༄༅། །དེ་རིང་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ནི་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་བསྐྱངས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༦ འཁོར་བའི་རྟེན་འབྱུང་དགྱེས་སྟོན་མཛད་སྒོར་ཕེབས་ཞུགས་གནང་བའི་སྐྱབས་གནས་དགེ་འདུན་སྡེ་རྣམས་དང་། རང་གཞུང་ཆེས་མཐོའི་ཁྲིམས་ཞིབ་ཁང་གི་དཔལ་ལྡན་ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ཆེན་མོས་དབུས་ ཁྲིམས་ཞིབ་པ་ལས་ཟུར་རྣམ་པ། དཔལ་ལྡན་བཀའ་བློན་ཁྲི་པས་དབུས་བཀའ་བློན་ལས་ཟུར་རྣམ་པ། རང་དབང་ལྡན་པའི་འགན་འཛིན་རྣམ་པ། དྲུང་ཆེ་ཆུང་གིས་དབུས་གཞུང་ཞབས་ཆེ་ཕྲ་རྣམ་པ། ས་གནས་འཐུས་མི་ཚོགས་འདུའི་ཚོགས་མི་རྣམ་པ། རྡ་ས་ས་གནས་འགོ་འཛིན། ས་གནས་རང་བདེན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཚོགས་མི་རྣམ་པ། འཕགས་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དང་། འཕགས་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམ་པ། རྒྱ་ཆེའི་མང་ཚོགས་དང་། སློབ་ཕྲུག་བཅས་པར་ཕྲན་གྱིས་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཚབ་ཞུས་ཏེ་དགའ་སེམས་འཁོལ་བའི་ངང་འཚམས་འདྲིའི་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
དེ་རིང་ནི་དུས་ཆེན་གསུམ་འཛོམས་དགའ་སྐྱིད་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་རྒྱལ་ཀུན་སྙིང་རྗེའི་རང་གཟུགས་འཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོའི་རྣམ་རོལ་༸གོང་ས་ལྷ་མིའི་རྣམ་འདྲེན་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ལ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་འཇིག་རྟེན་དེད་དཔོན་ཆེན་པོར་མངའ་གསོལ་འཛམ་གླིང་ནང་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ནོ་སྦེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་འབུལ་བཞེས་བསྐྱངས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༦ འཁོར་བའི་དུས་ཚིགས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ལ་སོང་གཞིས་བྱེས་བོད་མིའི་ངོ་ཚབ་མཚོན་པའི་བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་གང་གི་མཚན་སྙན་མཛད་འཕྲིན་ལ་གུས་བཀུར་ཆེ་བསྟོད་དང་འབྲེལ་མཁའ་མཉམ་སྐྱེ་འགྲོ་སྤྱི་དང་། ཁྱད་པར་གང་གི་སྐྱོང་ཡུལ་བོད་འབངས་ཉམ་ཐག་རྣམས་ཀྱི་འཕྲལ་ཡུན་ཕན་བདེའི་གཞི་རྩར་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་ཡུན་དུ་བརྟན་ཅིང་། ཆོས་སྲིད་མཛད་འཕྲིན་དབྱར་གྱི་ཆུ་གཏེར་བཞིན་གོང་ནས་གོང་འཕེལ་ཡོང་བའི་མཆོག་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོར་གསོལ་བ་ཕུར་ཚུགས་སུ་འདེབས་རྒྱུ་ཡིན།
ཚང་མའི་མཁྱེན་གསལ་ལྟར། བོད་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་ངན་སེམས་ཁོག་བཅངས་ཀྱིས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་བཙན་གནོན་དཔུང་འཇུག་བྱེད་སྒོ་བཙུགས་རྗེས་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གནས་བབ་ཛ་དྲག་ཉེན་ཆེར་གྱུར་བའི་མཐར་བོད་ཆོལ་གསུམ་ས་ཁུལ་ཡོངས་རྫོགས་དྲག་པོས་བཙན་ཤུགས་ཀྱིས་མ་བདག་བདག་བཟུང་བྱས་རྐྱེན་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་སྐུ་འཁོར་རྣམས་གནའ་འབྲེལ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྲིད་དོན་སྐྱབས་བཅོལ་ལ་མ་ཕེབས་མཐུ་མེད་བྱུང་བའི་གནས་སྐབས་སུའང་བོད་ལྗོངས་རང་དབང་སླར་གསོའི་ལས་ཐབས་གཙོ་བོར་བོད་གཞུང་རང་དབང་མང་གཙོ་ཅན་དུ་བཀོད་སྒྲིག་མཛད་ཐབས་རིམ་གནང་ཐོག