༢༠༡༡ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༧ རེས་གཟའ་ཟླ་བ།
༄༅། །འདི་གར་ཕྱི་དྲིལ་བོད་ཡིག་ཚན་པའི་གསར་འགོད་པའི་བཏང་གནས་ནང་འཁོད་དོན། ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ཟླ་ ༡ ཚེས་ ༡༦ ཉིན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ཁམས་གསུམ་འགྲོ་ཀུན་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གངས་ལྗོངས་བསྟན་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་དཔུང་དམ་པར་སྐུ་ཚེ་༸ཞབས་པད་བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་བརྟན་ཅིང་ཐུགས་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་མཐའ་དག་འབད་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་དང་བདག་ཅག་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གོང་མཐོར་སྤེལ་སླད་བཅས་ལེགས་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་བརྒྱ་དུ་མར་དམིགས་ཏེ་དགེ་ལྡན་པའི་དགོན་སྡེ་ཡོངས་ནས་བརྟན་བཞུགས་རྒྱས་པ་ཞིག་བསྟར་འབུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་ཡང་སྔ་དྲོ་ཆུ་ཚོད་ ༨།༣༠ ཐོག་༸གོང་ས་མཆོག་ཕོ་བྲང་ནས་དུང་རྒྱ་སྤོ་སྣེས་སྔོན་བསུས་ཏེ་གསུང་ཆོས་རྭ་བའི་བཞུགས་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེར་༸ཞབས་སོར་འཁོད་རྗེས་སྒྲོལ་མའི་གཟུངས་སྔགས་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཙམ་ཞིག་གསོག་སྒྲུབ་མཛད་གྲུབ་མཚམས་དེར་འདུས་མི་མང་གྲངས་ ༣༠༠༠༠ བརྒལ་བ་རྣམས་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ཡིད་བཞིན་འཁོར་ལོའི་ཚེ་དབང་བཀའ་དྲིན་མ་སྩལ་གོང་བཀའ་སློབ་སྩལ་དོན།
མི་ཚེ་སྡུག་ལས་བྱས་ནས་བསྐྱལ་ན་དགོས་པ་ཆེ་བ་མེད། ཚེ་དབང་ཞུས་ནས་སོ་སོ་མི་ཚེ་བཟང་པོ་ཞིག་སྐྱེལ་དགོས། དེ་ཡང་མི་ཚེ་བཟང་པོ་ཞེས་པ་དེ་རང་གི་འཕྲལ་སེལ་སེམས་སྐྱིད་པ་དང་བདེ་བ་དེ་ཙམ་མིན་པར། རང་ཉིད་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་གཞན་ལའང་བདེ་སྐྱིད་དང་ཕན་ཐོགས་ཡོང་རྒྱུ། མདོར་དོན་རབ་བྱུང་ན་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་རྒྱུ་དང་། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་ཕན་མ་ཐོགས་ཀྱང་གནོད་པ་བྱེེད་རྒྱུ་མེད། དེ་ལྟ་བུའི་མི་ཚེ་སྐྱེལ་གྱི་ཡིན་ན་དོན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་སོ་སོ་སེམས་སྐྱིད་པ་ཡོང་གི་རེད། ག་ཚོད་ཀྱི་སེམས་སྐྱིད་པ་བྱུང་ན། དེ་ཚོད་ཀྱིས་ལུས་བདེ་བ་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་ནི་ཚེ་སྒྲུབ་ཀྱི་མཆོག་ཡིན། ཚེ་གཟུངས་མང་པོ་ཞིག་བསགས་ཀྱང་སེམས་ནང་ཕྲག་དོག་དང་ཁོང་ཁྲོ་བཅངས་ནས་བསྡད་ན་ཚེ་གཟུངས་ཀྱི་ཚེ་རིང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་ཡིན། གཙོ་བོ་བསམ་བློ་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱིས་སེམས་བག་ཕེབས་པོ་ཞིག་དང་སྐྱིད་པོ་ཞིག་བྱུང་ན་ལུས་བདེ་བ་ཡོང་གི་རེད། དེའི་ཚོད་ཀྱིས་ཚེ་རིང་བ་ཡོང་གི་རེེད། དེའི་ཐོག་ལ་འཕྲོད་བསྟེན་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་དང། དེའི་ཐོག་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་ཚེ་ལྷའི་གཟུངས་སྔགས་གསག་གི་ཡིན་ན་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད།
