ་བཅར་མ་ཐུབ་ནའང། ཁོང་རྣམ་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་བྱེད་སར་བཅར་ཏེ་བོད་དོན་སྐོར་ཞིབ་ཕྲ་ཞུ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཁོང་ཚོས་ཀྱང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཙམ་ཞིག་ཐོན་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
དབྱིན་ཡུལ་དང་སྦར་སིལ་དུའང་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་མང་པོ་ཞིག་གི་སར་བཅར་འདུག དེ་དང་དེ་ལྟ་བུ་བོད་མི་སྤྱི་ཡོངས་དང་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་འགན་ཡོད་པར་བརྟེན། བོད་དོན་ཞུ་གཏུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ་སོགས་མུ་མཐུད་ནས་འགྲོ་བཞིན་འདུག དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པས་ (Human Rights Watch) སྙན་ཐོ་བཏོན་པའི་ནང་གཞི་རྩའི་ང་ཚོ་ཚང་མས་མཁྱེན་གྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་གནས་ཚུལ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། གང་འདྲ་ཆགས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ཞུ་ན། བོད་ནང་གི་ཛ་དྲག་གནས་སྟངས་དང་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་དགོས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་དེ་རྒྱ་ནག་གཞུང་གི་མཁྲེགས་འཛིན་དང། གདུག་རྩུབ། མནར་གཅོད་ཅན་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དམ་བསྒྲགས་ཐོག་དཔལ་འབྱོར་དབྱེ་འབྱེད། ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག རིག་གཞུང་རྩ་མེད། ཆོས་དད་རང་དབང་སོགས་མེད་པ། རྒྱ་མི་རིགས་མང་པོ་བོད་ནང་གནས་སྤོས་བྱས་པ་སོགས་བོད་མིའི་རང་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་འཕྲོག་གི་ཡོད་སྟབས། བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཞི་རྒོལ་དང་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་ཡོད་པ་རེད། ཅེས་བཤད་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་རྣམ་པ་བཏོན་ཆེད། འགྲོ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ལྟ་ཞིབ་ཚོགས་པའི་སྙན་ཐོའི་ནང་བོད་མི་རྣམས་ཀྱི་རང་དབང་ཐོག་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ཇི་ལྟར་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་བཏོན་ཡོད།
སྙན་ཐོའི་ནང་རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་བོད་ནང་གི་བོད་མི་ཁྱིམ་ཚང་ནང་གི་ནང་མི་ཕན་ཚུལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བཀའ་མོལ་གནང་གི་ཡོད་མེད་དོགས་པ་སྐྱེས་ནས་འཕྲུལ་ཆས་བཙུགས་ཏེ་བོད་མིའི་ཐོག་དམ་བསྒྲགས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་སོགས་སྙན་ཐོའི་ནང་ཞིབ་ཕྲ་བཀོད་ཡོད། དེ་དག་ཚང་མ་ང་ཚོས་དུས་རྟག་ཏུ་བཤད་པ་དེར་དཔང་རྟགས་ཁུངས་སྐྱེལ་ལྟ་བུ་ཆགས་ཡོད། སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོན་སྟངས་ལ་གཟིགས་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་དྲང་བདེན་རྩོད་མཁན་གྱི་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ང་ཚོར་བདེན་པ་ཡོད་པ་ཁུངས་སྐྱེལ་བྱས་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ང་ཚོ་བོད་མི་ཞིག་དང་ནང་པ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྨོན་ལམ་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་རེད། བོད་ནང་ཤ་ཁྲག་གཅིག་པའི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ ༡༡༣ གྱིས་རང་ལུས་མེར་སྲེག་བཏང་བའི་ཁྲོད་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོ་ནས་ད་བར་ ༨༥ ཆགས་ཡོད། དེའི་ཁོངས་ནས་འདས་གྲོངས་སུ་གྱུར་བ་ ༩༥ ཆགས་ཡོད། ཁོང་ཚོའང་ང་ཚོ་བཞིན་ཤ་ཁྲག་གཅིག་པའི་བོད་རིགས་སྤུན་ཟླ་ཡིན་པ་དེ་ཡིད་ལ་བཞག་པའི་ཐོག་ནས་ཐུགས་སྨོན་གནང་རོགས། རྒྱལ་གཅེས་པ་ཁོང་རྣམ་པས་སོ་སོའི་གཅེས་པའི་ལུས་སྲོག་བློས་གཏོང་སྐབས་ག་རེ་གསུངས་ཡོད་ཅེ་ན། ང་ཚོ་འཛམ་གླིང་འདི་ནས་འགྲོ་གི་ཡིན། རྩ་ཆེའི་ལུས་དང་སྲོག་དེ་བློས་གཏོང་གི་ཡོད། དེ་ལྟར་གཏོང་དགོས་དོན་ནི་བོད་དང་བོད་མིའི་ཆེད་དུ་ཡིན། བོད་ང་ཚོའི་ལུང་པ་ཆགས་ཡོད། བོད་ཕྱི་ནང་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁོང་རྣམ་པའི་མངོན་འདོད་སྒྲུབ་རྒྱུར་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་གནང་རྒྱུའི་འགན་ཆེན་པོ་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་མཆོད་འབུལ་གནང་རྒྱུ་དེ་ཡང་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་པོ་རེད། བོད་ནང་དམ་བསྒྲགས་ཤུགས་ཆེ་ཡོད་ནའང་རང་ལུས་མེར་སྲེག་གཏོང་སའི་ས་གནས་དེར་བོད་མི་རྣམས་འདུ་འཛོམས་ཀྱིས་མཆོད་འབུལ་སྨོན་ལམ་གནང་གི་ཡོད། ང་ཚོས་མ་ཎི་གཅིག་གྲངས་ཀྱང་ང་ཚོ་ཚང་མར་ཕན་གྱི་ཡོད་པ་དེ་ཐུགས་ལ་འཇགས་རོགས། ཞེས་སོགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཡོད། །