ཡང་སྒོས་བོད་མིའི་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་ཆེད་ཆོས་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་བཞི་དང་། གཡུང་དྲུང་བོན་བཅས་ཀྱི་ཆོས་སྒར་ཁག་དང་། བོད་མི་འདུ་གནས་གཞིས་བཟོ་ཁག ཤེས་ཡོན་སློབ་གྲྭ་ཁག་བཅས་རིམ་བཙུགས་གནང་བ་སོགས་བོད་དོན་བདེན་པའི་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་ལས་ཐབས་གང་ཅིར་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱི་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་འབའ་ཞིག་ཐོག་ཐུགས་བརྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བ་དང་།
དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་ནད་མུག་འཐབ་འཁྲུག་ཞི་ཞིང་། འགྲོ་རྣམས་ཆོས་འབྱོར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་ཐུབ་ཐབས་སུ་སྐུ་ངལ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷུར་བཞེས་ཀྱིས་ཤར་ནུབ་རྒྱལ་ཁབ་ཕལ་མོ་ཆེར་ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཞབས་ཀྱི་པད་མོ་རྣམ་པར་བཀོད་དེ་ནང་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལྟ་བ་རྟེན་འབྱུང་དང་། སྤྱོད་པ་འཚེ་བ་མེད་ཅིང་། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ། རང་ལས་གཞན་གཅེས་སོགས་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་བཟང་པོའི་སྤྱོད་ཚུལ་རྣམས་ལེགས་འདོམས་མཛད་པར་བརྟེན་འཛམ་གླིང་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ཐོག་ཐུགས་ཁུར་མཛད་ཕྱོགས་ལའང་ཡིད་དབང་ཕྲོགས་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་འཛམ་གླིང་ནང་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ནོ་སྦེྦལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་དང་། གཞན་ཡང་གཟེངས་རྟགས་འདྲ་མིན་སྣེ་མང་འབུལ་བཞེས་རིམ་བསྟུད་གནང་ཡོད་ཅིང་། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་༸གོང་ས་མཆོག་གི་མཚན་སྙན་མཛད་འཕྲིན་ཡངས་པའི་འཛིན་མའི་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་བདལ་དུ་སོང་བའི་ཉེར་ལེན་གྱིས་འཛམ་གླིང་མང་ཚོགས་ནས་བོད་དོན་བདེན་པའི་གནས་ལུགས་རྣམས་གོ་རྟོགས་གོང་འཕེལ་དུ་གྱུར་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་མང་དག་གི་གྲོས་ཚོགས་ནང་བོད་དོན་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གྲོས་ཆོད་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞག་ཡོད་པ་དང་། ཉེ་ཆར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༨། ༡༩ སོ་སོར་དབྱིན་ཇིའི་སི་ཁོ་ཊི་ལེན་ཌིའི་རྒྱལ་ས་ཨི་ཌིང་སྦག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་འདྲ་མིན་གྱི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མི་དང་། གལ་ཆེའི་གནད་ཡོད་མི་སྣ་གྲངས་ ༡༣༠ ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་འཐུས་མིའི་བོད་དོན་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་བཞི་པ་བསྐོང་ཚོགས་སྐབས་སུ་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བོད་རྒྱའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་སྐོར་འཚེ་མེད་ཞི་བའི་ལྟ་བར་གཞི་རྩར་བཟུང་སྟེ་དབུ་མའི་ལམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་གྲོས་འཆར་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཡོངས་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད། ༸གོང་ས་ཆེན་པོའི་མཚན་སྙན་མཛད་འཕྲིན་གཟུ་གནས་འཛམ་གླིང་མང་ཚོགས་ནས་ཤེས་རྟོགས་རྒྱ་ཁྱབ་ཅི་ཆེ་བྱུང་བའི་མངོན་རྟགས་གསར་ཤོས་ནི། སྔོན་དུ་ཕྱི་ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣ ཉིན་དབྱིན་ཇིའི་སྦི་སྦི་སི་བརྙན་འཕྲིན་རྒྱང་བསྲིང་ཁང་ནས་འཛམ་གླིང་དབུ་ཁྲིད་རྩེ་ཕུད་སུ་ཡིན་ཉམས་ཞིབ་གནང་བར་བོད་མིའི་བླ་ན་མེད་པའི་དབུ་ཁྲིད་༸སྐྱབས་མགོན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཆོག་མཚན་རིམ་གསུམ་པར་ཐོན་པ་བཞིན་འདི་ཐོག་ནས་༸གོང་ས་ཆེན་པོར་མཚན་མཐོང་གུས་བཀུར་གདེང་འཇོག་ཇི་ཡོད་གསལ་མངོན་ལ་རང་ཅག་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཀྱང་༸གོང་ས་ཆེན་པོའི་མཛད་འཕྲིན་ལ་ཡིད་སྨོན་གུས་བརྩི་ཞུ་བ་དང་སྦྲགས་༸གོང་ས་ཆེན་པོས་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་ཕེབས་པ་རྣམས་ཅི་གསུང་བཀའ་བསྒྲུབ་ཞུ་རྒྱུར་འབད་འབུངས་ཞུ་དགོས།
དེ་བཞིན་འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ ལོར་དབུ་བརྙེས་སྐབས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་གྲངས་ ༥༠ ཡོད་ཀྱང་། དེ་རྗེས་རང་དབང་རང་བཙན་རྒྱལ་ཁབ་གསར་དུ་ཆགས་པ་སོགས་དེང་སྐབས་ཚོགས་མི་རྒྱལ་ཁབ་གྲངས་ ༡༩༠ སྐོར་ལ་འཕེལ་རྒྱས་སོང་བ་མ་ཟད། ལོ་ལྟར་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ཉིན་ཡོངས་ཁྱབ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཉིན་མོར་བརྩི་སྲུང་གནང་མུས་ལྟར་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉིན་མོ་ཞིག་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་གནད་དོན་ཐད་འཛམ་གླིང་ནང་གི་དཀའ་རྙོག་ནང་ནས་རྙིང་གྲས་ཤིག་ཡིན་རུང་ད་ཕན་འཁྲུན་ཐག་གཙང་ཆོད་མ་བྱུང་ཞིང་། རྒྱ་དམར་གྱི་མི་སྤྱོད་ལས་འདས་པའི་གཉའ་གནོན་གདུག་རྩབ་འོག་བོད་མི་གྲངས་འབུམ་བཅུ་གཉིས་བརྒལ་བ་དུས་མིན་འཆི་རྐྱེན་བྱུང་བ་དང་། བོད་མིའི་ངོ་བོ་མཚོན་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་བསྟི་གནས་དགོན་སྡེ་གྲྭ་ཚང་དྲུག་སྟོང་སྐོར་སྟོར་བཅོམ་བཏང་བ་མ་ཟད། རྒྱ་དམར་ནས་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་ཁག་ལ་བརྩི་མེད་བདལ་བཤིག་ཅི་ཆེ་མུ་མཐུད་བཏང་དང་གཏོང་མུས་ཡིན་སྐོར་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་ལོ་རེའི་སྙན་ཐོར་བཀོད་ཐོན་ཡོང་གི་ཡོད་ཁར། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཟེར་བ་བཙུགས་ཏེ་འདི་ལོ་ལོ་བཞི་བཅུ་འཁོར་བའི་དུས་དྲན་སྲུང་བརྩི་དང་བསྟུན་བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་སྤྱི་དང་། ལྷག་པར་དགོན་པ་གྲྭ་ཚང་ཁག་ནང་རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་ལས་འགུལ་ཟེར་བ་ཛ་དྲག་བཙན་ཤུགས་ངང་སྤེལ་ཏེ་༸གོང་ས་མཆོག་ལ་མཚན་སྨད་བསྐུར་འདེབས་དང་། བོད་རང་བཙན་མིན་པ་ཁས་ལེན་བྱེད་དགོས་བཙན་བཀའ་བཏང་བ་སོགས་མི་སྤྱོད་ལས་བརྒལ་བའི་བཙན་གནོན་གདུག་རྩབ་མནར་གཅོད་བཏང་བའི་དཀའ་སྡུག་མ་བཟོད་པར་འབྲས་སྤངས་གྲ་ངག་དབང་བྱང་ཆུབ་སྲོག་རླུང་གིས་མནར་ཏེ་རྐྱེན་འདས་སོང་བ་མ་ཟད། དེ་རྗེས་དགེ་འདུན་པ་གང་འཚམས་ཤིག་གྲྭ་ཚང་ནས་ཕྱིར་འབུད་ཀྱིས་དོ་དམ་བྱས་འདུག་པའི་ཉེར་ལེན་གྱིས་འབྲས་སྤངས་དགོན་པ་དང་དགོན་ཁག་གཞན་ནང་དམ་དྲག་ཆེ་བའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་ཚུལ་ཐོན་པར་ཆེས་བློ་ཕམ་གནས་སུ་གྱུར་བས། ད་རིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཉིན་མོའི་གོ་སྐབས་འདི་བཟུང་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ལྷན་ཚོགས་དང་དྲང་བདེན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་གྱི་གཞུང་མང་། ཚོགས་སྡེ་ཡོངས་ལ་ཡིད་གདུང་དྲག་པོས་རེ་བསྐུལ་ ཞུ་རྒྱུར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ལ་བོད་ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་སྲུང་བརྩི་དགོས་པ་དང་བོད་རྒྱའི་དཀའ་རྙོག་སེལ་སླད་༸གོང་ས་མཆོག་གི་ལྷན་དུ་ཞི་མོལ་ཐུབ་པའི་གནོན་ཤུགས་ཛ་དྲག་ཐོག་གནང་རོགས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
དེ་འབྲེལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་དུས་སྟོན་འགོ་འཛུགས་ཀྱིས་ལོ་ ༡༡ འཁོར་བའི་དུས་དྲན་ཡང་ཆབས་ཅིག་གནང་མུས་ལྟར་འདིར་ཕེབས་ཡུལ་མི་སྤན་གྲོགས་རྣམས་ལ་འཚམས་འདྲི་གུས་བསུ་ཞུ་རྒྱུ་དང་། དུས་སྟོན་འདི་བཞིན་གནང་བའི་དགོས་དོན་སྙིང་པོ་ས་གནས་ཡུལ་མི་དང་། སྐྱབས་བཅོལ་བོད་མིའི་དབར་མཐུན་འབྲེལ་མཛའ་གཅུགས་གོང་འཕེལ་ཡུན་གནས་ཆེད་ཡིན་གཤིས་ད་ཕན་ཧིན་བོད་མཛའ་འབྲེལ་ཚོགས་པ་དང་། ཧིན་བོད་འབྲེལ་མཐུད་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་ཐུགས་ཁུར་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས་དམིགས་ཡུལ་ཐོག་གྲུབ་འབྲས་དོན་ལྡན་ཞིག་བྱུང་བར་འདི་ནས་ཡི་རང་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། ད་དུང་ཡང་བོད་མི་རྣམས་ནས་ཡུལ་མི་ཚོར་མཐུན་ལམ་དམ་ཟབ་སྔར་ལྷག་ཆེ་བསྐྱེད་གནང་གལ་ཐོག ཡུལ་ཆུ་འཐུང་ནས་ཡུལ་ཁྲིམས་ཁུར་ཟེར་བའི་དཔེ་ལྟར་ཡུལ་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་གང་ཅིར་བརྩི་སྲུང་ཉམས་ལེན་དགོས་གལ་དང་། ད་རེས་གོ་སྐབས་འདི་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་གཞུང་མང་ཡོངས་ལ་ཐུགས་རྗེ་བཀྲིན་བླ་མེད་དུ་ཆེ་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།
མཐའ་དོན་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་སྐུ་ཚེ་ཁྲི་ལོར་བརྟན་ཅིང་། ཐུགས་བཞེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པ་དང་། བོད་དོན་བདེན་མཐའ་མྱུར་དུ་གསལ་བའི་སྨོན་འདུན་ཞུ་རྒྱུ་བཅས། བོད་མི་མང་སྤྱི་འཐུས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས། ༢༠༠༥ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༠ ལ། །