རྒྱ་གར་གྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མང་པོ་ཞིག་དང་བོད་གངས་ཅན་ལྗོངས་ཀྱི་ས་དགེ་བཀའ་རྙིང་རིས་སུ་མ་ཕྱེ་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྒྲོལ་དཀར་ཡིད་བཞིན་འཁོར་ལོའི་ཐུགས་དམ་མཛད་ནས་སྐུ་ཚེ་རིང་པོ་བཞུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། ཁོར་ཡུག་ཉམས་ཆག་འགྲོ་རྒྱུའི་ཐོག་ལ་ང་ཚོ་བོད་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་རང་དོན་རང་གཅེས་བྱས་ནས་དོ་སྣང་ཆེ་ཙམ་བྱེད་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་རེད་འདུག ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་མི་མང་ཚོས་ཀྱང་དེ་དེ་བཞིན་བྱས་ཏེ་ཁོར་ཡུག་ཐོག་ལ་དོ་སྣང་ཆེ་ཙམ་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་དེ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན། རྒྱ་གར་ནང་དུའང་ཆུ་བོ་གལ་ཆེ་བ་དེ་དག་མང་པོ་ཞིག་བོད་ནས་ཡོང་གི་ཡོད། དེ་བཞིན་རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག ཝི་ཏི་ནམ། ཁམ་པུ་ཌེ་ཡ། ལའོ་སི། དེ་དག་ལའང་བོད་ནས་ཡོང་བའི་གཙང་པོའི་ཆུ་རྒྱུན་དེ་གལ་ཆེན་པོ་འདུག
རྒྱ་ནག་རང་ནང་ཆ་བཞག་ནའང་ཆུ་བོ་དེ་དག་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་རྒྱ་གར་དང་པ་ཀི་སན་སོགས་ཀྱི་ཧ་ལམ་མི་དུང་ཕྱུར་བཅུ་ཙམ་ཞིག་གི་མི་ཚེའི་ཐོག་ལ་ཧ་ཅང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། གང་ལྟར་བོད་ཀྱི་དོན་དག་དེ་ཁོར་ཡུག་གི་གནས་ཚུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཀྱང་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད། གང་ལྟར་རྒྱ་དཀར་དེ་གཉིས་མི་འབོར་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ལུང་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། དེ་གཉིས་དངོས་གནས་དམ་ཚིག་མཐུན་པ་ཞིག་བྱུང་ན། ཡུལ་གྲུ་གཉིས་ལ་ཕན་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ལའང་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་དེ་ལ་ཡང་འབྲེལ་བ་ཐད་ཀར་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན།
རྒྱ་མི་གུང་ཁྲན་གྱིས་དྲག་པོས་དབང་བསྒྱུར་བྱེད་ནས་སྡོད་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་བོད་པའི་བསམ་པ་དབང་བསྒྱུར་ཐུབ་ཀྱི་མེད། དེ་འདྲ་ཞིག་གི་གནས་སྟངས་འོག་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་གང་སར་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་གྱི་དམག་མི་བཙུགས་ཏེ་གནོན་ནས་བསྡད་དགོས་པ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཐོག་ལའང་རང་བཞིན་གྱི་དོགས་པ་དང་མི་བདེ་བ་ཞིག་ཆགས་ཡོང་གི་ཡོད། ནམ་ཞིག་བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་དེ་ཞི་འཇམ་ཡག་པོ་ཞིག་བྱུང་ན། བོད་ནང་རྒྱ་མིའི་དཔོན་པོ་འཇོག་དགོས་ཀྱི་མེད། དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་ན། རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བར་བརྒྱ་ཆ་བརྒྱ་ཐམ་པ་ཕན་ཐོགས་ཡོང་གི་རེད། དེའི་ཆ་ནས་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་དོན་དག་གཅིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། བོད་ནང་གི་གནས་ཚུལ་དངོས་གནས་ལྷིང་འཇགས་པོ་ཞིག་ཡོང་རྒྱུ་ཞེས་པ་དེ་གཙོ་བོ་རྒྱ་ནག་གུང་ཁྲན་གྱིས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་རན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་བཟུང་སྟེ་བོད་རྒྱ་གཉིས་ཀའི་བློ་འཇོག་ས་གཉིས་མོལ་ཞིག་བྱུང་ན། དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་ཐུབ་རྒྱུ་ཞིག་རེད། གཉིས་མོལ་མིན་པར་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་གནོན་པའི་བོད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐུབ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད།
འདས་པའི་ལོ་དྲུག་ཅུའི་རིང་ལ་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་མ་ཐུབ་པར་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་དྲུག་ཅུའི་རིང་ལའང་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐུབ་པ་ཡོང་རྒྱུ་མེད། ནོར་འཁྲུལ་མེད་པའི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་རན་པའི་སྲིད་བྱུས་ཤིག་བཟུང་ན། ཕྱོགས་ཚང་མ་མི་ཡིན་སྟབས་བསམ་བློ་གཏོང་གི་རེད། ང་ཚོ་བོད་པའི་ངོས་ནས་ཀྱང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ང་ཚོར་རང་བཙན་དགོས་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་མེད། ང་ཚོས་གཉིས་མོལ་ཐོག་ནསདཀའ་ངལ་སེལ་རྒྱུ་ཤོད་དགོས་དོན་ནི། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ངོས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་དུ་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་གི་དཀའ་ངལ་ཚང་མ་གྲོས་མོལ་དང་གཉིས་མོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སེལ་དགོས་ངོས་ཀྱིས་གྲོགས་པོ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཁ་བཀྱག་ནས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། མི་ལ་གྲོས་མོལ་དང་གཉིས་མོས་ཐོག་ནས་དཀའ་ངལ་སེལ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ཤོད་བཞིན་པར་ང་ཚོ་བོད་པའི་དཀའ་ངལ་དེ་ཕྱོགས་གཅིག་གིས་འདོད་དབང་བྱས་ནས་དཀའ་ངལ་སེལ་དགོས་པ་རེད་ཅེས་ན་བྱབ་མི་འདུག གཉིས་ནས་ངོས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོར་རྟག་པར་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོར་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་དགོས་ཀྱི་འདུག རྒྱ་གར་ནང་ནས་བོད་པ་མང་པོ་ཞིག་ཨ་རི་དང་ཁེ་ཎ་ཌ། ཡུ་རོབ་སོགས་ལ་འགྲོ་གི་ཡོད། མདོར་ན་ལྐོག་ཏུ་དངུལ་སྤྲད་ནས་ཁྲིམས་འགལ་བྱས་ནས་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་བྱས་ནས་འགྲོ་མཁན་དེ་དག་ནུབ་ཕྱོགས་ལུང་པར་ཆོས་དོན་གཉེར་བྱེད་བར་འགྲོ་གི་མེད། ཨ་སྒོར་དོན་གཉེར་བྱེད་བ་འགྲོ་གི་ཡོད་། དེས་རྟགས་ག་རེ་བསྟན་པ་རེད་ཅེ་ན། བོད་པ་ཚོར་དངུལ་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་བསྟན་པ་རེེད། དེར་བརྟེན་དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་ང་ཚོ་བོད་པ་ཚོར་དགོས་ཀྱི་ཡོད། དངོས་པོ་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྟོབས་ཆེན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྲུང་ཧ་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ང་ཚོ་བསྡད་ན་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་ང་ཚོར་ཁེ་ཕན་ཡོང་སྲིད་པ་ཡིན།
དེ་ཡང་ང་ཚོས་སྔོན་ལ་གོ་སྐབས་ཤིག་ལ་བཞག་ན་འགྲིག་གི་འདུག ང་ཚོར་གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་ངོམ་ཆོག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གཅིག་དང་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་ང་ཚོ་བོད་པས་བདག་པོ་ཆ་ཚང་བརྒྱབ་ཐུབ་པ་ཞིག་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་བོད་པ་རང་གིས་འགན་མང་ཙམ་ལེན་ནས་ལྟ་ཐུབ་པ་བྱུང་ན། རང་སྐྱོང་མིང་དོན་མཚུངས་པ་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་དེ་དག་བསྒྲུབ་ཐུབ་ཀྱི་རེད། དེར་བརྟེན་ང་ཚོ་ད་ལྟ་དབུ་མའི་ལམ་བརྗོད་རྒྱུ་རྒྱུ་མཚན་དང་གནད་འགག་དེར་ཐུག་ཡོད། འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་ཆ་བཞག་ནའང་གཙོ་ཆེ་ཤོས་རྒྱ་གར་གཞུང་དང་དེ་བཞིན་ཨ་རི། ཡུ་རོབ་གྲོས་ཚོགས་བཅས་དེ་དག་གིས་ང་ཚོར་རྒྱབ་སྐྱོེར་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་རང་རྒྱལ་གཞན་ཕམ་མིན་པར་གཉིས་ཕན་དབུ་མའི་ལམ་ཞེས་པ་དེར་འཛམ་གླིང་ཚང་མས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ལྷག་པར་རྒྱ་རིགས་ཤེས་ཡོན་ཅན་ནང་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་གཙང་མ་བྱེད་ཀྱི་འདུག
ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ནས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ཡོད། བོད་མི་རྣམས་འུ་ཐུག་སྟེ། སྐད་འབོད་བྱས་པའི་རྗེས་ལ་རྒྱ་རིགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཐོག་ལ་དོ་སྣང་གསར་པ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་དྲག་གནོན་བྱས་ནས་འགྲོ་གི་ཡོད། རྒྱ་ནག་གི་ཤེས་ཡོན་ཅན་ནང་དུང་དོ་སྣང་གསར་པ་ཞིག་བསླེེབས་ཏེ། དེ་དག་གིས་འདས་པའི་ལོ་གཉིས་ནས་བོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་རྒྱ་ཡིག་མཁས་པའི་རྩོམ་ཡིག་བྲིས་པ་སྟེ། ང་ཚོས་ཤེས་པར་ཆིག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་ཞིག་འདུག དེའི་ནང་ལ་ཚང་མས་ང་ཚོས་གཉིས་ཕན་དབུ་མའི་ལམ་བརྗོད་པ་དེར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་འདུག རྒྱ་ནག་གཞུང་གིས་ད་ལྟ་འཛིན་བཞིན་པའི་སྲིད་བྱུས་དེར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེས་བདེན་པའི་མཐའ་གཅིག་གསལ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། གང་ལྟར་ད་ལྟའི་དཀའ་ངལ་དེ་སེལ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། དེར་དྲག་གནོན་བྱས་ནས་སྡོད་པ་དེ་ནམ་རིང་སྒྲུང་གི་འཁྱོལ་ཐབས་མེད། དེ་སེལ་དགོས་ན་བོད་མི་ས་ཡ་དྲུག་གི་ཐོབ་ཐང་དང་འདོད་པར་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་ཞིག་རེད། བོད་པར་བློ་འཇོག་ས་ཡོད་པ་ཞིག་དང་རྒྱ་ནག་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནས་ཁ་བྲལ་དུ་འགྲོ་མི་དགོས་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ལ་ང་ཚོའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐུབ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཏན་ཏན་ཡོད།
གལ་ཆེ་ཤོས་གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་རྒྱ་རིགས་ཤེས་ཡོན་ཅན་ནང་ནས་དེ་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཤོད་ཀྱི་འདུག ཡང་རྒྱ་རིགས་ཁ་ཤས་ནང་བོད་རང་བཙན་དགོས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་མཁན་ཡང་ཡོང་གི་འདུག ང་ཚོ་བཙན་བྱོལ་དུ་སླེབས་ནས་བཟུང་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད།
རྒྱ་མི་གུང་ཁྲན་གྱིས་ང་ཚོར་སྤྱི་ཚོགས་རྙིང་པ་རོ་ལངས་རྒྱག་རྒྱུ་དང་ལོག་སྤྱོད་ཉུང་ཤས་ཤིག་གིས་ཁེ་ཕན་གྱི་ཐོག་ནས་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད་ཅེས་ཤོད་བཞིན་པ་དེར་འཕྲལ་སེལ་ལན་རྒྱག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་བྱུང་ཡོད། ང་ཚོས་མང་གཙོ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་དང་བསམ་པ་རྣམ་དག་གིས་མང་གཙོའི་ལམ་དུ་འགྲོ་གི་ཡོད་པ་རེད། མཐའ་ན་ང་ཚོ་བོད་དུ་ཡོད་སྐབས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ལོ་མཇུག་ནས་ངོས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་འགན་བླངས་པ་རེད། སྐབས་དེར་ངོས་རང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ཡིན། ༡༩༥༢ ལོར་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ་གང་ལྟར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་རྒྱུའི་བསམ་བློ་དེ་དུས་ནས་ཡོད། དེ་ནས་བྱས་ཏེ་ལས་ཀ་འགོ་བཙུགས་ཀྱང་ནུས་པ་ཐོན་པའི་བསྒྱུར་བཅོས་འགྲོ་ཐུབ་ཐབས་མི་འདུག གང་ལ་ཞེ་ན། ལྷ་སར་ཡོད་པའི་ཏང་ཧུའུ་ཡི་འགོ་ཁྲིད་དེ་དག་གིས་རྒྱ་ནག་ནང་བཅོས་བསྒྱུར་བཏང་བ་ལྟར་བོད་ལ་གཏོང་འདོད་ཡོད་པ་མ་གཏོགས། བོད་པ་རང་ལ་རན་པ་ཞིག་མེད་ཁར་བོད་པས་བཅོས་བསྒྱུར་གྱི་ལས་ཀ་འགོ་བཙུགས་ན། སྣང་བ་འགྲོ་གི་མི་འདུག དེ་ལྟར་བྱས་ནས་ལག་ལེན་སྐྱེལ་རྒྱུ་མ་བྱུང་བ་རེད། མཐའ་མ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་གར་དུ་བསླེབས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་བ་ཆགས་པ་རེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོ་འཇུག་དང་ ༦༠ པའི་ལོ་འགོ་ནས་ང་ཚོས་མང་གཙོའི་འགྲོ་སྟངས་སྐོར་ལ་སྤྱི་འཐུས་འཛུགས་རྒྱུ་སོགས་ཀྱི་ལས་ལ་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། དུས་དེ་ནས་བཟུང་མང་གཙོ་ཅན་དུ་བསྒྱུར་རྒྱུའི་ལས་ཀ་ང་ཚོས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཐོག་ནས་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། དེ་སྔ་ཡིན་ན་ངོས་ཀྱིས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་བསྐོ་གཞག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོ་ནས་བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་མང་གཙོའི་ལམ་ནས་འོས་འདེམས་བྱས་ཏེ་བསྐོ་གཞག་བྱེད་རྒྱུ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེས་དངོས་གནས་ང་ཚོ་མང་གཙོའི་ཚད་དེ་གང་ཙམ་ཞིག་བསླེབས་ཡོད་པ་རེད། ངོས་ཀྱིས་ནམ་རྒྱུན་ཤོད་བཞིན་ཡོད། ༸གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་སྐབས་ནས་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཅེས་པའི་ལམ་ལུགས་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལོ་ནས་རྫོགས་པ་རེད་ཅེས་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། དེ་རྫོགས་རྒྱུ་དེ་དབང་ཡོད་ཀྱིས་རྫོགས་པ་ཞིག་མིན་པར་དང་དུ་བླངས་ནས་རྫོགས་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ལ་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ། དང་དུ་བླངས་ཏེ་གང་ལྟར་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་རིན་བྱོན་གྱིས་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཅེས་པ་དེ་མཇུག་རྫོགས་ཟིན་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཞིག་གི་འོག་ནས་ངོས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དེ་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་ཐོག་ཏུ་བསྡད་ཡོད། དེ་ནས་ད་དུང་ལོ་བཅུ་ཙམ་ཞིག་ཕྱིན་ཟིན་པ་རེད། ད་དུང་ཡང་བསྒྱུར་བ་འགྲོ་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། ང་ཚོའི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ད་དུང་ཡང་འགན་དབང་གི་དམིགས་བསལ་བཀོད་པ་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་རྒྱུའི་མཚམས་ལ་བསླེབས་འདུག ཅེས་བར་སྐབས་ནས་རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེ་རྒན་ཆ་ཚང་སྟེང་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ངོས་ཀྱིས་ཤོད་བཞིན་ཡོད། དེ་བཤད་པའི་རྗེས་རྒྱ་གར་ནང་ལ་ཡིན་ཡང་གདན་ས་དང་གཞིས་ཆགས། ཚོགས་པ་སྐྱིད་སྡུག་ཁག་མང་པོ་ཞིག་དྲོང་སྒོ་ལངས་པ་ལྟ་བུ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་བ་རིན་པ་ཆེས་འགན་མ་བླང་ན་འགྲིག་གི་མི་འདུག་ཅེས་སྙན་ཞུ་རིམ་པ་མང་པོ་ཞིག་འབྱོར་བྱུང་། སྤྱི་འཐུས་ནས་སྙན་ཞུ་འབྱོར་བྱུང་། ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་ལ་ངོས་ཀྱིས་གནས་ཚུལ་ཁག་ཁ་ཤས་ཤིག་གོ་རྒྱུ་ལ། བོད་ནང་ནས་ཏོག་ཙམ་ཞིག་སེམས་འཚབ་བྱེད་ཀྱི་འདུག་ཅེས་གོ་བྱུང་། དེ་ཡང་འགན་ལྗིད་པ་ཡིན་པར་བརྟེན་དེ་རིང་འདིར་སེེར་སྐྱ་མི་མང་ཁྲི་ཚོ་ལྷག་ཙམ་ཡོད་པའི་སར་ངོས་ཀྱིས་གསལ་བཤད་བྱས་ན་བསམ་པ་ལྟ་བུ་བྱུང་།
གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ང་ཚོ་མང་གཙོ་ཐོག་ལ་འགྲོ་དོན་དེ་ང་ཚོ་མི་རིགས་ཁེ་ཕན་རེད། དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་ནང་ལ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་དང་ང་ཚོ་མི་གྲལ་དུ་ཚུད་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་ཡོད། ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ང་ཚོའི་ལུགས་སྲོལ་གཅིག་པུ་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ཕན་གྱི་མེད་ལ་འགྲིག་གིས་ཀྱང་མེད། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ངོས་རང་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་ཞེས་པ་དེ་ཕྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནས་ཡིན་ལ་ད་ཆ་ད་དུང་ངོས་ཀྱིས་སྲིད་འཛིན་གྱི་མིང་འཛིན་ལྟ་བུ་བྱས་ནས་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་དེ་འདྲ་ལ་མིང་རྟགས་འགོད་རྒྱུའི་མཚོན་དེ་འདྲའི་ལས་འགན་ཞིག་ད་ལྟ་ཆགས་ཡོད་པ་དེ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག་ཅེས་ངོས་ཀྱིས་བརྗོད་རྒྱུའི་བསམ་ཚུལ་དེ་རེད། ཡང་ངོས་ཀྱིས་རྒན་ཡོལ་ཟེར་རྒྱུ་དེ་ངོས་རང་བོད་སྤྱི་པའི་དོན་དག་ལ་རེ་བ་བྲལ་ཏེ་སེམས་ཤུགས་ཆག་པ་ལྟ་བུ་དང་། བོད་བསྟན་སྲིད་དོན་དག་ངོས་ཀྱིས་བློས་གཏོང་བྱས་པ་དེ་འདྲ་རྩ་བ་ནས་མིན་པས་ཁྱེད་རང་བློ་བདེ་པོ་བྱེད། གངས་ཅན་པ་སྤྱི་བོ་ནམ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ལ་བོད་སྤྱི་པའི་འགན་ཁུར་མ་འཆི་བར་དུ་ཡོད་ཡོད་པ་རེད། ངོས་ཀྱང་གངས་ཅན་ཞིག་ཡིན་སྟབས་བོད་སྤྱི་པའི་འགན་ཁུར་ལོས་ཡོད། ལྷག་པར་ངོས་ལ་གཞིས་བྱེས་བོད་མི་བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་མེད་ནའང་དགུ་བཅུ་གོ་གྲངས་ཤིག་གིས་ཡིད་ཆེས་བློ་འགེལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བོད་ནང་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་མང་པོ་ཞིག་ལ་ཆོས་དད་ཡོད་རུང་མེད་རུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཞེན་ཁོག་བྱས་ཏེ་ངོས་ལ་དགའ་པོ་དང་མོས་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག དེེར་བརྟེན་ཇི་སྲིད་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ངོས་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་རེ་བ་གཏོད་ནས་ཡོད་པ་དེ་གནས་པའི་རིང་ལ་རྒྱུ་འབྲས་ལ་དང་ཡ་རབས་ཀྱི་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན་ནའང་། ངོས་ཀྱིས་བོད་བསྟན་སྲིད་དོན་དུ་བསམ་བློའི་ཐོག་ནས་འགན་ལེན་གྱི་རེད་ལ་གནས་ཚུལ་གལ་ཆེ་བ་དེ་དག་ལ་ངོས་ཀྱིས་བསམ་བློ་གཏོང་གི་རེད། སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་འགྲོ་སྟངས་ཆ་ནས་ངོས་རང་དེར་ཐེ་བྱུས་ཡོད་པ་དེར་བསྒྱུར་བཅོས་གཏོང་དགོས་ཀྱི་འདུག ཅེས་ཤོད་རྒྱུ་དེ་རེད། ཞིབ་ཕྲའི་གནས་ཚུལ་གསལ་པོ་ཞིག་ཕལ་ཆེར་ཕྱིི་ཟླ་ ༣ ནང་གྲོས་ཚོགས་ཚོགས་ཀྱི་རེད། དེའི་སྐབས་ལ་ངོས་ཀྱིས་ཡིག་ཐོག་ནས་གསལ་པོ་བྱས་ཏེ་ཞུ་རྩིས་ཡོད། འདི་དེ་རིང་རྒྱ་ཆེ་མང་ཚོགས་མང་པོ་ཞིག་འཛོམས་པའི་སྐབས་འདིར་ངོས་ཀྱིས་གསལ་པོ་བྱས་ནས་ཞུ་ན་སྙམ་བྱུང་། གཙོ་ཆེ་བ་བོད་ནས་ཡོང་བའི་ཁྱེད་རང་ཚོ་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་དུམ་བུ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་དེ་དག་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་དོན་གྱི་བདག་པོ་ཡིན་ཞེས་ངོས་ཀྱིས་རྟག་པར་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོ་འདི་གར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ཉུང་ཤས་ཤིག་ཡིན། ལྷག་པར་དུས་ད་ལྟ་བར་དུ་འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་ལ་བོད་དོན་མ་ཡལ་བར་གནས་པ་དེ་གཙོ་ཆེ་ཤོས་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གི་སྙིང་སྟོབས་དང་ལྷག་བསམ་རྣམས་རང་ཚུགས་ཟིན་ནས་བསྡད་སྟབས། འཛམ་གླིང་འདིའི་སྟེང་ལ་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ད་ལྟ་ཡིན་ཡང་གནས་ཡོད། མ་འོངས་པར་ཡིན་ཡང་བོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཞིག་ཡོང་དང་མི་ཡོང་ཞེས་པ་དེ་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་རྣམས་ལ་རག་ལུས་ཡོད་པས་ཁྱེད་རང་ཚོ་དོན་གྱི་བདག་པོ་ཆགས་ཡོད།
དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལ་ཆ་བཞག་ནའང་ཁྱེད་རང་ཚོའི་སྲོག་ཀྱང་རང་ཉིད་ལ་དབང་མེད་པ་ལྟ་བུ་བྱས་ཕྲན་བུའི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཡག་ཉེས་དང་མི་འགྲིག་པ་བྱུང་ན། ལམ་སེང་ཁ་བྲལ་པ་དང་གསར་བརྗེའི་གྱེན་ལོག་པ་རེད་ཅེས་བཤད་དེ་བཙན་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་དང་། ཉེས་རྡུང་ཚད་མེད་བཏང་སྟེ་འདས་གྲོངས་སུ་འགྲོ་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། ང་ཚོ་འདི་གར་བཙན་བྱོལ་བ་དང་ཡུལ་གྱར་བ་རེད་ཀྱང་རང་དབང་ལུུང་པའི་ནང་ཡོད་པ་རེད། གནས་ཚུལ་དེའི་ཆ་ནས་རྩིས་ནའང་གཞིས་ལུས་རྒྱ་ཆེའི་མི་མང་གིས་དཀའ་ངལ་དེ་འདྲ་ཞིག་མྱངས་དང་མྱོང་བཞིན་པ་རེད། དེར་བརྟེན་ཁྱེད་རང་ཚོ་དེ་དག་དོན་གྱི་བདག་པོ་རེད། བོད་ཀྱི་དོན་གྱི་བདག་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཁྱེད་རང་ཚོ་བསླེབས་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་རང་ཚོ་བོད་ནས་གསར་དུ་འབྱོར་བ་རྣམས་ལ་སྐད་ཆ་ལྐོག་ཏུ་ཤོད་རྒྱུ་དེ་འདྲ་གང་ཡང་མེད། བོད་རྒྱ་མི་རིགས་སུ་ཞིག་ཐུག་ཀྱང་སྐད་ཆ་དེ་རང་ཤོད་ཀྱི་ཡོད། དེ་ཁྱེད་རང་བློ་བདེ་བ་ཟེར་ན་མི་འདུག་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་ཞིག་རྟོགས་རྒྱུ་ཆེད་དུ་ཡིན། ངོས་ཀྱིས་ད་ལྟ་ལས་འགུལ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་དེ་མང་གཙོ་དངོས་གནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་བྱུུང་ན་བསམ་པའི་བསམ་ཚུལ་དེ་ཡིན། དེ་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། འདས་པའི་ལོ་བཅུ་གྲངས་དེའི་རིང་ངོས་ཕྱེད་རྒན་ཡོལ་བྱས་ཏེ་བསྡད་ཡོད། དེ་སྔ་ཧ་ལམ་བཀའ་བློན་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་བདུན་ཕྲག་རེ་རེའི་ནང་ཚོགས་ཏེ་གོ་བསྡུར་བྱས་ཏེ་གཏན་འབེབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། བཀའ་བློན་ཁྲི་པ་འོས་འདེམས་བྱུང་བའི་རྗེས་ལ་ང་ཚོ་བཀའ་ཤག་ལྷན་རྒྱས་མཉམ་དུ་ཚོགས་རྒྱུ་དེ་མཚམས་མཚམས་མ་གཏོགས་ཚོགས་དགོས་ཀྱི་མེད། བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་འགན་ཆ་ཚང་བླངས་དང་དེ་བཞིན་བཀའ་བློན་ལྷན་ཚོགས་ནས་འགན་བླངས་ཏེ་འགྲོ་གི་ཡོད། དེ་ལྟར་བྱས་ནས་འདས་པའི་ལོ་བཅུའི་ནང་འཐུས་ཤོར་གང་ཡང་ཕྱིན་མེད། ད་ལྟ་ངོས་ཀྱིས་ཡིག་ཆའི་འགྲོ་སྟངས་ཐོག་ལ་རྒན་ཡོལ་ཆ་ཚང་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཡང་འཐུས་ཤོར་འགྲོ་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད། དེའི་ཐོག་སེམས་གཡང་ཁ་རྩ་བ་ནས་བྱེད་དགོས་ཀྱི་མེད། ཅེས་བཀའ་སློབ་སྩལ།
དེ་རྗེས་བཀའ་ཆོས་འཕྲོ་སྐྱོང་རྣམས་ཡོངས་སུ་ལེགས་གྲུབ་ཟིན་མཚམས་སྒྲོལ་དཀར་ཡིད་བཞིན་འཁོར་ལོའི་ཚེ་དབང་སྩལ། དེ་ནས་མགོན་པོ་གང་ཉིད་མཆོག་ལ་བརྟན་བཞུགས་བསྟར་འབུལ་ཞུ་རྒྱུའི་ཐོག་མར་ཤར་པ་ཆོས་རྗེ་མཆོག་དང་དགའ་ལྡན་ཁྲི་པ་མཆོག་ དེ་བཞིན་བྱང་རྩེ་ཆོས་རྗེས་བཅས་ཀྱིས་རིམ་བཞིན་མལ་རྟེན་དོད་འདེགས་འབུལ་ཞུས་ཡོད། དེ་རྗེས་གསོལ་འདེབས་མལ་དང་རྒྱལ་བའི་ཞབས་བརྟན་གསུང་མུར་འབུལ་དངོས་བཀྲིས་རྫས་བརྒྱད་སོགས་འདེགས་འབུལ་ཞུས་གྲུབ་མཚམས་ཆོ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་ཚོགས་པའི་འགན་ཁུར་དང་སེར་བྱེས་དགེ་བཤེས་ཕུར་བུ་བསམ་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་དང་བརྟན་བཞུགས་ལ་འབུལ་དངོས་བྱུང་སོང་གིས་རྩིས་ཁྲ་ཁག་སྙན་སྒྲོན་ཞུས་རྗེས་གསུང་ཆོས་སབྱིན་བདག་གནང་མཁན་དང་གསུང་བསྒྱུར་བ་རྣམས་ལ་མཇལ་ཁ་སྩལ། མཐར་ཀ་ཁྲི་སྒྲོགས་ཏེ་བརྟན་བཞུགས་དང་ཉིན་ལྔའི་ཆོས་འབྲེལ་ལེགས་པར་གྲུབ་ཡོད་པ་བཅས་སོ།
